Een nieuwe groene innovatie belooft elektriciteit uit de atmosfeer te kunnen halen. Ion-Energy won er een Wubbo Ockels Innovatieprijs mee. Deze aflevering in het kort:☑️ Hoe Ion-Energy stroom haalt uit de atmosfeer☑️ De verborgen maatschappelijke rekening van onze landbouw☑️ Nieuwe regels tegen misleidende duurzaamheidsclaims in de luchtvaartIon-Energy ontwikkelde een technologie die letterlijk stroom uit de lucht haalt. ‘De atmosfeer is continu geladen met statische elektriciteit’, vertelt Jop Fellinger van de startup. ‘Onze compacte E-Box vangt die energie op en zet die om in bruikbare stroom.’ Dat klinkt als sciencefiction, maar is dus werkelijkheid. De techniek maakt gebruik van ionen uit de lucht en kan volgens hem een waardevolle aanvulling worden op zonne- en windenergie, vooral wanneer de zon niet schijnt. De innovatie leverde het bedrijf afgelopen week een Wubbo Ockels Innovatieprijs op, een bekroning voor ondernemers die durven te denken buiten de bestaande energiegrenzen.🎧 Luister ook | 3 graden warmer in 2050 is nu reëel scenario Het idee ontstond toen mede-oprichter Sander Kovaks letterlijk een schok kreeg van de waslijn. Dat markeerde het begin van een lange zoektocht naar het antwoord op de vraag hoe die statische lading benut kan worden. Inmiddels heeft Ion-Energy een prototype van 50 watt en werkt het aan een ‘stack’ van 250 watt. De ambities zijn groot: een emissievrije woning waarin de E-Box, zonnepanelen en warmtepomp elkaar aanvullen. De technologie richt zich eerst op off-grid gebieden en stedelingen zonder panelen.🎧 Luister ook | Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economieDe Nederlandse landbouw levert jaarlijks 13,3 miljard euro op, maar richt volgens een nieuw rapport van de Robin Food Coalitie en Transitiecoalitie Voedsel voor 18,6 miljard euro schade aan. Denk aan stikstof, broeikasgassen en verlies van biodiversiteit. Samen dus een netto verlies van 5,3 miljard euro voor de samenleving. De onderzoekers noemen dit the hidden bill: de rekening die we telkens doorschuiven naar morgen. Het rapport stelt dat echte verduurzaming pas begint als we die maatschappelijke kosten eerlijk gaan doorberekenen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
21:22
--------
21:22
3 graden warmer in 2050 is nu een reëel scenario
De aarde warmt veel sneller op dan gedacht. Klimaatexpert Leon Simons legt uit waarom we al binnen 25 jaar drie graden opwarming kunnen bereiken, als we niets doen.Deze aflevering in het kort:☑️ Opwarming versnelt door verdwijnen van koelende luchtvervuiling☑️ 1 miljard Hiroshima-bommen per jaar in het klimaatsysteem☑️ Oudste ijs ooit gevonden op AntarcticaDe opwarming van de aarde versnelt in een tempo dat wetenschappers zorgen baart. Simons legt uit dat de mens momenteel een miljard Hiroshima-bommen aan extra energie in het klimaatsysteem pompt. Dat leidt tot stijgende temperaturen, smeltend ijs en extreme weersomstandigheden. Vooral de afname van zwavelaerosolen, die eerder de aarde enigszins afkoelden, zorgt nu voor een plotselinge versnelling. Simons pleit daarom voor meer focus op zowel mitigatie als adaptatie: het terugdringen van uitstoot én het aanpassen aan de nieuwe realiteit. Want, zegt hij: ‘De opwarming is niet iets van de toekomst, ze is nú aan de gang.’🎧 Luister ook | Een nieuw economisch verhaal voor EuropaLeon Simons is een bekende stem in het Nederlandse klimaatdebat. Hij staat bekend om zijn heldere uitleg en confronterende cijfers over de stand van onze planeet. Tijdens een recente klimaatpersconferentie waarschuwde hij dat veel modellen de opwarming structureel onderschatten, mede door het negeren van luchtvervuilingseffecten. In deze aflevering vertelt hij waarom Europa, juist door schonere lucht, sneller opwarmt dan andere regio’s. Hoe kan Nederland zich hierop voorbereiden? Simons heeft het over het versterken van dijken en het herontwerpen van onze steden. Zijn boodschap is helder: actie is onvermijdelijk.