De Oostflank is terug. De oostgrens van Europa staat nog steeds onder hoogspanning staat. Deze aflevering: het eerste deel van een tweeluik over Roemenië, een ondergewaardeerde NAVO-partner Verslaggevers bij BNR reizen langs de rafelranden van onze Unie en onderzoeken de grote veranderingen die daar plaatsvinden. In dit nieuwe seizoen doen we verslag vanuit Polen, Roemenië en Oekraïne. Schiet ze maar neer. Daartoe besloot het Roemeense parlement toen eerder dit jaar voor de zoveelste keer het luchtruim werd geschonden door drones. Met enige regelmaat wordt het havengebied rond de Zwarte Zee en de Donaudelta geteisterd door drones en raketten. Deze week was weer raak, in Tulcea. Inwoners van die provincie kregen het vriendelijke verzoek om anderhalf uur lang binnen te blijven en dekking te zoeken, terwijl F16’s en Eurofighters zich richten op ongewenste objecten die het luchtruim in konden vliegen. Uiteindelijk eindigde een drone op Roemeens grondgebied. Als Rusland aanvallen uitoefent op Oekraïense havens in de Donaudelta, staan ook Moldavië en Roemenië op scherp. Tot voor kort reageerde Roemenië tamelijk mild op die dreiging en doorgeschoten drones. Sinds kort slaat Roemenië andere taal uit: het parlement heeft toestemming gegeven om vijandelijke objecten uit de lucht te schieten, zodra ze een bedreiging vormen. Desalniettemin is Roemenië een heel ander land dan Polen of Estland. Waar deze landen al langer terug brullen naar de beer, wil Roemenië vooral escalatie vermijden. Ook wordt er procentueel veel minder uitgegeven aan defensie. Oorlogszuchtige taal wordt dus vooral vermeden, ook al stapt het parlement nu wel een grens over. Ook de kersverse president Nicosur Dan is niet een opruiend type. Hij volgt wel een pro-Europese, pro-NAVO en pro-Oekraïne koers, maar weet ook dat hij president is van een hevig gepolariseerd land. Miljoenen portemonnee vinden de eigen portemonnee meer waard dan de begroting van een land over de grens, ook al is dat een buurman in oorlog. Europaverslaggever Geert Jan Hahn besloot een bezoek aan Oekraïne te koppelen aan een reis door het noorden van Roemenië. Hij bezocht een dronebedrijf bij de Transsylvaanse hoofdstad Cluj, om vervolgens met een boemeltreintje koers te zetten richting Sighetu Marmatiei – waar ze de luchtalarmen uit Oekraïne horen en in 2022 honderdduizenden Oekraïense vluchtelingen welkom heetten en grotendeels weer zagen vertrekken. Geert Jan dook in de geannuleerde presidentsverkiezingen van een klein jaar geleden, met buitenlandse beïnvloeding en democratische weerbaarheid. Hij onderzocht de angst voor Poetin en de investeringen in drones en een dronemuur. Vlak voor Geert Jans bezoek vlogen er drones door het Roemeense luchtruim. En vlak na zijn bezoek kwam Mark Rutte naar Roemenië, waar hij sprak op het NAVO Industry Forum in Boekarest. Kortom, onbekend maakt onterecht onbemind, want saai is Roemenië allerminst. En volgens voormalig buitenlandminister Caspar Veldkamp is Roemenië een veel belangrijkere partner binnen de westerse diplomatie dan wij doorgaans inschatten. Toch associëren we Roemenië eerder met tomatentelers in de zomer dan een militair-strategische partner aan de Zwarte Zee. Des te meer reden voor een tweeluik voor De Oostflank. In dit eerste deel, aflevering 11, hoor je meer over die ligging in het zuidoosten van Europa, een discussie over Amerikaanse troepen die zich deels uit Roemenië terugtrekken en bezoeken we het dronebedrijf BraveXAero. Dat onderzoeken Nina van den Dungen en Europaverslaggever Geert Jan allemaal in deze aflevering van De Oostflank. See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
28:53
--------
28:53
10. De geschiedenis is in Polen nooit ver weg
