Extreemrechtse groepen ronselen jongeren via Telegram. In besloten chats lokken neonazi’s zelfs kinderen van twaalf jaar oud naar gezamenlijke activiteiten, blijkt uit onderzoek van BNR in samenwerking met onderzoekscollectief Capitol Terrorist Exposers. Tijdens de jaarwisseling van 2022 en 2023 werden racistische teksten geprojecteerd op de Erasmusbrug. Er waren teksten te lezen als White Lives Matter en vrolijk Blank 2023. Hiervoor zijn begin dit jaar twee mannen veroordeeld tot zes maanden cel. Voor de podcast Telegramterreur onderzocht BNR de Telegramgroep Nationale Cultuurverdedigers. Eerder dit jaar kregen leden van deze groep gevangenisstraffen wegens opruiing en lidmaatschap van een terroristische organisatie. De veroordeelden waren tussen de 17 en 26 jaar oud. Oudgedienden van Nederlands extreemrechts benaderen de jonge leden van deze groep persoonlijk om hen uit te nodigen voor ‘kameraadschapsavonden’ of om informatie te delen over nationaalsocialistisch gedachtegoed. Het gaat onder meer om Marcel H., een 59-jarige voormalig politicus van CP’86. Hij was in het verleden ook actief bij Voorpost, de extreemrechtse organisatie die aanwezig was bij ‘ElsFest’, de demonstratie op het Malieveld die uitmondde in grootschalige vechtpartijen met de politie en een bestorming van het D66-partijkantoor. Opruiende berichten over die rellen bleken al zeker een maand rond te gaan op sociale media en in appgroepen. ‘Kunnen we op jou rekenen?’ Marcel H. nodigde minderjarigen uit voor ‘kameraadschapsavonden’ van extreemrechts. ‘Als je geen bezoek wil van de politie, laat je wapens niet zien’. De jongste persoon die door hem werd benaderd om deel te nemen aan gezamenlijke activiteiten, was een 12-jarig meisje. Ook Tom B., een Brabander die al in de jaren negentig betrokken was bij extreemrechtse groepen als StormFront, was actief in de Telegramgroep. Hij bood aan jongeren te scholen in klassiek nationaalsocialistisch gedachtegoed. BNR stelde dit vast via onderzoek op sociale media in samenwerking met Capitol Terrorist Exposers, een team van burgerjournalisten dat extreemrechtse netwerken in kaart brengt. Neonazi Tom B. stond leden van de groep bij met praktisch advies en ideologische scholing. Marcel H. ontkende tegenover BNR achter het account te zitten dat BNR aan zijn telefoonnummer wist te linken. Ook zei hij zich niet op kinderen te richten. 'Ik ken niet eens een meisje van twaalf dat in de beweging actief is', aldus H. ‘En stel dat je op Telegram actief bent en iemand uitnodigt, dan weet je echt niet hoe oud iemand is.' White Lives Matters is ondanks veroordelingen nog steeds online. Tom B. reageerde niet op verzoeken om commentaar. 'Oproepen tot geweld en terroristische propaganda worden altijd verwijderd van ons platform', ongeachte hoe en waar ze worden aangetroffen, aldus een woordvoerder van Telegram. Telegram werkt voor de bestrijding van terroristische content samen met Global Center for Combating Extremist Ideology (Etidal). 'Deze samenwerking heeft ertoe geleid dat Telegram in de eerste helft van 2025 meer dan 116.000 aan terrorisme gelinkte groepen en gemeenschappen heeft verwijderd.’ De groep van Nederlandse Cultuurverdedigers is inmiddels verwijderd. De kanalen van White Lives Matter en Defend Netherlands zijn nog steeds actief. Over de makers Eric van den Berg (1980) is eindredacteur van BNR’s onderzoeksredactie. Hij onderzoekt de schaduwzijde van sociale media en technologie, met een scherp oog voor de schade die grote internetbedrijven aan onze samenleving toebrengen.Lisanne Wichgers (1992) is onderzoeksjournalist bij BNR. Met precisie ontleedt ze data en cijfers en legt zo de verborgen afhankelijkheden en gevolgen van digitale systemen bloot. Dankzij haar academische achtergrond aan Stanford gaat ze vastberaden op zoek naar wat anderen liever verborgen houden.Thijs van Dorssen (1993) is een ervaren onderzoeksjournalist en een van de weinige radioverslaggevers gespecialiseerd in tech. Het vertalen van diepgravende research naar begrijpelijke en menselijke verhalen in de vorm van strak gemonteerde audio, is wat hij het liefste doet. Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
