Macro met Boot en Mujagić | BNR

• ‘2026 kan zomaar een jaar worden van enorme onzekerheid over de koers van de Fed’

  De rente werd gisteravond door de Fed verlaagd, volgens verwachting met een kwart basispunt. En dat besluit maakt de situatie niet minder chaotisch. ‘Het was allesbehalve een besluit waar iedereen achter stond’, zegt macro-econoom Edin Mujagic. Hoe zie jij dat terug in het besluit zelf? Drie mensen van de twaalf met stemrecht waren tegen, en dat komt niet zo heel vaak voor. En om er nog meer chaos in te brengen: die drie tegenstemmers waren het onderling óók niet eens waarom ze tegen waren. Twee zeiden: wij vinden eigenlijk dat de rente niet omlaag moet, en eentje zei: ik vind eigenlijk dat de rente nóg meer omlaag moet. Dus chaos is misschien een groot woord, maar heel gemoedelijk en heel soepel ging het nou niet bepaald. See omnystudio.com/listener for privacy information.

  --------  

  6:56

  --------

  6:56
• ‘Zweedse economie is voorbeeld voor rest EU’

  De Zweedse economie was ooit het slechtste jongetje van de klas, maar inmiddels is het een economie om je vingers bij af te likken. De investeringen in onderzoek en ontwikkeling zijn hoog, de staatsschuld laag en Zweden scoort hoog in ranglijsten van concurrerende economieën. ‘Zweden wijst de weg’, zegt macro-econoom Edin Mujagic. Hoe slecht was de Zweedse economie? Om dat te begrijpen, moeten we terug naar eind jaren tachtig en begin jaren negentig. De economische groei was bijna nul, de inflatie torenhoog, en het land zat midden in een diepe financiële crisis. Banken stonden op omvallen, werkloosheid en begrotingstekort waren hoog terwijl de staatsschuld uit de pan liep. Kijk je nu naar de Zweedse economie, dan is het een compleet ander verhaal. De staatsschuld bedraagt iets meer dan 30 procent van het bbp. Zweden heeft nu een stabiele, sterke en zeer innovatieve economie. Ze hebben er veertig jaar over gedaan om dat te bereiken. Hoe hebben ze dat gedaan? Zweden is door een diep dal gegaan. Veel mensen dachten dat het nooit meer beter zou worden, maar het land heeft nu een van de sterkste economieën van Europa. Dat is het resultaat van hard en langdurig werk – een belangrijke les voor andere EU-landen zoals Frankrijk, Italië en Spanje.In de jaren negentig begon Zweden met hervormingen: investeringen in infrastructuur en meer grip op de overheidsuitgaven. Sinds 1996 geldt een wettelijk plafond: de staat mag een maximaal bedrag uitgeven en moet jaarlijks een begrotingsoverschot realiseren. Dit beleid is consequent volgehouden, met succes, jaar na jaar. Wat heeft dat opgeleverd? Tegenwoordig investeert Zweden jaarlijks meer dan 3 procent van het bbp in onderzoek en ontwikkeling. Dat was ooit de Europese afspraak, maar weinig landen halen dat. Zweden lukt het jaar na jaar. De staatsschuld mag volgens de wet niet hoger zijn dan 35 procent van het bbp, en Zweden blijft ruim onder die grens.Op ranglijsten van de meest innovatieve economieën staat Zweden op nummer twee, en bij de meest concurrerende economieën op nummer acht. Het land heeft tal van toonaangevende innovatieve bedrijven, zoals muziekstreamingdienst Spotify. Stockholm is dit jaar uitgeroepen tot de meest innovatieve regio van Europa.Een kanttekening: Zweden betaalt met de kroon, niet met de euro. Toch werd het land geraakt door de eurocrisis, aangezien de eurozone de grootste handelspartner is. Wat kunnen wij hiervan leren? Er is maar één manier: jezelf regels opleggen om verstandig financieel beleid te voeren en je daar strikt aan houden. Ik had verwacht dat de aanpak van Zweden meer aandacht zou krijgen in het inmiddels beroemde rapport van Mario Draghi. Daarin werd immers dezelfde vraag gesteld die Zweden zich begin jaren negentig stelde: hoe worden we concurrerender? Hoe verbeteren we onze economie?De adviezen in dat rapport staan op veel punten alleen haaks op wat Zweden heeft gedaan. Daarom ben ik benieuwd naar wat op 12 december wordt gepresenteerd door Peter Wennink, voormalig CEO van ASML, met zijn rapport. Eén ding is duidelijk: Zweden wijst de weg. See omnystudio.com/listener for privacy information.