De Oostflank is terug. Helaas. Want een derde seizoen van deze podcastserie is broodnodig omdat de oostgrens van Europa nog steeds onder hoogspanning staat. Verslaggevers bij BNR reizen langs de rafelranden van onze Unie en onderzoeken de grote veranderingen die daar plaatsvinden. In dit nieuwe seizoen doen we verslag vanuit Polen, Roemenië en Oekraïne. Polen verdween niet één, maar twee keer volledig van de kaart. Dat moét wel wat doen met je houding tegenover veiligheid en defensie. Polen heeft Europa gewaarschuwd, als het gaat om de Russische dreiging. In 2014, toen Rusland de Krim binnenviel. Maar ook al in 2008 - toen iets vergelijkbaars gebeurde in Georgië. Polen werd EU-lid in 2004. Sindsdien heeft het land geen recessie gekend. En dus gaat het land hard vooruit, met alle bijkomende voor- en nadelen. Al gauw leg je 20 zloty (5 euro) neer voor een koffie, Randstedelijke prijzen dus. En de infrastructuur is goed; de Poolse treinen zijn inmiddels even comfortabel en punctueler dan die van de westerburen. Dat veel Poolse jongemannen decennialang hun economische heil hebben gezocht in Nederland op de bollenvelden is in het huidige Warschau lastig voor te stellen. De economische groei en de Europese toenadering maken Polen een prominentere speler in de Europese arena. En de defensie-uitgaven van Polen - het land geeft bijna de ‘Trump-norm’ van 5% uit, geven Polen een voorbeeldpositie in de EU. De Russische dreiging wordt in Polen dan ook serieus genomen, gezien de geografische ligging van het land, dat grenst aan Oekraïne, Belarus én Rusland. Waar gaat al dat geld heen? Hoe besteden de Polen hun geld aan defensie, en wát kunnen andere Europese landen leren van de Poolse houding. Dat onderzoeken Nina van den Dungen en Europaverslaggever Michal van der Toorn in deze aflevering van De Oostflank. See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
25:59
--------
25:59
9. De Oostflank: de verkiezingsspecial
De Oostflank is terug. Helaas. Want een derde seizoen van deze podcastserie is broodnodig omdat de oostgrens van Europa nog steeds onder hoogspanning staat. Verslaggevers bij BNR reizen langs de rafelranden van onze Unie en onderzoeken de grote veranderingen die daar plaatsvinden. In dit nieuwe seizoen doen we verslag vanuit Polen, Roemenië en Oekraïne. We trappen dit nieuwe seizoen echter af in Nederland. Er komen namelijk parlementsverkiezingen aan in ons land. Wat kunnen we na die verkiezingen eigenlijk verwachten van een nieuw kabinet als het gaat om onze oostflank? Welke verschillen zijn zichtbaar bij een koers die linksaf of rechtsaf gaat? Wat beloven de partijen als het gaat om hun betrokkenheid bij Oekraïne, de NAVO en het afschrikken van Rusland met een heropbouw van het defensieapparaat? Europaverslaggevers Michal van der Toorn en Geert Jan Hahn praten je in deze aflevering bij. Zij kijken niet alleen naar wat er in de verkiezingsprogramma’s staat, maar ook naar wat er NIET in staat. En veiligheid aan onze oostflank is meer dan militaire hardware: wat te denken van desinformatie, of ontwikkelingssamenwerking en het versterken van democratische instituten? En hoe trans-atlantisch durft een nieuw kabinet nog te zijn, met de continue grillen van Donald Trump in het achterhoofd? Op al deze vragen proberen we antwoord te geven. Om daarna, na de Nederlandse verkiezingseditie, daadwerkelijk af te reizen naar die plek waar we over spreken: de oostflank. We keren terug naar Polen, waar een nieuwe president is geïnstalleerd. En voor het eerst zijn we in Roemenië, waar net als in Polen het luchtruim met enige regelmaat door drones wordt geteisterd. En we zijn in het westen van Oekraïne, waar we dorpen bezoeken die op 1200 kilometer afstand van het front liggen maar waar het moreel meer dan hoog ligt. Eerdere seizoenen en afleveringen: Seizoen 1 Finland is altijd klaar voor oorlog Griekenland: ‘the pin of the map’ Moldavië wil uit de Russische wurggreep Het Europese hart verschuift naar Polen De Brusselse blik Seizoen 2 Gotland: Zweeds vakantieparadijs in de nieuwe frontlinie Letland: de kwetsbaarste Baltische staat Cyprus: het oog in de hel van Poetin, Hamas en Hezbollah See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
33:58
--------
33:58
Trailer Make Europe Great Again
Hoe redt Europa zich in de tijd van Trump, Poetin en Xi? Europakenners Geert Jan Hahn en Michal van der Toorn praten je in de nieuwe BNR-podcast "Make Europe Great Again" bij over wat zich dagelijks afspeelt op ons continent. Van maandag tot en met donderdag, om 16:00 uur online. Met een update van 10 minuutjes. De podcast vind je hierrrr! Met uiteraard ook veel aandacht voor wat er gebeurt aan onze Oostflank. Luisteren dus!See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
0:25
--------
0:25
8. Cyprus: het oog in de hel van Poetin, Hamas en Hezbollah