29:04
--------
29:04
4. Hoe kinderporno niet in alle gevallen eenvoudig te melden is
Op Telegram is verreweg de meeste online kinderporno te vinden. Toch is het daar soms onmogelijk om melding te maken van kindermisbruik. De app biedt zo een veilige haven aan de verspreiders van kinderporno en handelt in strijd met Europese internetwetgeving, zeggen experts. BNR deed onderzoek naar de verspreiding van kinderporno via de chatapp. Telegram is verreweg het populairste online distributiekanaal voor dit soort content. Volgens het Meldpunt Kinderporno betrof in 2024 meer dan de helft van alle meldingen beelden op Telegram. Gebruikers moeten dit soort content laagdrempelig kunnen melden bij online platforms. Dat is verplicht onder de Digital Services Act. Op Telegram is dit in sommige gevallen onmogelijk. Zo kunnen profielplaatjes in sommige versies van de app niet gerapporteerd worden. Telegram zegt alle foto's op het platform te controleren door ze te vergelijken met een databasis van bekende beelden van seksueel kindermisbruik. Het platform zou inmiddels meer dan 700.000 kinderpornogroepen en -kanalen hebben verwijderd, zo laat een woordvoerder weten. Op vragen over de rapportagefunctie ging het bedrijf niet in. Over de makers Eric van den Berg (1980) is eindredacteur van BNR’s onderzoeksredactie. Hij onderzoekt de schaduwzijde van sociale media en technologie, met een scherp oog voor de schade die grote internetbedrijven aan onze samenleving toebrengen.Lisanne Wichgers (1992) is onderzoeksjournalist bij BNR. Met precisie ontleedt ze data en cijfers en legt zo de verborgen afhankelijkheden en gevolgen van digitale systemen bloot. Dankzij haar academische achtergrond aan Stanford gaat ze vastberaden op zoek naar wat anderen liever verborgen houden.Thijs van Dorssen (1993) is een ervaren onderzoeksjournalist en een van de weinige radioverslaggevers gespecialiseerd in tech. Het vertalen van diepgravende research naar begrijpelijke en menselijke verhalen in de vorm van strak gemonteerde audio, is wat hij het liefste doet. Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
19:00
--------
19:00
3. Telegram als marktplaats voor wapens en munitie
In het voorjaar van 2022 schiet John S. drie mensen dood op zorgboerderij Tro Tardi in Alblasserdam. John S. was zelf eerder cliënt van de zorgboerderij. De kogels die hij die dag afvuurt kocht hij via een Telegramgroep. Ze kwamen van iemand die zicht uitgaf als 'Rooie Leen', die een jaar lang munitie kon verkopen in een openbare groep zonder dat Telegram daarop ingreep. BNR wist het Telegramaccount van 'Rooie Leen' te identificeren en kon hierdoor nagaan van welke openbare groepen hij lid was en welke berichten hij daar plaatste. Zo is onder meer te zien hoe hij 9mm kogels aanbiedt - hetzelfde kaliber waarmee John S. later zijn slachtoffers maakte. Rooie Leen werd ongeveer een maand na de moord op de zorgboerderij aangehouden in Amsterdam. Bij een inval in zijn woning werden meerdere vuurwapens aangetroffen, waaronder een Škorpion vz. 61. Eerder verwezen andere gebruikers van de Telegramgroep iemand anders met interesse in zo'n machinepistool al naar hem door. 'Rooie Leen' plaatste zijn laatste openbare bericht een dag na de dubbele moord in Alblasserdam. De groep werd pas drie jaar later offline gehaald, kort na vragen van BNR aan Telegram. Over de makers Eric van den Berg (1980) is eindredacteur van BNR’s onderzoeksredactie. Hij onderzoekt de schaduwzijde van sociale media en technologie, met een scherp oog voor de schade die grote internetbedrijven aan onze samenleving toebrengen.Lisanne Wichgers (1992) is onderzoeksjournalist bij BNR. Met precisie ontleedt ze data en cijfers en legt zo de verborgen afhankelijkheden en gevolgen van digitale systemen bloot. Dankzij haar academische achtergrond aan Stanford gaat ze vastberaden op zoek naar wat anderen liever verborgen houden.Thijs van Dorssen (1993) is een ervaren onderzoeksjournalist en een van de weinige radioverslaggevers gespecialiseerd in tech. Het vertalen van diepgravende research naar begrijpelijke en menselijke verhalen in de vorm van strak gemonteerde audio, is wat hij het liefste doet. Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
