Aflevering 141: Annie M.G. Schmidt-lezing Jacques Vriens
'Bewaar de verbeelding en de kleuren van de taal' heet de Annie M.G. Schmidt-lezing van Jacques Vriens, die hij op woensdag 21 mei 2025 uitsprak in het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum in Den Haag. Het was de 25ste editie en daarom leidde emeritus hoogleraar jeugdliteratuur Helma van Lierop-Debrauwer, die aan de wieg stond van de lezingenreeks, het verhaal van Vriens in.
De schrijver van boeken als 'Achtste-groepers huilen niet', de Meester Jaap-serie en historische jeugdromans als 'Oorlogsgeheimen' neemt je in zijn lezing mee naar zijn schooltijd bij de harde broeders van de onbevlekte ontvangenis in het Brabant van de jaren vijftig. Naar het hotel van zijn ouders, waar maar drie boeken in de kast stonden - over drank, seks en de watersnoodramp. Hij vertelt hoe hij zelf het wonder van lezen ontdekte met de serie 'Arendsoog', maar ook met 'De kinderkaravaan' van An Rutgers van der Loeff en hoe hij later als meester en directeur op de basisschool een voorvechter van goed leesonderwijs werd.
"Een boek kan een knop omzetten in je hoofd", zegt hij. "Bij ieder kind dat leest, gaat er een knop om, wordt de verbeelding aangezet en ontdekt de lezer de nuances van de taal." En dat is hard nodig in tijden waarin de democratie op de tocht staat en onverdraagzaamheid zegeviert.
De tekst van de lezing is binnenkort terug te vinden op de website van IBBY Nederland, die het evenement organiseert samen met het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum, Stichting Lezen en het Nederlands Letterenfonds.
Meer Jacques Vriens
Beluister ook het gesprek dat wij in maart 2025 met Jacques Vriens hadden, toen we aankondigden dat hij de lezing zou gaan houden.
Jacques Vriens was ook te gast in onze allereerste aflevering ooit, in september 2018, om te praten over zijn boek 'Code Kattenkruid'.
Meer lezingen
Beluister ook de andere lezingen op ons kanaal:
– De Annie M.G. Schmidt-lezing van Marjolijn Hof
– De Annie M.G. Schmidt-lezing van Marit Törnqvist
– De Annie M.G. Schmidt-lezing van Jean-Claude van Rijckeghem
– De Annie M.G. Schmidt-lezing van Astrid Sy
– De ALMA-lezing van Bart Moeyaert
– De Albert Verwey-lezing van Bibi Dumon Tak
Foto Jacques Vriens: Eveline van Egdom
--------
1:16:15
Aflevering 140: In Memoriam Jan Terlouw
Gisteren, op 16 mei 2025, overleed oud-politicus, wetenschapper en kinderboekenschrijver Jan Terlouw op 93-jarige leeftijd. Hij was met titels als 'Koning van Katoren', 'Oorlogswinter', 'Pjotr' en 'Briefgeheim' (Lemniscaat 9+) een iconische schrijver, die de harten van miljoenen lezers heeft veroverd en wiens werk van generatie op generatie is doorgegeven. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) praten in dit In Memoriam over zijn literaire nalatenschap en zijn betekenis als schrijver. Vier verschillende lezers komen aan het woord over hun lievelingsboeken uit Terlouws oeuvre: schrijfster en historica Aline Sax over 'Pjotr', voormalig SP partijvoorzitter Ron Meyer over 'Koning van Katoren', leesbevorderaar en eigenaresse van Boekwijzer Eline Rottier over 'De kloof' en vertaalster Laura Watkinson over 'Oorlogswinter'.
Verwijzingen in deze aflevering
Gesprek Jan Terlouw
Ons gesprek met Jan Terlouw dat we in 2021 bij hem thuis in Twello opnamen, is hier terug te luisteren.
Dolf Verroen
Het artikel van Dolf Verroen over Jan Terlouw, waaruit Bas citeert, lees je hier.
NOS Journaal
De necrologie van het NOS Journaal, waarin ook zijn uitgeefster Jesse Goossens aan het woord komt, is hier terug te kijken (vanaf 3'08 min).
