KUNST IS LANG (en het leven is kort)

Kunst is Lang houdt een winterstop! Nu de waan van de dag zich wat makkelijker laat negeren en er ruimte is voor een bredere blik, duiken wij graag voor je in het archief om uitzendingen te herhalen waarin de kunstenaar die te gast is zich bezig houdt met wat je het niet-menselijke zou kunnen noemen. We beginnen met de keuze van redacteur van Motley Maurits de Bruijn, voor het gesprek met Isabelle Andriesse dat werd gepubliceerd in maart 2022. 

Willem de Rooij onderzoekt de werking van beelden: hoe ontstaan ze, hoe worden ze ontvangen, en met welke agenda worden ze de wereld in gestuurd? Vaak ordent en combineert hij bestaande kunstwerken en objecten, waardoor er nieuwe betekenissen aan het licht komen. Zo bracht hij in 2010 voor een tentoonstelling in de Neue Nationalgalerie in Berlijn vogelschilderijen van de 17e eeuwse Melchior D'Hondecoeter samen met 18e eeuwse gevederde objecten uit Hawaï: hoewel afkomstig uit zeer verschillende culturen en tijden, ontstond er een dialoog over macht, aantrekkingskracht, globale handel en conflict. Voor de tentoonstelling Valkenburg, tot en met 26 januari 2026 te zien in Centraal Museum in Utrecht, herschikte Willem 30 schilderijen van D'Hondecouters jonge tijdgenoot Dirk Valkenburg op zo'n manier dat het inzicht geeft in de fundamenten van de witte, koloniale blik.  

In het werk van Charlott Markus is het verborgene een belangrijk thema. Al in haar jeugd ontwikkelde ze haar vermogen om iets te verbergen en een situatie nauwgezet te observeren, wat de basis legde voor haar fascinatie voor wat we aan het zicht willen onttrekken, of juist willen benadrukken. Tijdens Charlotts residentie op psychiatrisch zorgpark Zon & Schild, afgezonderd gelegen in de bossen bij Amersfoort, fotografeerde ze de handen van cliënten, en kon ze als welkome buitenstaander met hen in contact komen. Het resulteerde in een installatie van deze foto's naast hangende gordijnen uit een voormalig ziekenhuis op dat terrein: een zee van rijen stof, waartussen haar stem steeds uit verschillende speakertjes was te horen. De teksten gaan over haar eigen indrukken uit de residentie en de ervaringen van de cliënten, en laten doorschemeren dat de grens tussen 'normaal' en 'beperkt' niet zo scherp is als we misschien hopen. In het werk Sphere for Thea brengt Charlott in zes wandtapijten en een audio-installatie een ode aan haar inmiddels overleden vriendin Thea, die als man werd geboren en een groot deel van haar leven niet door iedereen gezien werd zoals ze gezien wilde worden.

Katja Verheul gebruikt voor haar films en videowerken de term artistieke archeologie. Ze draaien om de dreiging die resten uit het verleden hebben. Zo gaat de film Red Dust over de kernproeven die het Franse leger in de jaren '60 in de Algerijnse Sahara deed, waardoor er nog steeds elk jaar radioactief stof op het zuiden van Europa neerdaalt. In de film What is left Behind zien we hoeveel werk het is om de Nederlandse zee én de rivieren te ontdoen van bommen die daar na de Tweede Wereldoorlog massaal in zijn gedumpt, en in Katja's nieuwste project vraagt ze aandacht voor wat de natuur mogelijk te wachten staat nu het Ministerie van Defensie van plan is het militair oefenterrein in ons land uit te breiden: nu al is tweederde van dat terrein beschermd natuurgebied, wat zich moeilijk laat verenigen met de impact van bommen, granaten en pantservoertuigen.  

Charlotte Schleiffert tekent en schildert al ruim 30 jaar een expressief oeuvre bij elkaar. Het meest bekend zijn haar figuren van meer dan 3 meter hoog, meestal een combinatie tussen een menselijk onderlijf in modellenpose met daarbovenop een dierenkop of een uitbundig masker. Daarnaast maakt Charlotte schilderijen waarin in soepele lijnen en vaak felle kleuren een relatie van macht of juist onmacht wordt uitgedrukt. Bijvoorbeeld in seksueel getinte werken die een machtsrelatie uitdrukken, in het tonen van krachtige vrouwen die zich staande houden in een door mannen gedomineerde wereld, of in een anti-oorlogswerk dat pleit voor steun aan het aangevallen Oekraïne.