De Technoloog | BNR

• De maan is weer hip! Maar waarom eigenlijk?

  Commerciële maanmissies maken een opmars, en de recente landing van de Blue Ghost-lander van Firefly Aerospace onderstreept deze ontwikkeling. Firefly is een relatief jong ruimtevaartbedrijf dat naast de maanlander ook lichte draagraketten bouwt. Het bedrijf is onderdeel van een bredere trend waarin private ondernemingen een steeds grotere rol spelen in de verkenning van de maan. Met bedrijven als Intuitive Machines en ispace uit Japan lijkt er een nieuwe markt te ontstaan waarin commerciële missies de norm worden. De technische uitdagingen blijven echter groot, bespreken Ben van der Burg en Daniël Mol met technologiejournalist én space cowboy Thijs Roes. Een van de meest voorkomende problemen bij maanlandingen is dat veel landers omvallen. Dit heeft te maken met de lage zwaartekracht en het verraderlijke maanoppervlak. Succesvolle landingen vereisen extreme precisie en geavanceerde autonome besturingssystemen. Desondanks is de recente succesvolle landing van Blue Ghost een teken dat de technologie vordert. De vraag is waarom er nu plots zoveel interesse is in de maan. Er zijn meerdere redenen: de zoektocht naar waardevolle grondstoffen, zoals waterijs dat kan dienen als brandstof voor verdere ruimtemissies, en de maan als mogelijke tussenstop voor missies naar Mars. Interessant is dat Elon Musk weinig interesse toont in de maan en zijn focus op Mars houdt, terwijl Jeff Bezos met Blue Origin wél naar de maan kijkt. Overheden en ruimtevaartorganisaties spelen ook nog steeds een belangrijke rol. Europa werkt aan de Argonaut-lander, maar die zal pas in 2031 gelanceerd worden, wat de vraag oproept of overheden te traag bewegen in vergelijking met de private sector. Sinds de Apollo-missies in 1972 zijn er geen bemande maanlandingen meer geweest, deels door budgettaire beperkingen en deels door een gebrek aan geopolitieke urgentie zoals in de Koude Oorlog. Toch wordt er nu weer gewerkt aan bemande maanreizen, onder meer door NASA’s Artemis-programma. Een ander vraagstuk is de regelgeving. Kunnen bedrijven zomaar op de maan landen? En wie heeft het recht om maanmineralen te exploiteren? Er zijn internationale afspraken, zoals het Ruimteverdrag, maar in de praktijk nemen landen en bedrijven steeds meer eigen initiatieven. Tegelijk blijft ruimtevaart vaak buiten geopolitieke spanningen, al is het de vraag of dat zo blijft. Tot slot rijst de vraag of maanmissies nog te rechtvaardigen zijn in een wereld met urgente problemen op aarde. Ruimtevaart biedt innovatie en technologische vooruitgang, maar de kosten en ethische overwegingen blijven onderwerp van discussie. Wat betekent een permanente menselijke aanwezigheid op de maan voor de toekomst van de mensheid? De antwoorden hierop bepalen of de maan een nieuw hoofdstuk wordt in de menselijke beschaving. Gast Thijs Roes Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

  --------  

  1:02:44
• Kan Europa ethische én winstgevende AI-oplossingen ontwikkelen?

