Afl. 59 - De Hollanders werden gezien als de Taliban van Europa
In Nederland bekijken we de Tachtigjarige Oorlog vaak door een nationale bril. Historici Raymond Fagel en Yolanda Rodríguez Pérez kiezen in De Tachtigjarige Oorlog in Europese ogen een breder perspectief. De ervaringen van Europese tijdgenoten leveren verrassende nieuwe inzichten op, vertellen de auteurs: ‘De Hollanders werden gezien als de Taliban van Europa.’
In haar nieuwe boek Onwaardig vertelt de Albanese schrijver Lea Ypi over de onmogelijke familiegeschiedenis van haar oma. Dat verhaal voert van de Ottomaanse aristocratie en het ontstaan van het moderne Griekenland naar de gruwelen van oorlog en communisme in de ‘open gevangenis’ die Albanië was. Recensent Pieter van Os bespreekt het boek.
Bij openbare executies in vroegere tijden denken we aan handenwrijvende toeschouwers, een wrede beul en een tot bloedens toe gemarteld slachtoffer. Historica Isabel Casteels vroeg zich af of dat wel klopte. Ze ontdekte dat terechtstellingen rituele voorstellingen waren die volgens een voorgeschreven programma dienden te voorlopen, waaraan zowel de beul als het slachtoffer zich hoorde te houden. Ze schreef er De kronieken van de dood over.
--------
1:09:43
--------
1:09:43
Afl. 58 - Politici sturen het leger op onmogelijke missies
Op de Grebbeberg moest een Nederlandse soldaat in mei 1940 de Duitsers van zich afhouden met tien kogels en een karabijn dat slechts honderd meter ver schoot. Een kleine drieënhalve eeuw eerder, in 1600, werd het Nederlandse leger op een onmogelijke missie naar Nieuwpoort gestuurd door de Staten-Generaal. ‘Het lerend vermogen van onze regeringen is beperkt’, aldus generaal buiten dienst Mart de Kruif, die samen met zoon Tom en Théon Minten een boek schreef over vergeten veldslagen in de Lage Landen.
Hoe gingen dienstmeiden en hun 'mevrouwen' met elkaar om? In haar boek Vrouw en meid vertelt socioloog Caroline Hanken dat de onderlinge verhouding tussen 1550 en 1950 steeds hiërarchischer werd. Zelfs de bekende voorvechter van vrouwenrechten Wilhelmina Drucker vond dat dienstmeiden hun plaats moesten kennen. Recensent Manon van der Heijden vertelt wat haar nog meer is opgevallen in het boek.Was Noord-Brabant een wingewest van de Nederlandse Republiek? Hoofdredacteur Bas Kromhout van Historisch Nieuwsblad liet het uitzoeken. Het antwoord is verrassend en leidt meteen tot discussie aan de podcasttafel.
--------
1:14:36
--------
1:14:36
Afl. 57 – Amerika hielp Indonesië bij een bloedige zuivering
Tussen 1965 en 1966 vond in Indonesië een verschrikkelijke slachting onder (vermeende) communisten plaats. De massamoord was mede geïnitieerd door de VS: het was onderdeel van de ‘heksenjacht’ op het communisme en opstandige bewegingen in de derde wereld. Dat stelt de Amerikaanse historicus Vincent Bevins in zijn boek De Jakartamethode. Hoe het Amerikaanse anti-communisme de wereld veranderde. ‘Een gedurfd boek dat ons met andere ogen naar de Amerikaanse rol in de Koude Oorlog laat kijken’, zegt recensent Anne-Lot Hoek.Afrika moet zichzelf terugvinden en zijn toekomst bouwen op de resten van zijn rijke voorkoloniale geschiedenis, klinkt het vaak. De Afrikaanse filosoof Olufemi Taiwo vreest dat dit een ernstige vergissing is, die wordt misbruikt door nationalistische anti-democratische leiders. In Tegen dekolonisatie. Een pleidooi voor Afrika’s eigen competentie pleit hij voor een vrije en ongedwongen omgang met het heden en verleden van zijn continent. ‘Een opmerkelijk, gewaagd en belangrijk boek dat tegen de dwingende tijdgeest durft in te gaan’, aldus Historisch Nieuwsblad-hoofdredacteur Bas Kromhout.
Over de schaduwkant van het communisme verscheen in 1997 Het zwartboek van het communisme onder redactie van de Franse historicus Stephan Courtois. ‘Een verontrustend actueel boek dat ons leert hoe het zwart maken van de vermeende vijand – in het communistische geval de klassevijand – tot massaoord en genocide kan leiden’, vindt recensent Wim Berkelaar.
--------
1:12:25
--------
1:12:25
Afl. 56 - De vooruitgang gaf een besef van verlies
Voor de een had het slaan van de torenklok een waarschuwende klank, de ander kreeg tranen in zijn ogen bij deze geluiden. Maar allemaal zaten ze gevangen tussen moderniteit en nostalgie. Want hoe mooi vroeger ook was, de trein en de snelweg hadden de toekomst. In De storm die wij vooruitgang noemen, een boek over 250 jaar autobiografieën en dagboeken, gaat historicus Arianne Baggerman op zoek naar ‘de grondtoon van Nederland’.Je groeit op in het Leeuwarden van Mata Hari, wordt vurig communist, Spanjestrijder en eindigt uiteindelijk als nazispion, die op zeer geheime missie moet - en dat allemaal in één leven. Het overkwam André Engwirda. Over hem verscheen het boek De man die Tito ging vermoorden. Schrijver en journalist Pieter van Os las het en verbaasde zich over dit buitengewoon onwaarschijnlijke leven én verhaal. Hoofdredacteur Bas Kromhout belicht de septembereditie van Historisch Nieuwsblad
--------
1:06:23
--------
1:06:23
Afl. 55 - Biografie van een megalomane projectontwikkelaar
Nederlands eerste belangrijke projectontwikkelaar was een held van de gewone man. Maar Reinder Zwolsman was ook omstreden. Hij zou van Scheveningen een betonnen woestijn hebben gemaakt, en zijn oorlogsverleden was op zijn minst twijfelachtig. Had hij het verzet gesteund of was hij een ordinaire profiteur? Historicus Dick Brongers schreef zijn biografie: ‘Hij was megalomaan, het type dat Napoleon vereerde en zichzelf eigenlijk een kunstenaar vond.’
Volgens Loe de Jong waren er wel vrouwen in het verzet, maar waren de meeste daarvan vooral bezig hun dappere mannen te ondersteunen. Dat beeld begint de laatste jaren behoorlijk te kantelen. Want er waren talloze vrouwen die een leven lang in verzet bleven, zo blijkt uit Verzetsvrouwen van Mark Bergsma en Agnes Cremers. Een boek dat ook een monument is, aldus recensent Wim Berkelaar.
Een onderwereld van armoede en ellende die ons in de eenentwintigste eeuw versteld doet staan. Dat is wat cultuurhistoricus Auke van der Woud in 2010 beschreef in Een koninkrijk vol sloppen, zijn boek over de verstedelijking en verpaupering eind negentiende eeuw. Historicus Mirjam Janssen bespreekt de klassieker: ‘Een bijzonder boek dat de levens van de onzichtbaren in beeld brengt, en laat zien hoe de elite langzaam maar zeker sociaal besef ontwikkelt.’
Luister naar de Historische BoekenCast met Jos Palm, een podcast over boeken die geschiedenis maken. Blijf op de hoogte van de belangrijkste nieuwe geschiedenisboeken en luister elke maand naar boekbesprekingen en interviews met schrijvers.
Netherlands