Terwijl de meeste mensen in Bosnië en Herzegovina de oorlog niet zagen aankomen, had Fahro als politieman door dat het mis zou gaan. Van de ene op de andere dag werd het politiebureau waar hij werkte overgenomen door Serven. Hij vluchtte naar het nabijgelegen Srebrenica en maakte samen met andere lokale politiemannen een plan om verzet te organiseren.
Lange tijd lukte het ze weerstand te bieden tegen de Bosnisch Servische troepen. Als Srebrenica door de VN wordt aangewezen als veilig gebied, wordt het wat rustiger op de frontlinie. Maar uiteindelijk valt Srebrenica en vlucht Fahro samen met 15.000 anderen door de bossen naar veilig gebied. Een tocht van een week, waarbij hij continu te maken krijgt met beschietingen, hinderlagen en extreme honger en dorst.
Hij overleeft het, maar duizenden anderen, onder wie zijn broer, niet.
--------
44:37
--------
44:37
#7 - Aflevering 7: Azemina. Vasthouden en nooit loslaten
Stiekem luisterde de 8-jarige Azemina mee met de volwassenen en ze merkte: er is iets mis. Maar dat haar zorgeloze leven van de ene op de andere dag veranderde in een horrorfilm, kon ze niet bevatten. Ruim drie jaar zat ze met haar familie vast in Srebrenica, dat afgesloten was van water en elektriciteit, waar bijna geen eten en medicijnen waren en de stad werd continu aangevallen.
Toen de VN-militairen kwamen werd het iets rustiger. Maar uiteindelijk werd de stad ingenomen door Bosnisch Servische troepen. Azemina werd met haar moeder, broertje en andere familieleden gedeporteerd. Haar vader vluchtte door de bossen.Tijdens de angstige momenten zei haar moeder elke keer tegen haar kinderen: vasthouden en nooit loslaten.
--------
48:27
--------
48:27
#6 - Aflevering 6: Nick. Dit nooit meer
Toen Nick Ismir, zijn huidige partner, in 2008 tegen het lijf liep in een cafe in Nederland, had hij nooit kunnen denken dat hij nu met een verzameling aan honden en katten in een huis in Bosnië zou zitten.
De schrijver en theatermaker heeft zijn leven gewijd aan het doorvertellen van de verhalen over de Bosnische genocide. Dat deed hij onder andere in een theatervoorstelling over Ismir, die jarenlang in belegerd Sarajevo zat en uiteindelijk via de tunnel kon ontsnappen.
Ook al heeft hij zelf de oorlog niet meegemaakt, door het aanhoren van de verhalen is Nick getuige geworden en draagt hij een stukje van de pijn van de mensen om zich heen.
--------
30:18
--------
30:18
#5 - Aflevering 5: Esmir. Het verhaal van Višegrad
Višegrad, een oude stad met een iconische brug over de Drina. Maar na de genocide is deze prachtige plek voor altijd getekend door gruwelijke misdaden.
Esmir was 12 jaar toen hij in 1992 moest vluchten. Hij neemt ons mee naar zijn ‘mahala’, de wijk waar hij opgroeide. Het is nog hetzelfde, maar toch is alles anders. De mensen met wie hij opgroeide zijn er niet meer. Ze zijn verdreven of vermoord.
Een stad die je stad niet meer is, dat is het Višegrad van Esmir. En terwijl we daar rondlopen, proberen we woorden te vinden voor wat hier gebeurd is.
--------
37:17
--------
37:17
#4 - Aflebering 4: Goran. Srebrenica gaat ook over ons
Goran Trkulja is opgegroeid in Banja Luka, Bosnië. Hij is begin 30 en werkt als journalist als daar de oorlog begint. Hij schrijft over de misdaden die gepleegd worden, maar krijgt vervolgens een telefoontje waarin hij met de dood wordt bedreigd. Hij is toch immers een Serf? Dan hoor je je eigen volk te steunen is de boodschap.
Maar Goran wil niet meewerken aan deze propaganda en besluit met zijn jonge gezin naar Nederland te vluchten. Daar doet hij onder andere verslag van de vele rechtszaken van het Joegoslaviëtribunaal. De moordpartijen in Višegrad confronteren hem met de vraag hoe je als journalist in hemelsnaam verslag kunt doen van zulke gruwelijkheden.
Dertig jaar geleden werd Srebrenica onder de voet gelopen door het Bosnisch-Servische leger. In vijf dagen tijd werden meer dan 8.000 mensen vermoord en duizenden gedeporteerd. Veel gevluchte Bosniërs vonden hun thuis in Nederland. De afgelopen jaren lag de focus vooral op de Nederlandse blauwhelmen die aanwezig waren bij de val van Srebrenica. Maar wie zijn de Bosnische Nederlanders die deze geschiedenis met zich meedragen?
In De 11 stemmen van Srebrenica gaan journalist en Balkanexpert Marjolein Koster en genocide-deskundige en Srebrenica-overlevende Alma Mustafić op zoek naar hun verhalen. Hoe leef je verder met een oorlogsverleden in een maatschappij die jouw geschiedenis niet kent of begrijpt? En wat kunnen wij leren als we écht naar hen luisteren?
Een productie van Marjolein Koster, Alma Mustafić en OVT (VPRO) voor NPO Radio 1. Mede mogelijk gemaakt o.a. door het Mondriaan Fonds en de gemeente Utrecht.
Netherlands