Naar de behoeftes van planten luisteren met slimme sensoren, of een bioptnaald geïnspireerd door de angel van een wesp: het zijn twee voorbeelden van projecten die uit het samenwerkingsverband van de vier technische universiteiten van Nederland zijn gekomen.  We horen van Berend de Klerk hoe het er nu voor staat met zijn plantensensor die luistert naar hoe het met gewassen gaat (waar hij inmiddels vanuit TU Delft spin-off Plense Technologies aan werkt) en hoe ver Aimée Sakes van de TU Delft is met het ontwikkelen van haar flexibele naald. Deze week worden binnen het 4TU High Tech for a Sustainable Future-programma van onze vier technische universiteiten de resultaten van de eerste ronde gepresenteerd en nieuwe onderzoeken geïntroduceerd. Lees hier meer: Talentvolle wetenschappers centraal op HTSF Crossover Event.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Kan het zo zijn dat niet wij moderne mensen, maar een andere mensachtige met veel kleinere hersenen de eerste ter wereld was die aan begrafenissen, het maken van werktuigen en kunst deed? Daarover wordt - naar aanleiding van nieuw onderzoek - nu druk gediscussieerd onder archeologen. We bespreken het met onderzoeker Gerrit Dusseldorp van de Universiteit Leiden. Hij kent de groep onderzoekers, is onder de indruk van wat ze hebben gevonden, maar is ook sceptisch over wat de ontdekkingen zeggen over Homo naledi: de menssoort die zo'n 300.000 jaar geleden tegelijk met de moderne mens in Zuid-Afrika rondliep.  Dusseldorp schreef eerder deze paper: Constraining the Likely Technological Niches of Late Middle Pleistocene Hominins with Homo naledi as Case Study, als reactie op een uitdaging van onderzoeker Lee Berger om te verwerpen dat Homo naledi op ons voorliep. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Engelse en Canadese onderzoekers hebben DNA-bewijs gevonden van meer dan 180 dier- en plantensoorten in de filters van twee systemen die bedoeld zijn om de luchtkwaliteit te monitoren.  Al die tijd zat het er gewoon al: eDNA-data van vogels, bijen, teken, bomen, schimmels, insecten, planten en zoogdieren. Als bijproduct.   Volgens het laatste Living Planet Report van het WNF is de wereldwijde omvang van populaties gewervelde dieren alleen al, in de afgelopen vijftig jaar afgenomen met 69 procent. 69 procent! En die lijn zet door. Ook bij insecten wordt een verontrustende afname gezien.  Een systeem dat op ongekende schaal in realtime wereldwijd de biodiversiteit in de gaten kan houden zou een enorm belangrijke aanwinst zijn voor onderzoek. Niet alleen levert het data op over de stand van de biodiversiteit op dit moment, waarschijnlijk zijn er meerdere meetsystemen waarin deze data al een hele lange tijd verzameld wordt.   Het met zorg verzamelen en analyseren van al deze data wordt nog een aardig klusje, waarbij goed samengewerkt moet worden tussen landen, maar het grote voordeel is: voor het meten zelf hoeft er niets nieuws te gebeuren. Lees hier meer over het onderzoek: Scientists discover air quality monitoring stations are collecting urgently needed biodiversity data.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vandaag ontmoeten chef-koks en wetenschappers elkaar op Texel om het te hebben over vis. Met als doel: betere keuzes maken in welke vis er wanneer op ons bord terechtkomt.  In deze audio hoor je onderzoeker Kees Camphuysen van het NIOZ. Meer over World Ocean Day in Nederland vind je hier: NIOZ celebrates World Oceans Day 2023.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Om eten en hun nestgenoten te vinden moeten woestijnmieren gigantische afstanden tot wel 2 kilometer afleggen door barre omstandigheden. En als het ze dan lukt om in die uitgestrekte brandende zandmassa iets van eten te vinden, dan staan ze voor een nog veel grotere uitdaging: het terugvinden van het nest.  Eén specifieke miersoort, die leeft in de zoutvelden van Tunesië, trok de aandacht van onderzoekers vanwege zijn indrukwekkende navigatie skills. Deze mier past verschillende tactieken toe om in extreme omstandigheden snel de weg terug te vinden naar het nest. Een intern kompas dat de zon gebruikt helpt ze samen met een interne stappenteller bepalen waar ze zijn. Wat ze ook hebben ontwikkeld is de vaardigheid om elementen in het landschap te gebruiken om hun weg terug te vinden.   Maar wat als die er niet zijn? Het viel op dat de nesten van deze mieren, wanneer er geen begroeiing of heuveltjes in de buurt zijn, bij de ingang een verhoging hebben. Haalden de onderzoekers die verhoging weg, dan vonden veel mieren, die met GPS werden gevolgd, de ingang niet meer terug. Ook gingen de bewoners van het nest als een gek aan de slag om de berg te herstellen. Maar plaatsten de onderzoekers een element als een klein zwart cilindertje in de buurt van de weggehaalde verhoging, dan bouwden de mieren hem niet terug.   Hoe in het nest wordt bepaald dat er snel gebouwd moet worden is nog een raadsel. Wellicht merken de nestbewoners dat er minder mieren terugkomen en is dat de cue om aan de slag te gaan. Lees hier meer over het onderzoek: Desert ant increase the visibility of their nest entrances in the absence of landmarks.See omnystudio.com/listener for privacy information.