--------
40:31
Aflevering 139: Update april 2025
Kinderboekenschrijvers in rep en roer: hun boeken zijn illegaal gebruikt door Meta voor het trainen van AI-taalmodellen. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) leggen in deze Grote Vriendelijke Update uit hoe dat zit en hoe uitgevers en belangenorganisaties ermee omgaan. Overigens is voor de gelegenheid de tekening op het plaatje bij deze Update gemaakt door ChatGPT. Ook staan we uitgebreid stil bij de schriftelijke aanval op kinderboekenschrijvers rond de Week van de Lentekriebels en het weerwoord dat de aanstichters kregen van de rechter én comedians. Verder: kinderboeken uit de Tweede Wereldoorlog, een tentoonstelling over de kunst van de schutbladen, boekentips, veel prijzennieuws met Bert en columniste Katinka Polderman heeft leesstress.
Verwijzingen in deze aflevering
Tentoonstelling Kinderboek van Oorlog naar Vrede
Op de website van het Kinderboekenhuis in Winsum lees je meer over de tentoonstelling 'Kinderboek van Oorlog naar Vrede', over kinderboeken tijdens de Tweede Wereldoorlog. En hier luister je het hele gesprek op NPO Radio 1 terug met Eelco Bruinsma over de tentoonstelling.
Tentoonstelling schutbladen
Het artikel uit The Guardian over de expositie over schutbladen in het Eric Carle Museum of Picture Book Art in Amherst, USA, lees je hier.
Lentegriezels
Het item van 'Even tot hier' over de Lentekriebels/Lentegriezels bekijk je vanaf 21'20min en aan het eind in deze aflevering.
Het statement van veertien leesorganisaties tegen de lastercampagne van Civitas Christiana kun je hier vinden.
De uitspraak van de rechter in de zaak die werd aangespannen door de Rutgers Stichting vind je hier. Hoe Singel Uitgeverijen en Civitas Christiana hebben geschikt in de zaak rond Pim Lammers kun je hier lezen.
Ai & kinderboeken
Het item over het AI-reclamebureau voor het kinderboek 'Noorderlicht' van Carry Slee in de talkshow EVA kun je hier terugkijken.
Hier vind je het artikel in The Atlantic over hoe Meta en OpenAI gebruik hebben gemaakt van de illegale schaduwbibliotheek LibGen (Library Genesis) bij het trainen van AI modellen.
Ook de GAU (Groep Algemene Uitgevers) heeft een artikel over deze kwestie op de website staan.
Boekentips
'De kattengeest'
Joost Oosterwijk
Querido 4+
'Mijn broer is een baas'
Janny Jägerfeld
Vertaling: Mijke Hadewey van Leersum
Ploegsma 10+
'Nachtgeheimen'
Simone Arts
Leopold 14+
--------
1:05:06
Aflevering 138: Tom Rijpert
Hij debuteerde in 2023, maar is twee jaar en nog twee boeken verder een opkomende naam in de Nederlandse jeugdliteratuur: Tom Rijpert. Na zijn fantasytweeluik 'De zeven sleutels' (Pelckmans 10+) is hij terug met een spannende detective '19|91' (Pelckmans 11+), die zich afspeelt op Terschelling. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) praten met de schrijver over zijn korte, maar toch al avontuurlijke pad in de wereld van het kinderboek, zijn wens om na fantasy ook andere genres te verkennen, over een boek dat een Sinterklaasgedicht dreigde te worden, een huilende vuurtoren, slim effectbejag, rode haringen en rokende pistolen en zijn liefde voor Terschelling.
Verwijzingen in deze aflevering
Lustrumaflevering
Tom Rijpert was al eens eerder kort te horen in de GVP: hij kwam als luisteraar aan de telefoon in onze lustrumaflevering.
De Grote Vriendelijke 100
Het eerste boek van Tom Rijpert, 'De zeven sleutels. Het pad van de roverkoning' kwam in 2023 binnen op 98 in De Grote Vriendelijke 100. Een jaar later was het boek de hoogste stijger met een notering op nummer 37. In de Pakjesavond-aflevering praten Bas en Jaap kort over dit succes.
