Nina Jurna gaat in deze aflevering van Latin Impact op zoek naar de bakermat van de kaseko. Ze bezoekt de legendarische zanger Iwan Esseboom tijdens een repetitie met zijn band Esse & Friends. En ze bezoekt een ‘bigi yari’, een feest waar Esse & Friends optreden.
In de podcast Latin Impact gaat Nina Jurna in Latijns Amerika op zoek naar muziek en naar de sociaal-maatschappelijke context ervan. Dat doet ze met gesprekken, maar ze gaat ook naar de plekken waar de muziek gespeeld wordt om de sfeer te proeven. En gaat hierbij onder meer over het belang van overdracht. En hoe muziek bij kan dragen aan een stuk identiteit.
Benieuwd naar de muziek in deze aflevering?
In deze playlist vind je de muziek (https://open.spotify.com/playlist/7wMXnuKUvuP5in5JY3PzzZ?si=HkIegppPRrmsEn20VpZmrQ)
Iwan Esseboom - Witti Visie
Esse & Friends - inspelen (eigen opnamen)
Iwan Esseboom - Witti Visie
Esse & Friends - lied van Aswin Torsan (eigen opnamen
Esse & Friends - optreden op feest (eigen opnamen)
Credits
Host en reportage: Nina Jurna
Research, redactie, script: Charlie Crooijmans
Montage en techniek: Bart Schulz
Eindredactie: Sakti Khedoe
Producent: Olivier Schuringa
--------
19:43
#11 - Jamaica: Redemption Song
Nina Jurna in gesprek met multimedia-journalist Aldith Hunkar over de Redemption Song van Bob Marley, de reggae en de magische werking van Jamaica. Aldith woont op Jamaica en heeft daar een eigen tv-kanaal: Poca-TV. Geboren in Suriname, opgegroeid in verschillende landen over de hele wereld, studeerde economie in Tilburg en wilde al haar hele leven journalist worden, ook vanuit haar al in haar jeugd opgevate liefde voor het medium radio. Haar keuze voor Jamaica heeft alles te maken met muziek: dankzij haar - inmiddels overleden - partner ontdekte ze de reggae, en al bij hun eerste bezoek aan het eiland wist ze: hier wil ik wonen! Zoals Bob Marley zong: ‘There's a natural mystic blowin' through the air’!
De kracht van de reggae is het ritme: de heart beat. Jamaicaanse muziek is sterk gericht op dat ritme. Onlosmakelijk verbonden met die reggae is natuurlijk de naam van Bob Marley - nog steeds niet een officiële nationale held in Jamaica, maar dat gaat er nog wel van komen. Hoewel er tegenwoordig op Jamaica weinig interesse meer is voor reggae…
De Remdemption Song van Bob Marley bevat een quote van de Jamaicaanse denker, filosoof en activist Marcus Garvey: ‘Emancipate yourself from mental slavery. None but ourselves can free our minds.’ Marcus Garvey benadrukte het belang van geestelijke bevrijding, woonde lang in de Verenigde Staten waar hij een van de pioniers van de burgerrechtenbeweging was, en was een vurig pleitbezorger van de dekolonisatie van het Afrikaanse continent, als thuisbasis van alle zwarte mensen wereldwijd. En het is ook vanwege die tekst dat Aldith dit nummer na aan het hart draagt. ‘Het is mijn mantra’, zegt ze er over, ‘Dit is waar ik mijn hele bestaan op baseer. Dat ik niet altijd hoef te vragen, dat ik ook mijn eigen pad mag kiezen. Dat dat legitiem is, dat ik geen toestemming nodig heb. Dat ik een vrije geeste ben en mag zijn. Want zwarte mensen komen uit een geschiedenis van onderdrukking, en hebben daar 400 jaar later nog steeds mee te maken.’
Voor meer muziek: zoek de speellijsten 'Latin Impact' in Spotify.
De songs in deze aflevering: https://bit.ly/VG_Latin_Impact
Latin Impact is een podcast van NPO Soul en Jazz en de VPRO.