  De ontwikkeling van AI wordt wereldwijd gedomineerd door twee machtsblokken: de hyperkapitalistische bedrijven uit de VS en de door de staat gecontroleerde techgiganten in China. In de VS bepalen marktkrachten en investeerders het tempo, terwijl in China de overheid een directe rol speelt in het sturen van innovatie en het gebruik van AI-technologie. Beide modellen roepen ethische vragen op over transparantie, privacy en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daar moet een antwoord op komen, betoogt onze gast in deze aflevering. Pim Haselager is hoogleraar Maatschappelijke implicaties van Kunstmatige Intelligentie bij de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Radboud Universiteit. De vraag is namelijk of de huidige AI-aanbieders uit deze regio’s ethisch opereren. Kritiek op het Amerikaanse model richt zich op de drang naar winstmaximalisatie, die kan leiden tot datamonopolies en misbruik van gebruikersgegevens. In China zijn de zorgen juist gericht op staatscontrole en de inzet van AI voor surveillance. Dit roept de vraag op of er een alternatief mogelijk is: een ‘derde weg’ die ethische waarden centraal stelt, zo stelt Haselager. Het gaat niet alleen om een moreel idee, maar ook om technologische keuzes: welke infrastructuur en standaarden worden gehanteerd om ethische AI daadwerkelijk te realiseren? Een bedrijf dat deze principes volgt, zou bijvoorbeeld transparante algoritmes hanteren, geen ongebreidelde dataverzameling doen en maatschappelijke impact als kernwaarde hebben. De vraag is of er markt is voor deze benadering. In Europa groeit de interesse in verantwoorde AI, en ook in delen van Azië en Zuid-Amerika wordt gezocht naar alternatieven voor de dominantie van Amerikaanse en Chinese technologie. Europa heeft bovendien een sterke positie op het gebied van regelgeving. Wetgeving kan deze derde weg versterken door kaders te scheppen die ethische AI stimuleren en monopolisering tegengaan. De Europese Unie en lidstaten kunnen dit bewerkstelligen door investeringen in AI-onderzoek en door startups met een ethische insteek te ondersteunen. Toch staat Europa onder druk. Sinds de herverkiezing van Trump in de VS lijkt het continent steeds vaker het hyperkapitalistische model te omarmen. Nederlandse techbedrijven pleiten voor minder regulering en meer commerciële vrijheid. De balans vinden tussen ethische AI en economische groei blijft een uitdaging. Als innovatie en kapitalisme volledig de vrije hand krijgen, ontstaan risico’s zoals misbruik van AI voor manipulatie, ondoorzichtige algoritmes en monopolievorming. Tegelijkertijd moet worden voorkomen dat talent wegtrekt naar landen waar winst en innovatie leidend zijn. Er moeten aantrekkelijke alternatieven worden geboden, zoals financiering voor ethische AI-bedrijven en aantrekkelijke onderzoeksprogramma’s. Gast Pim Haselager Video Youtube Hosts Ben van der Burg & Mark Beekhuis Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

  --------  

  1:01:58
• We bouwen ons eigen cloudbedrijf, in tijden van Trump

  Met De Technoloog maken we deze week onze eigen cloud. Daarvoor te gast is Bert Hubert. We hebben al Europese cloudproviders, zoals Nextcloud, OVHcloud en Scaleway, maar voldoen die wel? Wat mist er nog om een volwaardig alternatief te bieden voor de dominante Amerikaanse techbedrijven? Een cruciale vraag is wat een cloud eigenlijk soeverein maakt. Moet de infrastructuur fysiek in Europa staan? Welke hardware en software gebruiken we, en waar halen we die vandaan? Zelf ontwikkelen of inkopen? En hoe zorgen we voor schaalbaarheid, redundantie en multitenancy? We onderzoeken wat er nodig is om een Europese cloud op te tuigen die zowel technisch als economisch haalbaar is. De primaire klanten van zo’n cloudoplossing zouden waarschijnlijk overheden en de gezondheidssector zijn. Maar hoe zit het met de financiële sector? Is het überhaupt realistisch om banken en grote bedrijven van de Amerikaanse cloud te laten overstappen? En welke certificeringen zijn daarvoor nodig? Ook software speelt een grote rol. Wat is de balans tussen open source en commerciële software? Welke tools zijn nodig voor bijvoorbeeld workloadverdeling en gedistribueerde dataopslag? En hoe zorgen we ervoor dat alle hardware efficiënt met elkaar communiceert? Beveiliging en encryptie zijn vanzelfsprekend, maar welke andere operationele aspecten zijn essentieel, zoals incident management en een robuust backupbeleid? Dan is er nog de geopolitieke dimensie. Hoe kan de Amerikaanse overheid het ons moeilijk maken? Welke machtsmiddelen hebben zij om een Europese cloud te belemmeren? En wie binnen de Europese politiek ziet het gevaar van afhankelijkheid van Amerikaanse Big Tech nog steeds niet? Welke argumenten worden gebruikt om de status quo te verdedigen? Tot slot kijken we naar de grotere context. Hebben we één Europese hyperscaler nodig, of juist een netwerk van kleinere aanbieders? Hoeveel grote spelers zijn er nodig om tegenwicht te bieden aan de VS? En sluit ons beleid wel aan bij de realiteit? Open source is het uitgangspunt van de overheid, maar wordt dat ook echt nageleefd? En zijn er bedrijven die deze uitdaging willen en kunnen oppakken? Gast Bert Hubert Video Helaas geen video, deze week. Hosts Ben van der Burg & Mark Beekhuis Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