  --------  

  6:57

  --------

  6:57
• Trump suggereert stoppen inkomstenbelasting dankzij heffingen: ‘Illusie’

  De Amerikaanse president gaat boeren in zijn land een steunpakket van 12 miljard dollar bieden nu zij lijden onder de handelsoorlog. Boeren zitten met de handen in het haar, omdat ze de export van onder meer sojabonen zien instorten. ‘De Amerikaanse regering is erachter gekomen dat wanneer je hoge invoerheffingen gaat introduceren, de rest van de wereld dan ook wel eens terugslaat met dezelfde maatregelen’, zegt macro-econoom Edin Mujagic. See omnystudio.com/listener for privacy information.

  --------  

  5:58

  --------

  5:58
• ‘China koloniseert de wereld, Europa moet nu strategisch wakker worden’

  Het Chinese handelsoverschot is dit jaar voor het eerst boven de 1 biljoen dollar uitgekomen. In november steeg de export met 5,9 procent op jaarbasis. Volgens macro-econoom Arnoud Boot laat dat zien hoe sterk China wereldwijd aan invloed wint: ‘Europa moet gaan nadenken over strategische onafhankelijkheid.’ Wat zegt dat over China en de rest van de wereld? Het laat vooral zien dat de wereld uit balans is. China is nog steeds een opkomende economie, ook al ontwikkelt het zich al veertig jaar. Dat het land uitgroeit tot productiemotor van de wereld is logisch, maar dit slaat door. Het overschot ligt rond de 5 procent van het nationale inkomen als je alleen naar goederen kijkt; reken je diensten en toerisme mee, dan blijft er nog steeds twee tot drie procent over. Voor een land van deze omvang is dat enorm. Waarom zorgt dat wereldwijd voor problemen? Omdat de VS de grenzen deels heeft gesloten. De export naar Amerika daalde met zo’n 30 procent, terwijl China tóch exportgroei laat zien. Al die goederen gaan nu dus naar de rest van de wereld. Welke landen merken dat het meest? Europa merkt het sterk: de import uit China stijgt jaar op jaar met ongeveer 14 procent. Maar ook op andere plekken in de wereld gaat het hard. Australië ziet zelfs een importgroei van 30 procent. In Afrika en andere Aziatische landen zijn de percentages lager, maar de groei is duidelijk. Overal ontstaan daardoor afhankelijkheden van Chinese goederen. Waarom is dat problematisch? Omdat blijvende overschotten in de geschiedenis nooit verstandig beleid zijn gebleken voor het land dat ze creëert. En op lange termijn levert het ook problemen op. Daar komt bij dat de Chinese valuta ongeveer twee keer te goedkoop is als je kijkt naar koopkrachtpariteit. Die lage koers wordt kunstmatig in stand gehouden, waardoor China extra aantrekkelijk blijft als handelspartner. Sinds Covid is de munt zelfs nóg goedkoper geworden. Waarom stimuleert China de binnenlandse vraag niet gewoon? Dat zou het logische alternatief zijn, maar dat gebeurt nauwelijks. De consumptie stijgt niet echt, en binnenlandse investeringen zijn vastgelopen, mede door de enorme hoeveelheid lege flatgebouwen. China probeert wel meer sociale zekerheid te creëren zodat mensen durven uit te geven, maar dat heeft nog niet geleid tot meer import of hogere binnenlandse bestedingen. Wat kan Europa doen? Europa kan proberen te voorkomen dat het wordt overspoeld door Chinese goederen, zeker nu Amerika grotendeels is dichtgegaan. Maar Europa moet ook beseffen dat China de rest van de wereld economisch koloniseert. Landen als die in Afrika kopen grote hoeveelheden Chinese goederen, terwijl ze dat eigenlijk niet kunnen betalen. China biedt dan leningen en investeert in infrastructuur, waardoor die landen economisch afhankelijk worden. China bouwt zijn invloedssfeer uit, terwijl Amerika dat op zijn eigen manier ook doet in bijvoorbeeld Latijns-Amerika. Als die twee blokken steeds meer landen aan zich binden, blijft alleen ‘Fort Europa’ over. Europa moet daarom bepalen waar het zelf invloed wil uitoefenen en in welke landen het een voet tussen de deur wil houden. Het gaat om het krijgen van strategische onafhankelijkheid voor Europa. See omnystudio.com/listener for privacy information.