Presentatie: Nina Jurna
Redactie: Charlie Crooijmans, Nina Jurna, Aad van Nieuwkerk
Productie: Jorinde Hiddema
Techniek: Bart Schulz
--------
31:49
#10 - Argentinië: vrouwenrechten
Nina Jurna praat met Maite Karstanje, die jarenlang in Buenos Aires, Argentinië gewoond heeft, waar ze onderzoek heeft gedaan naar het debat rondom de legalisering van abortus. Dat onderzoek deed ze voor een NGO die zich inzette voor die legalisering - een van de belangrijkste eisen van de zogeheten Ni Una Menos-beweging, de slogan die in 2015 ontstond tijdens een mars van feministische activisten, als statement tegen het geweld tegen en de moord op vrouwen. In die periode, vertelt Maite, vond er in Argentinië elke 24 uur femicide plaats, werd dus elke dag een vrouw vermoord - inmiddels is dat iets minder: elke 30 uur - nog steeds ontzettend vaak dus. Kenmerkend voor de protesten, de pañuelos zijn de groene sjaaltjes die iedereen draagt als teken van solidariteit en herkenning.
De muziek in deze aflevering is het nummer dat ook ’Ni Una Menos’ heet, (‘Niet Eén Minder’) van Chocolate Remix - een artiest die zichzelf profileert als ‘Reggaeton & Latin Rap / Queer & Transfeminist’. De essentie van het nummer is dat het probleem niet is wat voor kleding je als vrouw draagt of je lippen stift, of je reggaeton danst of laat thuis komt: No hay excusa para cubrir a causa. Er is geen excuus waarmee je mag goedpraten wat een dader doet, er bestaat geen excuus voor geweld tegen vrouwen. Terwijl dat geweld nog dagelijks plaatsvindt, het komt voor in allerlei culturen, en in alle sociale klassen. Natuurlijk heeft het machismo daar heel veel mee te maken - precies daarom is de - vaak nogal macho-achtige - reggaeton in de versie van Chocolate Remix zo bijzonder.
Dat machismo wordt ook wel gekoppeld aan de muziek waar Argentinië het vaakst mee wordt geassocieerd: de tango. Veel teksten in de traditionele tango refereren ook mannelijkheid, aan de macho, de sterke man. Maar de tango is dan ook vooral een weerspiegeling van de maatschappelijke en sociale verhoudingen van het begin van de 20e eeuw - en het is dan niet de muziek die ‘machista’ is, maar de maatschappij. En er zijn trouwens ook initiatieven van orkesten van vrouwen met meer geëmancipeerde teksten, en zij maken juist gebruik van de tango om hun verhalen te vertellen en hun ervaringen te delen. Precies wat Chocolate Remix ook doet.
Voor meer muziek: zoek de speellijsten 'Latin Impact' in Spotify.
De songs in deze aflevering: https://bit.ly/VG_Latin_Impact
Latin Impact is een podcast van NPO Soul en Jazz en de VPRO.
Presentatie: Nina Jurna
Redactie: Charlie Crooijmans, Nina Jurna, Aad van Nieuwkerk
Productie: Jorinde Hiddema
Techniek: Bart Schulz
--------
20:18
#9 - Chili: protestliederen nog altijd actueel
Chili, een halve eeuw na de staatsgreep. Nina Jurna praat met Boris van der Spek, correspondent Latijns-Amerika, en oprichter van het Engelstalige media platform Chile Today. Ook in Chili klinkt de muziek als reflectie van de maatschappelijke en politieke realiteit. Dat was al zo in 1973, toen generaal Augusto Pinochet met een militaire staatsgreep de linkse president Allende afzette; er was toen een muziekstroming die de Nueva Canción Chilena heette - zangers die de oude bekende nummers van het Chileense platteland nieuw leven inbliezen, maar die ook enorm geëngageerd waren. Er werd gezongen over de misstanden en over de pogingen van Allende om politieke en sociale hervormingen te bereiken. Een van de bekendste zangers uit die tijd was Victor Jara - hij is door de militairen, kort na de staatsgreep, vermoord. Veel andere zangers uit die geëngageerde hoek zijn toendertijd gevlucht, geëmigreerd naar andere delen van de wereld. Victor Jara echter werd opgepakt, gemarteld en vermoord - de militairen onderkenden en vreesden de invloed van de muziek.
Bij protesten in 2019 werden de songs van Victor Jara opnieuw gezongen, bijna 50 jaar ná de staatsgreep dus. Niet verwonderlijk als je weet dat veel delen van de Chileense maatschappij nog steeds het resultaat zijn van de periode waarin de militairen de macht hadden: het onderwijsssysteem, het pensioensysteem, veel infrastructuur. Terwijl er breed behoefte is aan een echt nieuw Chili.