🎧 Luister ook | Deze Nederlandse legowoning is superduurzaamOnderzoekers hebben in Oost-Antarctica ijs ontdekt van zes miljoen jaar oud, het oudste ooit gevonden. In dat ijs zitten luchtbellen die laten zien dat het toen twaalf graden warmer was dan nu. De vondst bevestigt hoe dynamisch het klimaat door de tijd heen is geweest. En juist dat maakt het belang van de huidige ontwikkelingen duidelijker dan ooit: ook toen smolt het ijs, maar nooit zo snel als nu.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
24:05
--------
24:05
Deze Nederlandse ‘lego-woning’ is superduurzaam
Woningen bouwen als duurzame legoblokken. Circulair, biobased en klaar voor de toekomst. Het Nederlandse Moos won er zelfs een internationale prijs mee.Deze aflevering in het kort:☑️ Hoe Moos biobased woningbouw schaalbaar en betaalbaar maakt☑️ Waarom houtbouw cruciaal is voor een duurzame toekomst☑️ Waarom klimaat nauwelijks een rol speelt in deze verkiezingenMoos is het circulaire bouwconcept van Joost Hoffman. Zijn houten modules zijn volledig demontabel, betaalbaar en geschikt voor de sociale huursector. Het innovatieve systeem leverde Moos de internationale Built by Nature Award op, een prestigieuze erkenning voor biobased bouwprojecten. In deze aflevering vertelt Hoffman hoe het concept werkt, waarom houtbouw niet alleen milieuvriendelijker maar ook comfortabeler is en hoe snel je met deze prefab-elementen volgs hem een complete woonwijk uit de grond kunt stampen.🎧 Luister ook | Deze Nederlandse uitvinding helpt tegen waterschaarsteHoffman ziet een toekomst waarin duurzaam bouwen de norm wordt. Dat is hard nodig. De bouwsector is eeen van de grootverbruikers als het gaat om grondstoffen. Bijna de helft van al het materiaal dat we in Nederland gebruiken, gaat naar deze sector. Denk aan beton, staal en steen. De CO2-uitstoot is ook niet gering, wereldwijd zorgt de bouw voor bijna 40 procent van de uitstoot die met energiegebruik en materialen (14%) te maken heeft. Daarbovenop komt nog eens een gigantische berg afval. Bijna een kwart van al het Nederlandse afval komt van bouw- en sloopactiviteiten. 🎧 Luister ook | Hittestress! Binnensteden veranderen in bakovensHarm blikt vooruit op de verkiezingen van woensdag. Klimaat lijkt deze keer nauwelijks nog een thema. Terwijl wetenschappers blijven waarschuwen dat uitstel desastreus is, richten politici zich vooral op veiligheid, migratie en wonen. ‘Klimaatverandering laat zich echter niet wegframen. De keuzes die we nu maken, bepalen hoe leefbaar Nederland over dertig jaar nog is’, aldus Harm. ‘Zo’n 160 wetenschappers politici riepen dit weekend nog op om het klimaat weer centraal te stellen, zonder nieuwe fossiele infrastructuur en zonder nieuwe gaswinning. ‘Stem dus met je hart, maar denk aan de toekomst van onze kinderen.’See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
21:50
--------
21:50
Stemadvies! Dit willen de partijen met het klimaat
De verkiezingen komen eraan. Welke partijen hebben echt een concreet plan voor het klimaat? Daan Zieren van de Jonge Klimaatbeweging zet de ambities op een rij.Deze aflevering in het kort:☑️ Welke partijen durven écht te kiezen voor een fossielvrije toekomst☑️ Hoe geloofwaardig de klimaatparagrafen van links tot rechts zijn☑️ Waarom Lidl de Impact Pluim van de week krijgtDe verkiezingen draaien om veel thema’s, van migratie tot de woningnood. Het klimaat lijkt deze keer volkomen naar de achtergrond verdwenen. Toch staat er volgens Daan Zieren van de Jonge Klimaatbeweging veel op het spel. In deze aflevering analyseert hij de verkiezingsprogramma’s op vijf groene thema’s, van fossielvrij worden tot circulaire economie. Zijn conclusie? De verschillen zijn groot. GroenLinks-PvdA, ChristenUnie, D66, Volt en de Partij voor de Dieren tonen ambitie en durven harde jaartallen te noemen. Partijen als BBB en PVV blijven volgens Zieren ‘vaag en vooral remmen op verandering.'