De Gedachtestreep: Lieve Goorden, 'Het geluk van nabijheid'
Johan Braeckman spreekt met Lieve Goorden over haar boek 'Het geluk van nabijheid' (ISVW Uitgevers, 2025).Praten met vrienden maakt Hannah Arendt gelukkig. Ze koestert haar vele vrienden middels brieven en frequente bezoeken. Arendt kiest voor vrienden die zelf nadenken, die geen meelopers zijn.Volgens Arendt zorgt vriendschap voor een open en vertrouwde sfeer en voor spontane gesprekken zonder hiërarchie. Wat vrienden gemeen hebben, is de wereld tussen hen in. Die wereld doet er voor hen toe. Dat noemt Arendt amor mundi, de liefde voor de wereld.De dingen en gebeurtenissen worden pas menselijk wanneer we ze kunnen delen met vrienden. En zo verrijkt onze omgang met vrienden ook de praktijk van het democratische proces.In 'Het geluk van nabijheid' onderzoekt Lieve Goorden de nauwe verbintenis van vriendschap en democratie in Arendts denken en doen.Lieve Goorden promoveerde in de politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen. Ze raakte gefascineerd door het publieke debat over de nieuwste technologieën en zette daarover onderzoek op voor organisaties zoals het Studiecentrum Technologie en Beleid (TNO, Delft) en de Universiteit Antwerpen.Lees meer over 'De Gedachtestreep': https://www.humanistischverbond.be/in-de-kijker/de-gedachtestreep/.
--------
56:38
--------
56:38
De Gedachtestreep: Hans Vandevoorde, 'Stil verzet'
Johan Braeckman spreekt met Hans Vandevoorde over zijn boek 'Stil verzet' (Lannoo, 2024).August Vermeylen (1872-1945) was een van de leiders van de Vlaamse beweging voor 1940, de eerste rector van de vernederlandste Rijksuniversiteit Gent, socialistisch senator, kunsthistoricus, letterkundige en schrijver.Van de Duitsers krijgt hij tijdens de Tweede Wereldoorlog het verbod om nog enige openbare functie uit te oefenen. In dit boek, dat gebruikmaakt van dagboeken en andere egodocumenten, zien we Vermeylen geïsoleerd verder werken aan een roman. Zijn netwerk van vrienden en kennissen onderhoudt hij via bezoeken aan concerten en tentoonstellingen, en via wandelingen in het Brusselse. Hij helpt Joodse vluchtelingen, zorgt voor zijn familie, wijst consequent elke samenwerking met de nazi's af, maar blijft wel trouw aan vrienden en leerlingen die te ver gaan in hun bewondering voor Duitsland.'Stil verzet' biedt bovenal een authentieke en tegelijk ontroerende inkijk in het dagelijks leven en overleven van een intellectueel in oorlogstijd.Hans Vandevoorde is verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel en schrijft over moderne Nederlandse literatuur en cultuur. Voor zijn studie over Karel van de Woestijne werd hij onderscheiden door de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren.Lees meer over 'De Gedachtestreep': https://www.humanistischverbond.be/in-de-kijker/de-gedachtestreep/.
--------
1:07:42
--------
1:07:42
De Gedachtestreep: Koert Debeuf, 'Wat je moet weten om het Midden-Oosten te begrijpen'
Johan Braeckman spreekt met Koert Debeuf over zijn boek 'Wat je moet weten om het Midden-Oosten te begrijpen' (De Bezige Bij, 2025).Of het nu gaat over het conflict tussen Israël en Palestina, de spanningen tussen Iran en Saoedi-Arabië, de moeilijkheden rond het Turkse lidmaatschap van de Europese Unie, of oorlogen in Syrië en Jemen: het Midden-Oosten komt bijna dagelijks in het nieuws. De situatie in de regio lijkt dag in, dag uit complexer te worden. Waarom licht niemand eens toe hoe de vork in de steel zit?Dat is precies wat Koert Debeuf in dit boek doet. Bondig en toegankelijk legt hij uit wat je moet weten om het Midden-Oosten te begrijpen.Koert Debeuf is professor internationale politiek en Midden-Oosten aan de Vrije Universiteit Brussel en Research Fellow aan de Universiteit van Oxford. Hij woonde in Caïro van 2011 tot 2016 en bezocht het Midden-Oosten intensief. Eerder publiceerde hij 'Koorddansers van de macht' (2009) en 'Waarom dit niet de laatste oorlog is' (2022).Lees meer over 'De Gedachtestreep': https://www.humanistischverbond.be/in-de-kijker/de-gedachtestreep/.
--------
1:35:13
--------
1:35:13
De Gedachtestreep: Rein Bellens over haar boek 'Mijn strijd voor abortus. (Houtekiet, 2025).
