Witte waterstof: wonderbrandstof uit de Franse bodem?
In Frankrijk is een enorme ondergrondse voorraad witte waterstof ontdekt. Schoon, overvloedig en zó uit de grond: wordt dit de onverwachte sleutel tot een fossielvrije toekomst?Deze aflevering in het kort:☑️ Wat is witte waterstof en waarom is de vondst in Frankrijk zo bijzonder?☑️ De kansen én technische uitdagingen van natuurlijke waterstofwinning☑️ Britse overheid financiert geo-engineering projectenDe witte waterstof ligt opgeslagen in de bodem van Lotharingen. Deze koolstofvrije energiebron ontstaat zonder menselijke tussenkomst door geologische processen, zoals de interactie van water met ijzerrijk gesteente. Volgens wetenschappers kan witte waterstof een betaalbaar en schoon alternatief worden voor fossiele brandstoffen én zelfs voor groene waterstof. Er komt immers geen CO2 vrij bij de winning en energie-intensieve elektrolyse is niet nodig. 🎧 Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2120Is dit een stille revolutie of een hype met haken en ogen? En zo zijn er meer vragen. Want hoe makkelijk win je deze ondergrondse brandstof eigenlijk? En wat moet er nú gebeuren om witte waterstof snel een plek te geven in onze energiemix? We vragen het aan Maarten Steinbuch, hoogleraar aan de TU Eindhoven. Hij legt uit hoe de Fransen deze bel hebben ontdekt en waarom de vondst wereldwijd veel aandacht krijgt. Wel waakt Steinbuch ervoor om witte waterstof nu te bestempelen als dé toekomst van onze energievoorziening. Daarvoor zijn er te veel onzekerheden.🎧 Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaanDe Britse overheid gaat experimenten met geo-enginering financieren. Het gaat onder meer om zonlicht weerkaatsende deeltjes in de atmosfeer, wolken reflectiever maken door middel van vernevelde zoutkristallen uit zeewater en het pompen van water op zee-ijs om het te verdikken. ‘Zo kunnen we de aarde afkoelen en tijd kopen om de energietransitie wat rustiger te kunnen laten verlopen - zonder wereldwijde catastrofes’, aldus Harm. Het gaat om een kapitaalinjectie van tientallen miljoenen euro’s.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
21:57
Koraal in crisis, kunnen we het nog redden?
Koraalriffen zijn onmisbaar voor het leven in zee én voor miljoenen mensen wereldwijd. Maar de riffen verbleken in rap tempo door opwarming van de oceanen. Deze aflevering in het kort:☑️ Waarom 84% van de koraalriffen lijdt onder hittestress☑️ Wat werkt (en wat niet) bij het herstellen van koraal☑️ Hoe belangrijk lokale gemeenschappen zijn voor het behoud van rif-gebiedenWereldwijd staat het slecht gesteld met koraalriffen: meer dan 80 procent heeft te maken met hittestress. Door opwarming van de oceanen verliezen koralen hun symbiotische algen, wat leidt tot verbleking en mogelijk afsterven. Maar dat is niet het enige probleem. Verzuring van het zeewater, vervuiling, overbevissing en ziektes maken het leven onder water nóg moeilijker. Zeebioloog Ronald Osinga legt uit wat er precies gebeurt, waarom koraal zo belangrijk is voor biodiversiteit, kustbescherming en economie en wat we kunnen verwachten als de temperatuur op aarde blijft stijgen. In het slechtste scenario blijft aan het eind van deze eeuw nog maar één procent van de riffen over.🎧 Luister ook: scheepvaart gaat nu eindelijk CO2-bonnetje betalenToch is er ook hoop. Osinga vertelt hoe onderzoekers en lokale gemeenschappen wereldwijd werken aan koraalherstel, onder meer met kunstmatige riffen en laboratoriumtechnieken. Ook de Mineral Accretion Technique komt voorbij, al is Osinga daar kritisch over. Lokale betrokkenheid blijkt cruciaal voor succesvol beheer, net als financiële middelen en langdurige inzet. Maar zonder actie op grotere schaal, blijven dit soort inspanningen volgens hem dweilen met de kraan open. 🎧 Luister ook: kan Tata Steel ‘s werelds groenste staalfabriek worden?Harm trapt de aflevering af met goed nieuws. Een onderzoek onder 130.000 mensen in 125 landen toont aan dat bijna 90 procent van de bevolking wil dat hun regering meer doet tegen klimaatverandering. En twee derde van de ondervraagden wil daarvoor best 1 procent van hun inkomen afstaan. Harm concludeert: een kleine groep klimaatontkenners maakt veel meer en effectiever lawaai dan de stille meerderheid. ‘Laten we daarmee ophouden.’See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