De song waarover Nina en Boris spreken is 'El derecho de vivir en paz' van Victor Jara. Geschreven als protestlied tegen de oorlog in Vietnam, maar 'Het recht om in vrede te leven' spreekt ook tegen elk ander onrecht.
Boris van der Spek maakt in 2023 een uitvoerige radio-documentaire over de staatsgreep van 1973 en alles wat daaruit is voortgekomen, ook over de wonden die toen zijn geslagen en die zelfs bij de jongere generatie nog altijd niet genezen zijn.
Voor meer muziek: zoek de speellijsten 'Latin Impact' in Spotify.
De songs in deze aflevering: https://bit.ly/VG_Latin_Impact
Latin Impact is een podcast van NPO Soul en Jazz en de VPRO.
Presentatie: Nina Jurna
Redactie: Charlie Crooijmans, Nina Jurna, Aad van Nieuwkerk
Productie: Jorinde Hiddema
Techniek: Bart Schulz
--------
23:22
#8 - Haïti: vrijheidsstrijd
Nina Jurna praat met Patrick Mathurin, geëngageerd acteur. De in 1972 in Port-au-Prince, Haïti geboren Patrick verhuisde op 3-jarige leeftijd naar Amsterdam, ging in de jaren ’90 naar de toneelschool in Arnhem waar hij de “De Roos-Gesinkprijs 1999” won als meest getalenteerde student, met het ontwikkelen en performen van de voorstelling ‘Socrates’ Apologie’. Daarna vervolgde hij zijn opleiding in de Verenigde Staten. Het gesprek met Patrick gaat vooral over een held uit de geschiedenis van Haïti: Toussaint Louverture.
Toussaint Louverture was een tot slaaf gemaakte op Haiti, die een bijzondere positie had. Hij had een eigen stukje land, had leren lezen en schrijven, hij was van koninklijke afkomst en daardoor had hij een bijzondere opvoeding gekregen. Dus toen eenmaal de slavenopstand uitbrak in 1791, nam hij het voortouw om een groepje slaven tot een volwaardig leger om te smeden dat vocht tegen de Spanjaarden en de Fransen. Zo heeft hij de grootste wereldmachten van toen kunnen verslaan en van Haïti een bloeiend land kunnen maken. Napoleon kwam intussen aan de macht, en hij wist Toussaint in de val te lokken en mee te nemen naar Frankrijk, waar hij is gestorven in een kerker. Kort daarna kon toch de vrijheid worden gevierd. Dit is het epos dat op elke school zou moeten worden verteld, aldus Patrick.
Haïti is eigenlijk het enige eiland waar de opstand heeft geleid tot de afschaffing van de slavernij. En Toussaint Louverture was daarachter het meesterbrein. ‘Dus voor mij was hij een ontdekking, eindelijk iemand die een rolmodel kon zijn voor mij’, aldus Patrick. ‘Toussaint heeft mij geïnspireerd om een opstand in Nederland te beginnen, en de strijd tegen zwarte piet te beginnen.’
Patrick Mathurin raadt iedereen aan om het boek van Martin Ros over Louverture te lezen: ‘Vuurnacht: Toussaint Louverture en de Slavenopstand op Haïti’.
De muziek die je hoort is (o.a.) 'Louverture' van Sorg & Napoleon Maddox (Frans-Amerikaanse hip hop-duo met de Haïtiaans-Canadese jazzmuzikant Jowee Omicil), van het gelijknamige album, dat helemaal gewijd is aan Louverture.
Voor meer muziek: zoek de speellijsten 'Latin Impact' in Spotify.
De songs in deze aflevering: https://bit.ly/VG_Latin_Impact
Latin Impact is een podcast van NPO Soul en Jazz en de VPRO.
Presentatie: Nina Jurna
Redactie: Charlie Crooijmans, Nina Jurna, Aad van Nieuwkerk
Productie: Jorinde Hiddema
Techniek: Bart Schulz
In het tweede seizoen van Latin Impact gaat Nina Jurna op zoek naar muziek en naar de sociaal-maatschappelijke context ervan in Latijns-Amerika. Dat doet ze met gesprekken, maar ze gaat ook naar de plekken waar de muziek gemaakt wordt om de sfeer daar te proeven. Het gaat over het belang van overdracht en hoe muziek bij kan dragen en een stuk identiteit.
Netherlands