Afl. 58 - Politici sturen het leger op onmogelijke missies
Op de Grebbeberg moest een Nederlandse soldaat in mei 1940 de Duitsers van zich afhouden met tien kogels en een karabijn dat slechts honderd meter ver schoot. Een kleine drieënhalve eeuw eerder, in 1600, werd het Nederlandse leger op een onmogelijke missie naar Nieuwpoort gestuurd door de Staten-Generaal. ‘Het lerend vermogen van onze regeringen is beperkt’, aldus generaal buiten dienst Mart de Kruif, die samen met zoon Tom en Théon Minten een boek schreef over vergeten veldslagen in de Lage Landen.
Hoe gingen dienstmeiden en hun 'mevrouwen' met elkaar om? In haar boek Vrouw en meid vertelt socioloog Caroline Hanken dat de onderlinge verhouding tussen 1550 en 1950 steeds hiërarchischer werd. Zelfs de bekende voorvechter van vrouwenrechten Wilhelmina Drucker vond dat dienstmeiden hun plaats moesten kennen. Recensent Manon van der Heijden vertelt wat haar nog meer is opgevallen in het boek.Was Noord-Brabant een wingewest van de Nederlandse Republiek? Hoofdredacteur Bas Kromhout van Historisch Nieuwsblad liet het uitzoeken. Het antwoord is verrassend en leidt meteen tot discussie aan de podcasttafel.
--------
1:14:36
--------
1:14:36
Afl. 57 – Amerika hielp Indonesië bij een bloedige zuivering
Tussen 1965 en 1966 vond in Indonesië een verschrikkelijke slachting onder (vermeende) communisten plaats. De massamoord was mede geïnitieerd door de VS: het was onderdeel van de ‘heksenjacht’ op het communisme en opstandige bewegingen in de derde wereld. Dat stelt de Amerikaanse historicus Vincent Bevins in zijn boek De Jakartamethode. Hoe het Amerikaanse anti-communisme de wereld veranderde. ‘Een gedurfd boek dat ons met andere ogen naar de Amerikaanse rol in de Koude Oorlog laat kijken’, zegt recensent Anne-Lot Hoek.Afrika moet zichzelf terugvinden en zijn toekomst bouwen op de resten van zijn rijke voorkoloniale geschiedenis, klinkt het vaak. De Afrikaanse filosoof Olufemi Taiwo vreest dat dit een ernstige vergissing is, die wordt misbruikt door nationalistische anti-democratische leiders. In Tegen dekolonisatie. Een pleidooi voor Afrika’s eigen competentie pleit hij voor een vrije en ongedwongen omgang met het heden en verleden van zijn continent. ‘Een opmerkelijk, gewaagd en belangrijk boek dat tegen de dwingende tijdgeest durft in te gaan’, aldus Historisch Nieuwsblad-hoofdredacteur Bas Kromhout.
Over de schaduwkant van het communisme verscheen in 1997 Het zwartboek van het communisme onder redactie van de Franse historicus Stephan Courtois. ‘Een verontrustend actueel boek dat ons leert hoe het zwart maken van de vermeende vijand – in het communistische geval de klassevijand – tot massaoord en genocide kan leiden’, vindt recensent Wim Berkelaar.
