بوستان سعدی تأثیر عمیقی بر زبان و سبک فارسی گذاشته است:زبان معیار: سعدی در نظم، همان نقشی را داشت که فردوسی در حماسه و حافظ در غزل. زبان سعدی در بوستان و گلستان تبدیل به معیار فصاحت و بلاغت شد. قرن‌ها نویسندگان و شاعران زبان خود را با سعدی می‌سنجیدند.واژه‌سازی و سبک: سعدی با گزینش واژگان روان و جمله‌های آهنگین، الگویی ماندگار برای نثر و نظم فارسی پدید آورد. بوستان سرشار از ترکیب‌های لطیف، مثل‌های اخلاقی و ساختارهای زبانی شد که بعدها وارد گفتار و نوشتار مردم شد.اخلاق و حکمت: بوستان در قالب مثنوی و با ده باب (عدالت، احسان، عشق، تواضع، رضا، تربیت، شکر، توبه، مناجات و ختم کتاب) اخلاق اسلامی-ایرانی را در زبانی ساده و شاعرانه بیان می‌کند. این باعث شد که زبان فارسی به وسیله‌ی این اثر غنا پیدا کند و رنگ اخلاقی و تربیتی به خود بگیرد.مدارس سنتی (مکتب‌خانه‌ها): از قرن‌های گذشته تا دوره‌ی قاجار، بوستان و گلستان در کنار قرآن، نصاب‌الصبیان، کلیله و دمنه و گلچین‌های شعری مثل دیوان حافظ، از متون اصلی آموزش زبان و ادب فارسی بودند. کودکان پس از یادگیری خواندن و نوشتن، بوستان را به‌عنوان متن درسی می‌خواندند تا هم فارسی روان بیاموزند و هم با مفاهیم اخلاقی تربیت شوند.حوزه‌های علمی: طلاب علوم دینی و ادبی در مدارس سنتی بوستان را به‌عنوان نمونه‌ی فصاحت و اخلاق مطالعه می‌کردند.دوره‌ی جدید: در کتاب‌های درسی دوره‌ی پهلوی و حتی بعد از انقلاب، بخش‌هایی از بوستان و گلستان در کتاب‌های فارسی و تعلیمات اجتماعی گنجانده می‌شد. امروزه هم در دانشگاه‌های جهان (در رشته‌های شرق‌شناسی و ادبیات تطبیقی) بخشی از واحدهای درسی مربوط به ادبیات فارسی به سعدی و به‌ویژه به گلستان و بوستان اختصاص دارد.
--------
33:44
--------
33:44
قابوس نامه-آيين و شرط وزارت و در آيين و شرط پادشاهي
اگر شنونده جدید هستید خوش آمدید و اگر من رو از ابتدا دنبال میکنین میدونین که قسمتهایی از ادبیات گذشته ایران رو توی هر اپیزود منتشر میکنم با صدای زیبای بهروز رضوی یا دکتر کاکاوند. این قطعات خیلی تاثیرگذار روی خودم هستن. برام تازگی دارن هنوز و برخی رو اینجا منتشر میکنم. ادبیات فارسی از گذشته تا به امروز پیوسته در تغییر بوده اما این مسیر راهیست که مارو به دیگر ابعاد هویتی ما پیوند میده. اگر امروز نوع نگارش انتقادی یا نگاه از دریچه های مختلف هست. برخی آثار کهن کمی عامیانه تر و گاهی با اعتقادات زمانه همراه هستند. مانند یک قاچ خربزه شیرین از افکار مردمان ایران در یک مقطع کوچک زمانی. مثل مقطعی که الان ما توش زندگی میکنیم. اما این خربزه شیرین طعم متفاوتی از امروز داره و شما رو به خیال کردن وادار میکنه. اونو زندگی میکنین و لحظه ای در خلا زمان گم میشین. این هویت گذشته ما بدور از قضاوت، جزئی از ما و نیاکانمون و همچنین بخشی از آموزش گذشتگان ما بودن. نویسنده های متمولی داشته و حتی متمولین اون روزگار هم با امروز متفاوت هستن.
--------
37:19
--------
37:19
حکایاتی چند از سراج منیر
کتاب حاضر مهم ترین و مشهورترین اثر کاشف شیرازی از نویسندگان قرن یازدهم است و یادگاری است از نثرهای ادبی و اخلاقی عصر صفوی این اثر در شمار آثاری است که در عصر صفوی به تقلید از گلستان و نثر سعدی پدید آمده. اثر حاضر یادگاری از دوران آموزشی قدیم و بخشی از حافظه و پیشینه آموزشی و تربیتی ما به شمار می رود و در دوره هایی از نظام مکتب خانه ای قدیم ایران به عنوان کتاب درسی تعلیم و تدریس شده است. سراج المنیر کتابی واعظانه نیز به شمار می آید. آمیزه ای از وجه دینی و اخلاقی و ادبی. از این رو دقیقا منطبق است با اسلوب مجلس قدیم. هر باب مجلسی است کوتاه که با نکته ای اخلاقی و تربیتی با استناد به آیات و اخبار و اقوال آغاز می گردد و با حکایتی سازگار با موضوع و زیبا پایان می یابد.