  --------  

  1:02:24
• De drie grote uitdagingen voor quantum computing

  Quantumcomputers staan aan de vooravond van een technologische revolutie. Ze beloven niet alleen snellere berekeningen, maar ook baanbrekende innovaties in geneeskunde, cybersecurity en logistiek. Maar hoe dichtbij zijn we echt? In deze aflevering van De Technoloog spreken Ben van der Burg en Mark Beekhuis met Kees Eijkel, algemeen directeur van QuTech, hét Nederlandse onderzoeksinstituut voor quantumtechnologie. Hij deelt inzichten over de stand van zaken, de uitdagingen en de ongekende mogelijkheden van quantumcomputers. De belofte van de quantumcomputer is dat ze extreem snel, extreem complexe berekeningen kunnen uitvoeren. Berekeningen waar traditionele computers duizenden jaren over zouden doen. Daarnaast is er de onkraakbare versleuteling via een quantuminternet. Maar voordat quantumcomputers op grote schaal bruikbaar zijn, moeten er nog drie grote obstakels worden overwonnen, zegt Eijkel. De eerste uitdaging is de stabiliteit van qubits. Deze zijn extreem gevoelig voor omgevingsfactoren zoals temperatuur en straling, waardoor ze lastig bruikbaar zijn in grootschalige toepassingen. De tweede uitdaging is de opschaling. Voor praktische toepassingen zijn miljoenen stabiele qubits nodig, terwijl de huidige prototypes er slechts tientallen bevatten. Tot slot is er de softwareontwikkeling. Quantumcomputers vereisen compleet nieuwe programmeertalen en algoritmes, iets wat nog in de kinderschoenen staat. Eijkel schat dat we over ongeveer tien jaar quantumcomputers hebben die daadwerkelijk inzetbaar zijn. Hij vergelijkt de huidige fase met de eerste auto’s uit de negentiende eeuw: veelbelovend, maar nog niet betrouwbaar genoeg voor brede adoptie. Binnen een decennium kunnen quantumcomputers een fundamentele impact hebben op de samenleving. Nieuwe medicijnen en behandelingen kunnen sneller op de markt komen. Gegevensbeveiliging zal een revolutie ondergaan door de introductie van onbreekbare encryptie. Slimmere logistieke systemen kunnen zorgen voor efficiëntere bevoorrading en minder verkeersproblemen. Ook als je niet direct in technologie of wetenschap werkt, zullen de gevolgen merkbaar zijn. Nederland speelt een sleutelrol in de ontwikkeling van quantumtechnologie. QuTech in Delft is een van de toonaangevende onderzoekscentra wereldwijd en werkt samen met bedrijven zoals Microsoft. De Nederlandse overheid investeert fors in quantumonderzoek, waardoor het land vooroploopt in deze technologische ontwikkeling. Dit biedt kansen voor innovatieve bedrijven en startups die quantumtechnologie willen benutten. De cybersecuritysector kan profiteren van nieuwe quantumveilige encryptieoplossingen. Gast Kees Eijkel Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Mark Beekhuis Redactie Daniël Mol See omnystudio.com/listener for privacy information.

