Waanzinnig Land met Johan Fretz

De ochtend van 10 juni, de dag na de zinderende parlementsverkiezingen van 2010. Koningin Beatrix weet dat zij behoedzaam te werk moet gaan bij deze formatie: de polder heeft het afgelopen decennium met de Fortuyn-revolte en de -in de ogen van Beatrix- amateuristische hork Balkenende al heel wat doorstaan, maar nu doemt er pas echt een schrikbeeld op.

We verplaatsen ons naar Paleis Huis Ten Bosch, om in te zoomen op het schaakspel dat Beatrix voor ogen had om de PVV buiten de regering te houden. Maar zoals het vaker gaat in de geschiedenis: het scheelt vaak bijzonder weinig of het loopt allemaal anders. En kan jij je nog herinneren dat, in die ene bloedstollende verkiezingsnacht, de NOS een kort moment Cohens PvdA de winst toebedeelde? Namelijk 32 zetels tegenover de 30 zetels van de VVD van Rutte. Het is diezelfde nacht dat in The Carlton Beach Club Rutte in zak en as zit, maar gelukkig kan je op zulke momenten altijd terugvallen op oude vrienden.

We hebben domweg niet goed opgelet, denkt Fretz. 2010 was misschien wel gewoon het keerpunt. Als rooie leftie hoopte hij innig op de winst van Job 'Yes We' Cohen. Maar toen het Rutte van de VVD werd was hij ook niet bepaald in paniek. Nederland zou toch nooit een VVD land worden. Toch? Was hij al maar wat radicaler geweest toen. Radicaal wordt vaak gezien als probleem, maar Sylvana Simons leerde Fretz ooit op een magische avond wat het woord werkelijk betekent.

Beatrix had weinig politieke macht, maar de macht die ze had, moest optimaal worden ingezet. Zeker in 2010. Mark Rutte, de jonge onervaren winnaar die de VVD voor het eerst de grootste partij van het land had gemaakt, was tenslotte de voormalig boezemvriend van Geert Wilders. En Geert Wilders, had die in had ons landsbestuur wel wat te zoeken? Zij kon het weten: dit was tenslotte háár koninkrijk. Hoogtijd voor een list.

Het onderzoek heeft ons naar 2010 geleid. Lilianne Ploumen, een van de twee aanjagers van de linkse fusie, was destijds partijvoorzitter en zag dus van nabij hoe de al meer dan zeker geachte monsterzege voor Job Cohen door de plee werd gespoeld door genant geblunder achter schermen. Dat opende de deur daar iets dat heel lang niet voor mogelijk werd gehouden: de VVD als grootste partij van Nederland. Maar zou het die ooit zo bespotte Mark Rutte ook werkelijk lukken? Ter elfder ure had zelfbenoemde 'diesel' Job Cohen alsnog het stuur gepakt en nu zaten beiden heren, elk met hun eigen gevolg, in hun eigen stad te wachten op de eerst exitpoll die misschien wel de definitieve teloorgang van de sociaaldemocratie zou in kunnen leiden of juist de wederopstanding.