Cyprus ligt dichterbij Turkije en Syrië dan bij de rest van de Europese Unie. Toch is het geopolitiek gezien een belangrijk land. Sterker nog, het is het ‘oog in de storm’, zegt politicoloog Hubert Faustmann vanuit Nicosia. Onze verslaggevers nemen je in De Oostflank mee naar de oostgrens van Europa. Cyprus is wat dat betreft een vreemde eend in de bijt. Van alle landen die we voor deze serie bezoeken, ligt Cyprus het verst van Rusland vandaan. Maar een Russische afhankelijkheid was er tot voor kort zeker. Financieel maar ook psychologisch hebben de Cyprioten een enorme omslag moeten maken om afscheid te nemen van hun affectie voor Rusland. OligarchenVan oudsher zijn de banden tussen Cyprus en Rusland en voorheen de Sovjet-Unie goed. Oligarchen en ook kleine ondernemers weten hun weg naar het eiland te vinden. Hoe zit dat nu, na veertien sanctiepakketten waar Cyprus als EU-lidstaat mee heeft ingestemd? En áls rijke Russen hun heil zoeken tot Cyprus, naar welk deel van het eiland gaan ze dan? Cyprioten sympathiseren met de Oekraïners; ze weten immers zelf hoe het is om bezet en onderdrukt te worden, aangezien Turkije al een halve eeuw het noorden van Cyprus overheerst. Toch leidt dat juist ook tot dilemma’s: Brussel staat pal achter Oekraïne, maar waarom niet achter Turkije? Goederen naar GazaEn dan is er nog die geografische factor. Cyprus - geen NAVO-lid overigens - grenst dan misschien niet aan Oekraïne, maar is wel degelijk een Oostflank voor de EU. Turkije dus maar ook Syrië, Libanon en Israël liggen dichterbij Cyprus dan het Europese vasteland. Cyprus probeert met al die landen in het Midden-Oosten een goede relatie te onderhouden. Cyprus faciliteert een maritieme corridor voor hulpgoederen richting Gaza, maar probeert ook een brug tussen de EU en Israël onder leiding van Netanyahu te slaan. De ligging van Cyprus leidt tot lusten en tot lasten; rijke Israëli en Libanezen, vermogende Oekraïners en Russen, maar maar ook armere Syriërs - die doorreizen vanuit Libanon. Mede om die reden trekt Cyprus ook weer de banden met Brussel verder aan. AllemansvriendKortom, Cyprus is een allemansvriend in de Middellandse Zee. Hoe doet Cyprus dat, dat koorddansen aan de zuidoostflank van Europa, omringd door al die oorlogen? Om die reden reisde BNR's Europaverslaggever Geert Jan Hahn naar Cyprus af. Daar sprak hij met professoren, politici en bezocht hij beide kanten van het eiland. Wil je na deze aflevering weer te weten komen over Cyprus? Abonneer je dan alvast op Dossier Europa - waar deze zomer nog een podcastserie online komt over de ‘Cypriotische Kwestie’; een oorlog zonder schieten. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sinds de Russische inval in Oekraïne, is Europa veranderd. Meer eenheid, grotere defensiebudgetten en een gezamenlijke strategie tegen Rusland. Maar vooral Oost-Europa ervaart de praktische kant van de oorlog. Want wie weet wat Poetins einddoel is? Zo heeft de oorlog ertoe geleid dat Finland lid is geworden van de NAVO. Het land deelt een grens van drieduizend kilometer met Rusland. Moldavië ziet al sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie een Russisch leger binnen zijn landsgrenzen in de afvallige regio Transnistrië. En Polen wil maar liefst vier procent van het bbp in defensie investeren.
Door de oorlog in Oekraïne hebben de omringende landen veel mensen op moeten vangen die gevlucht zijn voor de oorlog. In Polen alleen al zijn dat er een miljoen. Via Griekenland komen er ook vluchtelingen uit andere delen van de wereld Europa binnen, denk aan het onrustige Midden-Oosten en Afrika. Hoe beïnvloedt dit een land als Griekenland? En wat betekent dit voor het Europese vluchtelingenbeleid?
Onze verslaggevers Michal van der Toorn, Stefan de Vries en Geert Jan Hahn nemen je mee langs de Oostflank van Europa. Dit deel van Europa heeft het meest te maken met de Russische dreiging en de vluchtelingencrisis. Ga met ons mee naar Zweden, Letland en Cyprus. Ze doen verslag en vertellen aan Nina van den Dungen wat ze hebben gezien en welke rol Europa hierin speelt.
Over de makers:
Nina van den Dungen is presentator van BNR. Ze maakt onder meer de programma’s Beter en Doorgelicht.
Geert Jan Hahn is Europa-verslaggever voor BNR en maker van de BNR Perestrojkast. Voor De Oostflank bezocht hij eerder Moldavië.
Michal van der Toorn is journalist en verslaggever bij BNR. Voor De Oostflank bezocht ze Letland.
Stefan de Vries is Europa-correspondent voor BNR. Voor De Oostflank bezocht hij eerder Polen en Finland.
Netherlands