--------
1:12:25
--------
1:12:25
Afl. 56 - De vooruitgang gaf een besef van verlies
Voor de een had het slaan van de torenklok een waarschuwende klank, de ander kreeg tranen in zijn ogen bij deze geluiden. Maar allemaal zaten ze gevangen tussen moderniteit en nostalgie. Want hoe mooi vroeger ook was, de trein en de snelweg hadden de toekomst. In De storm die wij vooruitgang noemen, een boek over 250 jaar autobiografieën en dagboeken, gaat historicus Arianne Baggerman op zoek naar ‘de grondtoon van Nederland’.Je groeit op in het Leeuwarden van Mata Hari, wordt vurig communist, Spanjestrijder en eindigt uiteindelijk als nazispion, die op zeer geheime missie moet - en dat allemaal in één leven. Het overkwam André Engwirda. Over hem verscheen het boek De man die Tito ging vermoorden. Schrijver en journalist Pieter van Os las het en verbaasde zich over dit buitengewoon onwaarschijnlijke leven én verhaal. Hoofdredacteur Bas Kromhout belicht de septembereditie van Historisch Nieuwsblad
--------
1:06:23
--------
1:06:23
Afl. 55 - Biografie van een megalomane projectontwikkelaar
Nederlands eerste belangrijke projectontwikkelaar was een held van de gewone man. Maar Reinder Zwolsman was ook omstreden. Hij zou van Scheveningen een betonnen woestijn hebben gemaakt, en zijn oorlogsverleden was op zijn minst twijfelachtig. Had hij het verzet gesteund of was hij een ordinaire profiteur? Historicus Dick Brongers schreef zijn biografie: ‘Hij was megalomaan, het type dat Napoleon vereerde en zichzelf eigenlijk een kunstenaar vond.’
Volgens Loe de Jong waren er wel vrouwen in het verzet, maar waren de meeste daarvan vooral bezig hun dappere mannen te ondersteunen. Dat beeld begint de laatste jaren behoorlijk te kantelen. Want er waren talloze vrouwen die een leven lang in verzet bleven, zo blijkt uit Verzetsvrouwen van Mark Bergsma en Agnes Cremers. Een boek dat ook een monument is, aldus recensent Wim Berkelaar.
Een onderwereld van armoede en ellende die ons in de eenentwintigste eeuw versteld doet staan. Dat is wat cultuurhistoricus Auke van der Woud in 2010 beschreef in Een koninkrijk vol sloppen, zijn boek over de verstedelijking en verpaupering eind negentiende eeuw. Historicus Mirjam Janssen bespreekt de klassieker: ‘Een bijzonder boek dat de levens van de onzichtbaren in beeld brengt, en laat zien hoe de elite langzaam maar zeker sociaal besef ontwikkelt.’
--------
1:09:27
--------
1:09:27
Afl. 54 – Onze eeuwenlange zoektocht naar de waarheid
Het nieuwste boek van emeritus-hoogleraar Piet de Rooy lijkt geschreven uit plezier, maar ook uit zorg om het zogenoemde post truth-tijdperk. De tijd, de waarheid en de geschiedenis neemt ons mee op onbekende paden uit het verleden en legt uit hoe we terecht zijn gekomen in een wereld van complottheorieën die concurreren met de werkelijkheid. ‘Als we onze wetenschappelijke en vergelijkbare instituties niet bewaken, gaat de waarheidsvinding voor altijd verloren,’ waarschuwt de historicus in deze aflevering van de podcast.Bij kermissen denken we tegenwoordig aan botsautootjes en draaimolens. Maar ooit was de kermis een dagenlang feest vol religieuze rituelen in katholieke dorpen. Overdag liep men mee in processies en 's avonds sloten dorpsbewoners het festijn af met een drankgelag. Dat stopte pas toen de overheid paal en perk stelde aan het volksfeest, zo blijkt uit het proefschrift 'Blije Kermisdagen. Feesten in de Spaanse en de Oostenrijkse Nederlanden (1500-1800)' van Emma D’Haene. Recensent Manon van der Heijden bespreekt het boek.
Eindredacteur Mirjam Janssen vertelt over het speciale zomernummer van Historisch Nieuwsblad met het thema familie. Een herkenbaar thema: het zijn verhalen over ruziënde families zoals de Vanderbilts, over de populaire opvoedmethodes van Dr. Spock, maar ook over familietragedies zoals die van Cicero. Als de Romeinse redenaar zijn dochter verliest, is hij lamgeslagen en wil hij niemand meer zien. De uitweg uit zijn verdriet vindt hij in het schrijven van een boekje over troost.
Luister naar de Historische BoekenCast met Jos Palm, een podcast over boeken die geschiedenis maken. Blijf op de hoogte van de belangrijkste nieuwe geschiedenisboeken en luister elke maand naar boekbesprekingen en interviews met schrijvers.
Netherlands