Uitgeverij Pelckmans
Uitgeverij Pelckmans is de afgelopen jaren een grote Vlaamse speler op het gebied van kinderboeken geworden, dankzij de overnames van jeugdboekenuitgeverijen als Abimo, Van Halewyck en vooral Baeckens Books. Sindsdien geven ze bekende boeken uit van onder anderen Tom De Cock, Marc De Bel, Geronimo Stilton en Mark Tijsmans.
--------
1:04:41
Aflevering 137: Update maart 2025 (m.m.v. Jacques Vriens)
Twee primeurs in deze Grote Vriendelijke Update! Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) maken bekend dat 'Kleine Aap' van Mies van Hout (Hoogland & Van Klaveren 3+) is verkozen tot Prentenboek van het Jaar 2026 en dus centraal zal staan tijdens De Nationale Voorleesdagen in januari. Ook schuift de schrijver bij ons aan die op 21 mei 2025 de Annie M.G. Schmidtlezing zal geven in het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum in Den Haag: Jacques Vriens! Onze allereerste gast ooit in deze podcast keert na 136 afleveringen dus terug voor een gesprek over de insteek van zijn lezing en wat er nog meer rond zijn oeuvre gebeurt. Verder vraagt Jaap zich af of een schrijfwedstrijd voor het Kinderboekenweekgeschenk een goed idee zou zijn, stelt Bas een in Nederland onbekende bestseller uit Vlaanderen voor en duikt Katinka Polderman in het oeuvre van Paul Biegel, die 100 jaar geleden werd geboren.
Verwijzingen in deze aflevering
Prentenboek Top 10?
Vanaf 26 maart 2025, 17:00u, is de hele Prentenboek Top 10 en alle informatie over het Prentenboek van het Jaar 'Kleine Aap' van Mies van Hout te vinden op deze website.
Tickets Annie M.G. Schmidtlezing
Kaarten voor de Annie M.G. Schmidtlezing op woensdagavond 21 mei 2025 zijn hier te koop. De lezing zal in de dagen erna integraal via onze podcast te beluisteren zijn, maar aanwezig zijn is extra bijzonder!
Tien torens diep
We maakten melding van de grote theaterproductie naar het boek 'Tien torens diep' van Jacques Vriens (Van Holkema & Warendorf 10+), waar hij als scriptschrijver en regisseur bij betrokken is. Hier lees je alles over die voorstelling.
Hanne Luyten
Hier vind je het artikel dat Bas las in de Gazet van Antwerpen. Meer informatie over de uitgeverij en boeken van Hanne Luyten en Noëmi Willemen staat op deze website.
Alexander Kielland Krag
Op de Instagram-pagina van uitgeverij Blauw Gras vind je vier filmpjes waarin de Noorse auteur Alexander Kielland Krag vragen van lezers beantwoordt: 1, 2, 3 & 4.
Sonia Garmers
Hier vind je een interview met de overleden Curaçaose schrijfster Sonia Garmers.
De Boon voor Jeugdliteratuur
De Boon 2025 is voor 'Wat ons nog rest' van Aline Sax (Salto 15+). In aflevering 110 spraken we uitgebreid met de schrijfster over het boek. De publieksprijs ging naar 'Het grote kippenboek' van Evelien De Vlieger & Jan Hamstra (Lannoo 8+).
Nieuwsbrief + Biegelactie
Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief en maak kans op 'De gouden gitaar' (Gottmer 6+, tekeningen: Ingrid en Dieter Schubert) van Paul Biegel + 3 Biegelboeken naar keuze!
Boekentips
'Ik weet niet meer hoe ik slapen moet'
Bruno Zocca
Vertaling: Edward van de Vendel
TipToe Print 4+
‘Beetje angstig dat is alles’
Alexander Kielland Krag
Vertaling: Edward van de Vendel
Blauw Gras 14+
‘De poppen van Spelhorst’
Kate DiCamillo
Tekeningen: Julie Morstad
Vertaling: Harry Pallemans
Lannoo 9+
Netherlands