🎧 Luister ook | een nieuw economisch verhaal voor EuropaZieren ziet bij sommige partijen wel hoopvolle signalen. Zo willen Volt en D66 producenten meer verantwoordelijk maken voor recycling en grondstoffengebruik. Tegelijk hekelt hij het vrijblijvende taalgebruik bij andere partijen. ‘We hebben geen tijd meer voor plannen die niet uitvoerbaar of niet meetbaar zijn. De politiek moet volgens hem nu kiezen: voor toekomst of voor uitstel.’ 🎧 Luister ook | waarom biologisch eten achterblijft in NederlandOns groene geweten Muriel Arts geeft de Impactpluim van deze week aan Quirine de Weerd van Lidl. De supermarktketen is opnieuw uitgeroepen tot de meest duurzame speler op het gebied van groente, fruit en brood. Quirine werd vorig jaar al uitgeroepen tot MVO-manager van het jaar en is één van de duurzame drijfkrachten van de transitie die de supermarkt maakt. Met zonnepanelen op de daken, het hergebruik van reststromen en initiatieven tegen voedselverspilling laat Lidl zien dat duurzaamheid en betaalbaarheid prima samengaan.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
24:09
--------
24:09
Een nieuw economisch verhaal voor Europa
Econoom Paul Schenderling vindt dat Europa te veel draait om winst en groei. In zijn nieuwe boek Continent van de Kwaliteit laat hij zien hoe we kunnen kiezen voor welzijn, duurzaamheid en échte vooruitgang.Deze aflevering in het kort:☑️ Hoe krijgen we een economie die draait om welzijn, duurzaamheid en rechtvaardigheid in plaats van winst en groei?☑️ Biobrandstoffen blijken helemaal niet zo duurzaam☑️ Greenpeace daagt de Nederlandse staat om Bonaire Schenderling schetst een nieuw verhaal voor Europa. Hij stelt dat onze economie niet langer de doelen dient die werkelijk belangrijk zijn: rechtvaardigheid, vrijheid, vrede en naastenliefde. In plaats van welvaart in cijfers te meten, moeten we volgens hem weer leren sturen op wat er écht toe doet: kwaliteit. Zijn boek begint met een scherpe diagnose van het verval: doorgeschoten globalisering, groeiende ongelijkheid en een economie die losgezongen is van democratie en ecologie. 🎧 Luister ook | Hittestress! Binnensteden veranderen in bakovens Maar Schenderling blijft niet steken in kritiek. In hoopvolle taal laat hij zien hoe Europa zichzelf opnieuw kan uitvinden als ‘continent van de kwaliteit’. Zo wil hij bijvoorbeeld een kwaliteitsdividend voor lage inkomens, een eerlijke handelspolitiek die mens en milieu beschermt, en een ecologisch plafond dat grenzen stelt aan vervuiling en grondstoffengebruik. Zo verschuift de focus van winst naar welzijn en duurzaamheid. 🎧 Luister ook | Deze Nederlandse uitvinding helpt tegen waterschaarsteDe Impactpluim is deze week voor Greenpeace. De milieuorganisatie sleept de Nederlandse staat voor de rechter om inwoners van Bonaire beter te beschermen tegen klimaatverandering. Volgens Greenpeace blijft de bescherming van het Caribisch deel van Nederland ver achter bij die van het Europese deel. Het eiland kampt nu al met koraalverval en overstromingsgevaar door stijgende zeespiegels. Met deze rechtszaak wil Greenpeace afdwingen dat Nederland de uitstoot sneller naar nul brengt, eerder dus dan 2050. See omnystudio.com/listener for privacy information.
BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen.
Het doel
De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen.
De onderwerpen
Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal.
De gasten
In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson.
De presentator
BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter.
De formule
Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken.
Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.
Netherlands