Waar is het zaadje geplant, waardoor die ooit eenvoudige leraar Nederlands in de armen van de Duitse bezetter werd gedreven? Voordat Martijn aan het beantwoorden van die vraag toekomt, ontmoet hij eerst een oude bekende van zijn overgrootvader. Verder lijkt dat de Eerste Wereldoorlog een belangrijke rol te hebben gespeeld in het latere handelen van zijn overgrootvader. Terwijl hij met de vijand heult, moet zijn zoon naar een krijgsgevangenkamp, omdat hij weigert een erewoordverklaring te ondertekenen.
--------
36:06
#5: Lijdie
Wat is het verhaal van Lijdie, de vrouw waar de overgrootvader van Martijn zijn overgrootmoeder voor verliet? Lijdie was 18 toen ze een relatie kreeg met de 47 jaar oude overgrootvader van Martijn. Op 20-jarige leeftijd stapte ze met haar grote liefde in het huwelijksbootje. In hoeverre stond zij achter de ideeën en plannen van haar veel oudere man? En hoe is haar leven na de oorlog verlopen? Werd er in haar familie gesproken over het duistere en ‘foute’ verleden tijdens de oorlogsjaren? Vragen waar in deze aflevering antwoord op komen, want de nichtjes van Lijdie willen wel vertellen over hun tante.
--------
28:33
#4: Het oosten
Hebben de invloedrijke contacten van de overgrootvader van Martijn er ook voor gezorgd dat hij naar het oostfront mocht? Eerder werd duidelijk dat zijn overgrootvader niet geschikt was om als actief soldaat bij de SS te mogen dienen, omdat hij te oud was.
Verder wil Martijn bekijken of er nog nabestaanden van zijn tweede vrouw in leven zijn. Het zou namelijk weleens kunnen dat er nog kinderen zijn geboren die nu nog leven.
--------
24:39
#3: De karavaan
Hoe komt een doodeenvoudige onderwijzer aan die prestigieuze baan waarin hij leiding mocht geven aan een nazigezinde school die de führers van de toekomst moesten opleiden? Een alinea in een krantenartikel zet Martijn op een mogelijk spoor. Een samenloop van omstandigheden aan het begin van de oorlog lijkt daar een belangrijke rol in te hebben gespeeld. Maar zijn contacten met hooggeplaatste figuren zetten ook de verhoudingen met de NSB op scherp. En eindelijk kan Martijn terecht bij het Nationaal Archief, om daar de onderzoeksdossiers over zijn overgrootvader in te kijken.
--------
26:48
#2: Deventer
Het spoor leidt naar Deventer, waar de overgrootvader van Martijn tijdens de oorlog directeur was van de plaatselijke HBS. Een dagboek van een oud-leerling werpt een heel ander licht op die fijne onderwijzer, zoals de overgrootvader van Martijn in de eerste aflevering werd gepresenteerd. De gebeurtenissen die in het dagboek staan beschreven, werpen een vraag op waarvan Martijn nooit had gedacht dat hij die ooit moest gaan stellen: Zou zijn overgrootvader ook mensen hebben vermoord?
Wat bezielde een hardwerkende, geliefde hoofdonderwijzer uit Oostburg om steeds meer de kant van de bezetter te kiezen? In deze zesdelige podcast zoekt journalist Martijn van der Werff het verhaal over zijn overgrootvader uit, die al voor de Tweede Wereldoorlog zijn sympathieën voor het Nazi-regime niet onder stoelen of banken stak, zich na de oorlog niet meer in Nederland wilde of durfde te vertonen en uiteindelijk in Duitsland verdween om onder een andere naam een nieuw leven op te bouwen.
Hoe verander je van een lieve, zorgzame vader in iemand die geleid door zijn ideologie mogelijk mensen heeft vermoord? Hoe gruwelijk waren zijn daden en dat hij daarom in Duitsland verdween? En waarom liet hij zijn enige zoon in de steek? Zijn zoon die zo anti-Duits was dat hij in een krijgsgevangenkamp belandde.
Oorlogsmist is een podcast over ideologie, taboes en blijven zwijgen en de vraag hoe ver familiebanden reiken wanneer het verleden duister is.
Martijn duikt in archieven, spreekt met familieleden, vindt oud-leerlingen en verzamelt verhalen en geruchten die jarenlang onder het tapijt zijn geveegd. Samen met zijn vader en oom probeert hij het mysterie te ontrafelen. Maar willen we de waarheid eigenlijk wel horen?
Oorlogsmist laat zien dat we pas echt kunnen begrijpen hoe gewone mensen tot ingrijpende daden komen, als we bereid zijn het verleden onder ogen te zien, hoe pijnlijk of ongemakkelijk dat ook is.
Netherlands