23:16
Scheepvaart gaat nu eindelijk CO2-bonnetje betalen
Na bijna tien jaar onderhandelen is er eindelijk een deal: rederijen gaan betalen voor de CO2-uitstoot van hun schepen. De sector bleef tot nu vaak buiten beeld bij nieuwe klimaatafspraken.Deze aflevering in het kort:☑️ Internationale deal over een CO2-heffing voor grote tankers☑️ Van schonere brandstof tot zeilen; dit zijn de alternatieven☑️ De klimaatplannen van Hermans pakken wortel van probleem niet aanDe internationale scheepvaart is verantwoordelijk voor zo’n 3 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Harde afspraken werden tot dusver niet echt gemaakt. Zelfs in het Klimaatakkoord van Parijs wordt met geen woord over de scheepvaart gerept. Dat verandert nu. In deze aflevering duiken we in het nieuwe akkoord dat een wereldwijde CO2-heffing voor de scheepvaart introduceert. Gaat dit zorgen voor een groene revolutie op zee of is het vooral symboliek? 🎧 Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energieDat vragen we aan Hannah Mosmans. Zij is scheepvaartexpert van de Erasmus Universiteit en legt uit wat er precies is afgesproken, waarom het zo lang heeft geduurd en welke impact dit gaat hebben op reders wereldwijd. Ook spreken we methaar over de alternatieven voor zware stookolie, de technologische uitdagingen én de rol van consumenten. Want moet de oplossing misschien ook gezocht worden in minder consumptie? Want dat leidt uiteindelijk tot minder varen.🎧Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenOns groene geweten Nikki Trip windt zich op over de klimaatplannen die minister Hermans afgelopen week presenteerde. De industrie krijgt een half miljard euro steun, onder andere via de terugkeer van de Indirecte Kostencompensatie-regeling. Die regeling is bedoeld voor energie-intensieve bedrijven, zoals staal- en kunstmestproducenten, zodat ze niet naar het buitenland vertrekken. ‘Dit is in feite gewoon fossiele subsidies, waar we juist vanaf moeten. Waar ik me over verbaas is het ontbreken van serieuze actie om de kern van het klimaatprobleem echt aan te pakken’, aldus Trip in haar analyse.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
21:21
Warmtenetten: een duurzame miljardendroom vol obstakels
In de Duin- en Bollenstreek werken gemeenten, woningcorporaties en energiebedrijven samen aan een nieuw warmtenet op aardwarmte. Maar waarom duurt het zo lang? En wie gaat dit betalen?Deze aflevering in het kort:☑️ De uitdagingen bij de ontwikkeling en aanleg van een nieuw warmtenet☑️ Veel agrariërs gebruiken nog steeds teveel glyfosaat☑️ Ahold-Delhaize drijft de prijzen van biologisch voedsel opIn deze aflevering duiken we in de kansen én de knelpunten van warmtenetten. Dat doen we met Michiel Ottenvanger, projectleider van van Aardwarmte Rijnland. Warmtenetten worden vaak genoemd als dé oplossing om grote groepen woningen van het aardgas af te halen. Maar in de praktijk lopen veel projecten stuk op financiële hobbels, bewonersprotesten en bureaucratische vertraging. Michiel Ottenvanger vertelt hoe het project Aardwarmte Rijnland al vier jaar onderweg is. En toch nog steeds wacht op een eerste schop in de grond. Toch gelooft hij in het plan. Met geothermie als onuitputtelijke warmtebron kunnen straks tienduizenden huishoudens in de regio duurzaam worden verwarmd. 