24:55
--------
24:55
2. Doxing in naam van de vrijheid
Prinsjesdag 2022. Meestal is de dag een feest, maar dit jaar wordt de koning uitgejoeld. Een groep demonstranten scheldt hem uit voor landverrader en keert hem demonstratief de rug toe. De actie haalt de landelijke media, maar achter de demonstratie gaat veel meer schuil dan daarin te zien is. Tijdens de coronacrisis is Klokkenluiders voor Vrijheid één van de grootste Nederlandstalige kanalen op Telegram. Het kanaal verspreidt veel nepnieuws: het coronavaccin zou een gifspuit zijn, de Nederlandse overheid zou haar eigen burgers willen doden en het WEF zou achter de schermen aan de touwtjes trekken. Het kanaal is eerst ook op Facebook te vinden, maar Meta treedt hard op tegen dit soort desinformatie. Telegram biedt een veilige haven. In de jaren die volgen loopt het binnen de groep stevig uit de hand. Een harde kern van de volgers maakt er een gewoonte van om andersdenkenden te intimideren via mail, telefoon en soms ook in levenden lijve. De groep blijft groeien, zelfs nadat de coronapandemie uitdooft. Uiteindelijk weet het kanaal zo’n 100.000 volgers te vergaren. Met dit massale bereik kan het soms grote aantallen mensen op de been brengen, zoals op Prinsjesdag. Wie zit er achter dit kanaal dat zoveel heeft losgemaakt? In de tweede aflevering van Telegramterreur gaat BNR’s onderzoeksredactie op zoek naar de drijvende kracht achter deze groep. We spreken de slachtoffers die de Klokkenluiders heeft gemaakt: bekende virologen, basisschooldocenten en ondernemers. Het spoor leidt uiteindelijk naar één man die vanuit zijn woning, met Telegram als wapen, een menigte aanstuurt. Over de makers Eric van den Berg (1980) is eindredacteur van BNR’s onderzoeksredactie. Hij onderzoekt de schaduwzijde van sociale media en technologie, met een scherp oog voor de schade die grote internetbedrijven aan onze samenleving toebrengen.Lisanne Wichgers (1992) is onderzoeksjournalist bij BNR. Met precisie ontleedt ze data en cijfers en legt zo de verborgen afhankelijkheden en gevolgen van digitale systemen bloot. Dankzij haar academische achtergrond aan Stanford gaat ze vastberaden op zoek naar wat anderen liever verborgen houden.Thijs van Dorssen (1993) is een ervaren onderzoeksjournalist en een van de weinige radioverslaggevers gespecialiseerd in tech. Het vertalen van diepgravende research naar begrijpelijke en menselijke verhalen in de vorm van strak gemonteerde audio, is wat hij het liefste doet. Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
30:11
--------
30:11
1. Een explosief is op Telegram zo geregeld
Een voordeur opblazen? Dat kan op Telegram al voor 1.000 euro. In de eerste aflevering van Telegramterreur gaan we undercover in de Telegramgroep Plofkrakers en Ramkrakers. De groep functioneert als een soort uitzendbureau: criminelen vinden hier mensen die tegen betaling klusjes uitvoeren. Een aantal zegt ook ervaring te hebben met het plaatsen van explosieven. Lees ook | Explosie op bestelling: crimineel ‘uitzendbureau’ vijf jaar actief op Telegram ‘Hvl om huis aan te vallen?’ – ‘Waarvoor kan je bij mij terecht? Auto in fik zetten. Voorgevel beschieten.’ Het zijn typische berichten uit de groep, die volledig openbaar was en vijf jaar lang actief. Behalve explosies op bestelling werden er ook diensten aangeboden op het gebied van drugshandel, plofkraken, fraude en gewapende overvallen. Het is onbekend hoeveel van dit soort ‘uitzendbureaus’ Telegram telt, maar Plofkrakers was niet uniek. Werkers Bijeen, een vergelijkbaar kanaal met duizenden volgers, adverteerde sinds 2021 met explosies op bestelling: ‘Wil je een auto, zaak, huis of iets anders laten opblazen in Nederland? Bericht dan.’ Dit kanaal ging vorig jaar offline, kort nadat de eigenaar van Telegram, Pavel Durov, eind augustus in Parijs werd gearresteerd. Explosiecriminaliteit is al jaren een groeiend probleem. In 2024 werden meer dan 1.500 aanslagen gepleegd met explosieven, zoals zwaar vuurwerk. Dit jaar ligt Nederland op koers om dat record te breken, blijkt uit cijfers van de politie. Volgens de politie zijn de daders vaak ‘beïnvloedbare en impulsieve jongens’ die zich laten inhuren. Telegram zegt dat het aanbieden van criminele diensten op het platform verboden is. ‘Dit soort content wordt bij ontdekking meteen verwijderd,’ aldus woordvoerder Remi Vaughn. Een dag nadat BNR vragen stelde aan Telegram over de chatgroep, werd Plofkrakers en Ramkrakers offline gehaald. Over de makers Eric van den Berg (1980) is eindredacteur van BNR’s onderzoeksredactie. Hij onderzoekt de schaduwzijde van sociale media en technologie, met een scherp oog voor de schade die grote internetbedrijven aan onze samenleving toebrengen.Lisanne Wichgers (1992) is onderzoeksjournalist bij BNR. Met precisie ontleedt ze data en cijfers en legt zo de verborgen afhankelijkheden en gevolgen van digitale systemen bloot. Dankzij haar academische achtergrond aan Stanford gaat ze vastberaden op zoek naar wat anderen liever verborgen houden.Thijs van Dorssen (1993) is een ervaren onderzoeksjournalist en een van de weinige radioverslaggevers gespecialiseerd in tech. Het vertalen van diepgravende research naar begrijpelijke en menselijke verhalen in de vorm van strak gemonteerde audio, is wat hij het liefste doet. Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Als miljardair Pavel Durov in zijn privéjet landt op een vliegveld nabij Parijs lijkt er niks aan de hand. Totdat de Franse politie hem in de boeien slaat. Durov is de oprichter van de chatapp Telegram. De Fransen verdenken hem ervan medeplichtig te zijn aan de handel in wapens, drugs en kinderporno die op zijn platform plaatsvindt.
In Nederland is Telegram uitgegroeid tot essentieel gereedschap voor kleine criminaliteit en complotdenkers. De overheid krijgt geen grip op de chatapp. Volgens sommige gebruikers is het daardoor een vrijplaats - maar het is ook een rovershol.
In Telegramterreur gaan onderzoeksjournalisten Eric van den Berg, Thijs van Dorssen en Lisanne Wichgers duiken in de duistere kant van Telegram. Ze beginnen dicht bij huis, in Friesland, bij een opgeblazen voorgevel. Het is het werk van jongeren die gerekruteerd werden via Telegram. Ze onderzoeken waarom de handel in kinderporno juist op deze app zo groot is en ontmaskeren de oprichter van het grootste nepnieuwskanaal van Nederland: Klokkenluiders voor Vrijheid.
Uiteindelijk reist het team naar Frankrijk, waar Pavel Durov zich schuilhoudt in een luxehotel in het hart van Parijs. Nicolas Lerner, directeur van de Franse binnenlandse veiligheidsdienst, zou hem hier kort na zijn arrestatie hebben bezocht en hebben gechanteerd. Durov moest de verkiezingen in Roemenië via Telegram beïnvloeden en een pro-Europese kandidaat aan de macht helpen.
BNR ontdekt dat er schimmige connecties bestaan tussen Telegram en de Russische geheime dienst, waarin Amsterdam een belangrijke schakel vormt.
Als je Telegramterreur hebt geluisterd weet je waar de rechtszaak tegen Pavel Durov écht over gaat.
Over de makersEric van den Berg (1980) is eindredacteur van BNR’s onderzoeksredactie. Hij onderzoekt de schaduwzijde van sociale media en technologie, met een scherp oog voor de schade die grote internetbedrijven aan onze samenleving toebrengen.Lisanne Wichgers (1992) is onderzoeksjournalist bij BNR. Met precisie ontleedt ze data en cijfers en legt zo de verborgen afhankelijkheden en gevolgen van digitale systemen bloot. Dankzij haar academische achtergrond aan Stanford gaat ze vastberaden op zoek naar wat anderen liever verborgen houden.Thijs van Dorssen (1993) is een ervaren onderzoeksjournalist en een van de weinige radioverslaggevers gespecialiseerd in tech. Het vertalen van diepgravende research naar begrijpelijke en menselijke verhalen in de vorm van strak gemonteerde audio, is wat hij het liefste doet.
Netherlands