--------
17:32
--------
17:32
رساله قشیریه- حکایاتی چند
این اثر شامل دو فصل و پنجاه‌وچهار باب است. فصل نخست به بیان عقاید صوفیان اختصاص دارد و فصل دوم خلاصه‌ای از همان مباحث است. پس از آن، باب‌هایی به شرح احوال مشایخ صوفیه، اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، حالات و مقامات سلوکی، و آداب و اخلاق صوفیان می‌پردازد. رساله قشیریه از مهم‌ترین منابع تصوف اسلامی به شمار می‌آید و در میان آثار بعدی همچون کشف‌المحجوب علی بن عثمان هجویری، تذکرةالاولیاء شیخ عطار و حتی نوشته‌های مولانا بازتاب یافته است.از نظر ترجمه، نخستین بار شاگرد قشیری، ابوعلی حسن بن احمد عثمانی آن را به فارسی برگرداند. نسخه‌ای از این ترجمه مربوط به سال ۶۰۱ هجری در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود و نسخه‌ای دیگر به تاریخ ۸۵۹ هجری در کتابخانه ایاصوفیه استانبول موجود است. ترجمه دیگری نیز در کرمان در اواخر قرن ششم هجری انجام گرفته است.به عنوان نمونه‌ای از نثر فارسی این اثر، در باب «اخلاص» آمده است:«ذوالنون مصری می‌گوید سه چیز است علامت اخلاص؛ یکی آنکه مدح و ذمّ عام نزد او یکی باشد، دوم آنکه دیدن اعمال خویش فراموش کند و سوم آنکه در آخرت هیچ عملی از خویش نبیند. ابوعثمان می‌گوید: اخلاص، فراموشی خلق است به دوام نظر به خالق.»در سال‌های اخیر نیز شروح متعددی بر این کتاب نوشته شده است. از جمله، در سال ۱۳۹۳ خورشیدی حسین شهبازی شرحی جامع بر رساله ارائه کرد که شامل توضیح بیش از ۱۵۰ اصطلاح عرفانی، بررسی ۲۰۰ شخصیت صوفی از قرون نخستین، و تحلیل لغات و جملات دشوار کتاب است.نسخه کتاب گویانوع متن: تلخیص‌شدهقالب: رواییراوی: بهروز رضویترجمه / اقتباس شنیداری: محمدباقر رضاییمنبع: برنامه کتاب شب، رادیو تهرانتدوین: مهرنوش محتشمیدبیر سرویس: سارا عشقی‌نیا
--------
17:23
--------
17:23
حکایات قابوس نامه
در این اپیزودِ بازتولیدی از مجموعهٔ «کتاب شب» شش حکایت گزیده از «قابوس‌نامه» را با صدای گرمِ دكتر بهروز رضوی خواهید شنید. متنِ شنیداری به‌اقتفا از ترجمه و اقتباسِ شنیداریِ محمدباقر رضایی بازخوانی شده و اجرا به‌صورت روایی عرضه می‌شود تا لذتِ شنیدنِ داستان‌های کهن را همراه با زبانِ امروزی تجربه کنید.از ویژگی‌های این اپیزود:قالب: کتاب گویا — روایی (بازتولید).راوی: بهروز رضوی.ترجمه / اقتباس شنیداری: محمدباقر رضایی.تدوین کتاب گویا: مهرنوش محتشمی.دبیر سرویس: سارا عشقی‌نیا.منبع و نشر: رادیوتهران (بخش «کتاب شب»).محتوای صوتی: شش حکایت انتخابی از قابس‌نامه با ارائهٔ روایی، تاکید بر بُعد روایت‌محور و انتقال پیام‌های اخلاقی ـ اجتماعی متن.چه خواهید شنید:قرائتِ جذاب و روایت‌پردازانهٔ حکایت‌ها که هر یک بار معنایی و کنش انسانیِ خاصی را نشان می‌دهد؛اقتباسِ شنیداری که زبان کلاسیک را به بیانی روان‌تر برای شنوندهٔ امروز نزدیک می‌کند؛نکاتِ کوتاهِ توضیحی و زمینه‌سازانه (در صورت وجود) که فهمِ تاریخی و ادبیِ هر حکایت را تسهیل می‌کند؛تجربه‌ای مناسب برای دوستداران متون کهن، علاقه‌مندان تاریخ ادبیات و شنوندگانی که از داستان‌سراییِ حرفه‌ای لذت می‌برند.
پادکستی شنیدنی از دل ادبیات کهن فارسیدر دنیای پرسرعت امروز که روایت‌های سطحی و کوتاه در داستان و ادبیات داستانی سهم بیشتری از توجه مخاطب را به خود اختصاص داده‌اند، شنیدن صدای داستان‌هایی که قرن‌ها در حافظه جمعی ایرانیان و ادبیات فارسی جا خوش کرده‌اند، تجربه‌ای تازه و دلنشین است. در این پادکست فارسی ، مجموعه‌ای شنیدنی با تمرکز بر داستان‌های کهن فارسی، میراث ادبی و عرفانی ایران را در قالبی جدید و شنیدنی که توسط راویان شناخته شده ای قبلا منتشر شده بازنشر میکنم.این پادکست داستانی با محوریت بازخوانی روایت‌هایی از متون کلاسیک ادبیات فارسی مانند تذکرة‌الاولیا اثر شیخ عطار، مثنوی معنوی مولانا، کلیله و دمنه، مرزبان‌نامه و بسیاری دیگر از آثار فاخر ادب فارسی، تلاش دارد مخاطب را نه‌تنها با قصه‌ها، بلکه با لایه‌های معنایی، اخلاقی و فلسفی نهفته در آن‌ها آشنا کند. لحن روایت، موسیقی پس‌زمینه اصیل، و انتخاب موضوعاتی که پیوندی زنده با دغدغه‌های امروز دارند، این پادکست فارسی را به تجربه‌ای تأثیرگذار و متفاوت بدل کرده‌اند.اگر به شنیدن روایت‌هایی با طعم حکمت و عمق معنویت علاقه‌مند هستید، این پادکست فارسی انتخابی جذاب برای شما خواهد بود. شنیدن هر قسمت از این پادکست داستانی، سفری است کوتاه به دل قرن‌های گذشته، همراه با نگاهی تازه به انسان، معنا و زندگی.
Netherlands