🎧 Luister ook | De strijd van Benedicte Ficq tegen grote vervuilersMaar dan moet de overheid wel de portemonnee trekken, want betaalbaarheid blijft de achilleshiel. Niemand zit te wachten op hogere maandlasten en dit warmtenet aanleggen kost ongeveer 1,3 miljard euro. Volgens Ottenvanger is een duurzaam alternatief zoals de warmtepomp niet per se een beter idee, gelet op de problemen met netcongestie. In deze aflevering bespreken we de rol van overheden, de invloed van de nieuwe Warmtewet en het dilemma tussen publieke regie en commerciële belangen. 🎧 Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telenHarm windt zich intussen op over Albert Heijn Delhaize. Onderzoeksbureau Profundo komt met het bericht dat deze supermarkt de prijzen van biologische producten kunstmatig verhoogt. Zo maken ze tot wel 40 procent meer winst, lezen we op de site Nieuwe Oogst. Op die manier betaalden klanten in 2023 maar liefst 863 miljoen te veel. ‘Dat grootgrutters een belangrijke rol moeten en kunnen spelen in het verduurzamen van ons voedselsysteem weet eigenlijk iedereen die een beetje nadenkt. Maar over hoe we dat moeten doen verschillen de meningen blijkbaar nogal.’See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
23:01
Kan Tata Steel ‘s werelds groenste staalfabriek worden?
Tata Steel staat op een kruispunt. Terwijl het bedrijf 1600 banen schrapt, werkt het tegelijk aan een groenere toekomst. Hoe realistisch is die koers richting duurzaamheid, circulaire productie en groen staal? Deze aflevering in het kort:☑️ Hoe Tata Steel de meest duurzame staalfabriek van de wereld wil worden☑️ Vezelhennep wordt gebruikt bij isoleren van 1.000 Friese woningen☑️ Stroomvraag van datacenters stijgt komende jaren explosiefHarm gaat deze aflevering in gesprek met Hans van der Weijde. Hij is innovatiedirecteur bij Tata Steel in IJmuiden en voorzitter van de landelijke HTSM-werkgroep circulaire economie. Het gesprek gaat onder meer over zeldzame metalen, Europese afhankelijkheden en de kunst van het hergebruiken. Want wat betekenen de geopolitieke spanningen en schaarser wordende grondstoffen voor Nederland? En wat is er nodig om écht circulair te worden – van ontwerp tot productie?🎧 Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2020 Van der Weijde legt uit waarom design-for-recycling cruciaal is en hoe Tata nu al stappen zet richting hergebruik, schrootrecycling en het nuttig inzetten van restproducten zoals staalslakken. Natuurlijk bespreken we ook de recent aangekondigde ontslaggolf en de vraag die op ieders lippen ligt: wat merken omwonenden nu van de duurzame ambities van Tata? Is de belofte van groen staal in 2030 haalbaar of vooral een hoopvolle ambitie? 🎧 Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaanHet Internationale Energie Agentschap heeft een wereldwijde analyse gemaakt van het toenemende gebruik van AI en stroom in de wereld. wat blijkt? Rond 2030 is de stroomvraag van datacenters verdubbeld tot 945 terawattuur. En de grote boosdoener is AI. 'Als AI wordt gebruikt om emissies overal slim terug te dringen en de innovatie in hernieuwbare energie te versnellen, kan deze toename misschien wel worden gecompenseerd. Maar ik krijg er nogal een ongemakkelijk gevoel van', aldus Harm. ‘Misschien omdat er nergens wordt gezegd op welke manier we met AI daadwerkelijk een klimaatneutrale wereld kunnen maken.’See omnystudio.com/listener for privacy information.
BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen.
Het doel
De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen.
De onderwerpen
Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal.
De gasten
In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson.
De presentator
BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter.
De formule
Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken.
Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.
Netherlands