Van Delta tot Diepzee is een zoektocht naar de stand van de zee met onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, het NIOZ.
Ie...
Van oud naar nieuw onderzoekschip Adriaen Coenen met schipper Wim Jan Boon
Een gesprek vanuit de NIOZ-haven op Texel, de thuishaven van de nationale onderzoeksschepen (research vessels): RV Pelagia, het grote onderzoeksschip dat de Oceanen bevaart en dat zich ten tijde van dit interview op de Noordzee bevindt, RV Navicula, het onderzoeksschip dat onderzoek doet op het Wad en in de Zeeuwse wateren en getuige de lege kade ook is uitgevaren, en RV Stern, de kleinste van de vloot, die wetenschappers afzet op - of ophaalt van zandbanken en onbewoonde eilanden, locaties bevoorraadt en voor kleinere wetenschappelijke klussen op het Wad inzetbaar is. De Stern is de enige die in de thuishaven aan de kade ligt. Alle drie de schepen worden vervangen, de Pelagia in de iets verdere toekomst, de Navicula volgend jaar, maar de opvolger van de Stern, de RV Adriaen Coenen, is klaar. Het nieuwe schip is genoemd naar de 16e eeuwse Scheveningse vishandelaar Adriaen Coenen, een autodidact die niet alleen vis afsloeg, maar ook tekenaar en schrijver was van het Visboeck, een rijk geïllustreerd compendium van wat er zoal in zee leeft: van haring tot monsters, tot aan de industrie die zich met de visvangst bezighoudt.In de NIOZ-haven treft interviewer Mathijs Deen de schipper van de Stern, Wim Jan Boon, die hem meeneemt aan boord van het scheepje dat bijna een halve eeuw dienst heeft gedaan, 16 meter lang, blauwe romp, witte opbouw, laag groen achterdek met stevig A-frame. Ze is aan vervanging toe, en Wim Jan Boon, telt de dagen tot het moment dat hij in haar opvolger zal binnenlopen. De RV Adriaen Coenen maakt een week na het gesprek voor het eerst de oversteek van de werf in Lauwersoog, naar haar thuishaven op Texel. Video-teaser en korte video over de duurzame RV Adriaen Coenen.
--------
25:04
De zee als schepper van patronen. Met bioloog Johan van de Koppel.
Op de zandbanken en de kwelders of schorren van de waddenzee en de Zeeuwse wateren, waar het getij met bovenmenselijke regelmaat op en af gaat, ontstaan patronen. De zee, een ongedurige beeldhouwer, slaat ieder tij opnieuw sporen in het zand, in de geulen, maar ook in de vegetatie en zelfs in de manier waarop schelpdieren als mosselen zich vastzetten aan de ondergrond en aan elkaar. Wie maar lang genoeg kijkt, zoals de bioloog Johan van de Koppel, ziet dat er geen willekeur heerst, maar orde. En waar orde heerst, daar is niet alleen een oorzaak die te onderzoeken valt, maar daar is, in geval van Van de Koppel ook de wiskunde, die de patronen waarin de mossels zich organiseren in formules kan vangen. Een gesprek aan de Oosterschelde over de weerbaarheid van zelf-organiserende mosselen, kreken als bloedvaten, 'Egyptisch boeren' en het visualiseren van de landschappelijke geschiedenis van Zeeland.
--------
45:41
De zee als onrustige zandbak. Met fysisch oceanograaf Theo Gerkema
De zee voor onze kust is een zandbak, die voortdurend onderloopt met heel onrustig water. Het zand uit de zandbak is in voortdurende staat van beroering: door het tij natuurlijk, het komen en gaan van de vloedgolf, maar vooral ook door de wind. De bodem van Zeeland, Holland, Friesland, Groningen, het is voor een groot deel sediment dat de zee heeft achtergelaten, de helft van ons land is door de zee, in samenspel met de rivieren, neergelegd. Maar hoe dat precies is gebeurd, hoe de zee het zand met ieder tij en met elke windvlaag opwervelt, vervoert, neerlegt, afslaat, door de zeegaten van Zeeland en het Wad aan- en weer afvoert; dat is een ontzettend ingewikkeld natuurkundig proces, waarover fysisch oceanograaf dr. Theo Gerkema zich al decennia het hoofd breekt.Foto: Scenic aerial view of tideways and sandbanks in the Lower Saxony Wadden Sea national park at the German North Sea coast during low tide. Heide Pinkall/Shutterstock.com.
--------
47:14
De oceaan als bad vol mineralen. Met bioloog Rob Middag
De oceaan is bad vol mineralen. Of een wereldomvattende soeppan vol chemische processen, waarin de ingrediënten iedere 2000 jaar door de grote soeplepel van de golfstromen worden omgeroerd. En het leven van alle wezens die er in rond dobberen of zwemmen, is volledig van die ingrediënten afhankelijk. Er hoeft maar één essentieel stofje, al is het maar een snufje metaal, te ontbreken of het raderwerk staat stil. Professor Rob Middag studeerde biologie, maar hij heeft zich meer en meer ondergedompeld in de scheikunde. Hij speurt naar metalen in de oceanen, met instrumenten die zo gevoelig zijn dat ze een mespunt ijzer detecteren in ruim 10 miljoen liter water.
--------
51:52
Diepzeeonderzoek als ontdekkingsreis in het grote onbekende. Met marien geoloog Furu Mienis.
Als er ooit iemand de stop uit de zee zou trekken en alhet water gorgelend in een afvoerputje zou verdwijnen, dan zou er, waar nuwater is, een landschap tevoorschijn komen met oneindige vlaktes, heuvelland,vulkanen, bergketens en duizelingwekkend diepe canyons. Dr. Furu Mienis, mariengeoloog, kan zich daar zo langzamerhand een aardig beeld bij vormen, vooral bijdie canyons, want haar specialiteit is de diepzee, dat deel van de oceaanwaarin geen daglicht doordringt. Interviewer Tessel Blok trof Furu Mienis inhet torentje van het NIOZ, waar de diepzeespecialiste uitkeek over de ondiepe Waddenzee.
Van Delta tot Diepzee is een zoektocht naar de stand van de zee met onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, het NIOZ.
Iedere maand nodigen Tessel Blok en Mathijs Deen een onderzoeker uit om de trap te beklimmen naar het torentje van het instituut op Texel. Daar, ver boven de zeespiegel, kijken ze uit over het Wad en praten over de stand van de zee.
Over wat ze zien als ze naar de zee kijken, over vogels boven het Wad, over de duisternis van de diepzee, over de grootste en de kleinste beestjes in de zee, over proefopstellingen en experimenten, over de emoties die de zee oproept, over wat we zouden kunnen doen als de zee stijgt, over wat we niet meer tegen kunnen houden.
Iedere maand een grondig gesprek, over het onderzoek der zee. De muziek in de podcast is gecomponeerd en uitgevoerd door Mathijs Duringhof.
Netherlands