  --------  

  6:53

  --------

  6:53
• ‘InvestNL en Groeifonds naast elkaar laten bestaan is slecht idee’

  In het tussenverslag van D66 en CDA worden nog net geen Sinterklaascadeaus uitgedeeld. Maar het is wel duidelijk dat het ontbreekt aan ‘strafmaatregelen’, zegt macro-econoom Arnoud Boot. ‘Het echte positieve is dat er nagedacht wordt over de toekomst, maar ook dan moet je bereid zijn keuzes te maken.’ Vooral op het gebied van overheidsinvesteringen. Het is pakjesavond, maar de plannen zijn dus duidelijk nog niet rond? Het is goed dat er wordt gekeken naar de lange termijn, in plaats van al dat gerommel op de millimeter. Maar keuzes zijn belangrijk. Voor investeringsuitgaven kunnen we alleen maar applaudisseren, maar al die andere uitgaven (consumptie) zijn slecht. We zien steeds vaker dat de overheidsuitgaven vooral gericht zijn op het genot van de dag: mensen blij maken, zodat je bij de volgende verkiezingen nog wat zetels overhoudt. De overheidsuitgaven worden in toenemende mate consumptief, in plaats van dat ze worden omgebogen naar echte investeringen. Hoe krijgen we dat voor elkaar dan? Dan moet je kijken naar de rol van de overheid en naar de trage doorgroei van kleine bedrijven naar succesvolle middelgrote of grote bedrijven. Die doorgroei is een probleem. De private sector krijgt dat niet alleen voor elkaar; daar heb je de overheid voor nodig. En je hebt een lange adem nodig. Een investeringsinstelling kan daarbij helpen, maar die heeft in deze plannen een erg brede missie meegekregen. Daarnaast wordt ook het Nationaal Groeifonds voortgezet. En dat is gek. Waarom? Het Nationaal Groeifonds was een idee van Wopke Hoekstra en Eric Wiebes, een politiek experiment van twee politici die hun nek wilden uitsteken voor zichzelf en niet zozeer voor het land. Want op het moment dat je zo’n fonds creëert, gaat iedereen eruit graaien. Het is precies andersom gebruikt dan de bedoeling was. En daarmee had het investeringsvehikel Invest-NL geen doel meer. Het Groeifonds en Invest-NL zijn bijna gelijktijdig in het leven geroepen, maar het Groeifonds gaf subsidies die niet terugbetaald hoefden te worden – gratis geld— en had veel meer budget. Dat had nooit gemogen. Maar nu laat je ze toch naast elkaar bestaan. Dat moet worden aangescherpt. En in hoeverre kan de burger worden aangespoord tot meer investeren? Dan moeten we kijken naar box 3. Want in plaats van dat mensen alles op de bank zetten om te sparen, willen we juist dat ze meer gaan investeren. Maar er worden geen lessen getrokken uit de eerdere fouten rond box 3. Nu wordt beleggen vier keer zo zwaar belast als banksparen en worden er fiscale regelingen bedacht om bepaalde beleggingen te stimuleren. Daarmee wordt box 3 opnieuw complexer, en die arme Belastingdienst wordt daardoor verder ondermijnd. See omnystudio.com/listener for privacy information.

  --------  

  7:57

  --------

  7:57

Meer Nieuws podcasts

Trending Nieuws -podcasts

Over Macro met Boot en Mujagić | BNR

Macro met Boot en Mujagić | BNR: Podcasts in familie