  --------  

  1:03:33
• Ethisch hackers: liever rookmelders dan brandweerlieden

  Ze vormen een onzichtbare bescherming tegen digitale aanvallen: ethische hackers. In deze aflevering legt Chester van den Boogaard uit hoe deze 'digitale rookmelders' (een brandweerman komt pas als het al te laat is) helpen om cyberaanvallen te voorkomen en wat organisaties direct kunnen doen om hun cyberveiligheid te verbeteren. Ethische hackers gebruiken hun kennis van cybersecurity om kwetsbaarheden in IT-systemen op te sporen. In plaats van deze informatie te misbruiken, melden zij hun bevindingen aan bedrijven, zodat deze hun beveiliging kunnen versterken voordat kwaadwillenden toeslaan. Waarom doen ze dat? Waarom stuurt Van den Boogaard soms wel drie e-mails naar websites met grote datalekken, die niet eens de beleefdheid weten op te brengen om te reageren? Om beveiligingslekken te vinden, maken ethische hackers gebruik van geavanceerde methoden en tools, waaronder netwerkscans, penetratietesten en darkweb-monitoring. Door netwerken te analyseren en doelgericht in te breken in systemen, kunnen zij zwakke plekken opsporen en rapporteren. Een recent voorbeeld illustreert de waarde van hun werk: een ethische hacker ontdekte dat inloggegevens van een mediagroep op het darkweb waren verschenen. Als hij dit niet had gemeld, hadden cybercriminelen deze gegevens kunnen misbruiken om toegang te krijgen tot bedrijfssystemen en klantinformatie. Ondanks de voordelen van ethisch hacken, reageren organisaties verschillend op meldingen van beveiligingsproblemen. Sommige bedrijven handelen snel en adequaat, terwijl anderen waarschuwingen negeren. De beste aanpak voor organisaties is om een proces op te zetten waarmee meldingen van ethische hackers direct worden beoordeeld en opgevolgd. Samenwerking via bug bounty-programma’s kan bedrijven helpen om proactief kwetsbaarheden te ontdekken en te verhelpen. Daarnaast is het essentieel dat werknemers worden getraind in cybersecurity-bewustzijn. Juridisch vervolgen van ethische hackers, en dat zal niet verrassen, schrikt mensen juist af om problemen met de beveiliging te melden. De toekomst van ethisch hacken wordt sterk beïnvloed door kunstmatige intelligentie en binnenkort misschien ook wel door quantumcomputing. AI kan helpen bij het sneller en efficiënter opsporen van kwetsbaarheden. Maar het kan ook door cybercriminelen worden gebruikt om aanvallen te verfijnen. Dit betekent ook dat ethische hackers zich voortdurend moeten aanpassen aan nieuwe technologieën. Organisaties en individuen kunnen zelf al stappen zetten om hun digitale veiligheid te verbeteren. Het activeren van tweestapsverificatie, het regelmatig bijwerken van software en het zorgvuldig omgaan met online gegevens zijn maatregelen die direct bijdragen aan een betere bescherming tegen cyberdreigingen. Het zijn allemaal logische en bekende zaken. Minder bekend is dat heel veel kwetsbare situaties het gevolg zijn van configuratiefouten. Poorten op het netwerk staan onbedoeld open. Gebruikers hebben ten onrechte rechten gekregen. Valt daar nog iets aan te doen? Gast Chester van den Boogaard Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Mark Beekhuis Redactie Daniël Mol See omnystudio.com/listener for privacy information.

  --------  

  1:00:58

Meer Technologie podcasts

Trending Technologie -podcasts

Over De Technoloog | BNR

De Technoloog | BNR: Podcasts in familie