Johan Braeckman spreekt met Rein Bellens over haar boek 'Mijn strijd voor abortus' (Houtekiet, 2025).Op een avond in 1983 – ik was tweeëndertig – vielen in Gent speurders met een huiszoekingsbevel het abortuscentrum binnen. Ik werkte er als abortusarts, in de illegaliteit, want zwangerschapsafbreking was toen in België nog verboden. Er stonden zware straffen op.Zo begint het hallucinante verhaal van dokter Rein Bellens. De huiszoeking leidt tot urenlange ondervragingen en mondt uit in het monsterproces van Gent. Met zestig (!) beklaagden verschijnen ze voor de rechtbank: dokters, psychologen en verpleegkundigen, maar ook vrouwen die een abortusingreep hebben gekregen, en zelfs hun partners. Vrijspraak? Veroordeling? De procedure sleept jaren aan.De verdachten laten zich door het gerecht niet intimideren. Proces of geen proces, het abortuscentrum dat na de huiszoeking gesloten was, moet en zal heropenen. Meer nog, de beklaagden gaan in de tegenaanval. Ze eisen een abortuswet en voeren met allerlei acties druk uit op politici. Uiteindelijk keurt het parlement de wet goed, maar koning Boudewijn weigert ze te ondertekenen. Tussen de vorst en de topministers ontstaat een nooit geziene machtsstrijd. Niet alleen deze 'minikoningskwestie', maar het hele boek leest als een onvervalste thriller.Rein Bellens begon haar carrière als huisdokter in Gent. Toen zij in haar huisartsenpraktijk geconfronteerd werd met ongewenst zwangere vrouwen, besloot ze in 1980 de abortuswereld in te stappen. Jarenlang vocht ze met groot engagement voor een van de belangrijkste vrouwenrechten, en met succes. Mijn strijd voor abortus geeft een inkijk in het bewogen leven van een arts met het hart op de juiste plaats.Lees meer over 'De Gedachtestreep': https://www.humanistischverbond.be/in-de-kijker/de-gedachtestreep/.
--------
1:13:56
--------
1:13:56
De Gedachtestreep: Magda Michielsens, 'Even Verlicht'
Johan Braeckman spreekt met Magda Michielsens over haar boek 'Even Verlicht' (Acco, 2024).Het sextet dat in dit boek aan bod komt, bestaat uit beroemde vrouwen: Rosa Luxemburg, Ayn Rand, Hannah Arendt, Susan Neiman, Martha Nussbaum en Elisabeth Badinter. Ze genieten alle zes een grote bekendheid en een blijvende invloed. Hun oeuvre bestrijkt een breed terrein, ze staan op leeslijsten van studenten, liggen in de boekhandels, worden vaak geciteerd ... Ze behoren met andere woorden tot de canon. De zes vrouwen uit dit boek zijn 'Even Verlicht'. Wanneer ze niet expliciet steunen op de Verlichting, baseren ze zich toch op de ratio om de wereld en het leven door te lichten. Rationaliteit en Verlichting vormen de gemeenschappelijke grond waarop ze staan. Vooruitgang verwachten ze van de rede, het kritisch denken en de wetenschap. Zelf durven zij te denken, ze laten het geloof in vooruitgang niet los en streven naar emancipatie. Vrijheid en zeggenschap voor de burgers zitten in hun teksten ingebakken. Ondanks hun gelijkluidende vertrekpunt blijken de (politieke) conclusies van deze zes filosofes ver uit elkaar te liggen. Waar die verschillen vandaan komen, is de drijvende vraag achter de portretten die in dit boek worden gepresenteerd.Magda Michielsens (1944) is doctor in de Letteren en Wijsbegeerte, gespecialiseerd in Ethiek (Universiteit Gent, 1973). Zij doceerde Vrouwenstudies aan de Radboud Universiteit (Nijmegen) en aan de Universiteit Antwerpen. Vrouwen in de filosofie en representatie van vrouwen in de media zijn de onderzoeksterreinen waarop zij uitvoerig heeft gepubliceerd. Ze geeft regelmatig lezingen over vrouwen in de filosofie.Lees meer over 'De Gedachtestreep': https://www.humanistischverbond.be/in-de-kijker/de-gedachtestreep/.
De Gedachtestreep – Het online boekenprogramma van het Humanistisch Verbond en de denktank Kwintessens.
Johan Braeckman duikt in de beste non-fictieboeken van onze tijd en gaat in gesprek met auteurs, evenals met filosofen, historici en wetenschappers uit diverse disciplines.
Van urgente hedendaagse vraagstukken tot de wijsheid van tijdloze klassiekers – diepgravend, kritisch en helder. Geen snelle soundbites, maar échte gesprekken over kennis, wetenschap en humanisme.
De Gedachtestreep
Netherlands