2. Telegramgroep bedreigde honderden slachtoffers in naam van de vrijheid
Prinsjesdag 2022. Meestal is de dag een feest, maar dit jaar wordt de koning uitgejoeld. Een groep demonstranten scheldt hem uit voor landverrader en keert hem demonstratief de rug toe. De actie haalt de landelijke media, maar achter de demonstratie gaat veel meer schuil dan daarin te zien is. Tijdens de coronacrisis is Klokkenluiders voor Vrijheid één van de grootste Nederlandstalige kanalen op Telegram. Het kanaal verspreidt veel nepnieuws: het coronavaccin zou een gifspuit zijn, de Nederlandse overheid zou haar eigen burgers willen doden en het WEF zou achter de schermen aan de touwtjes trekken. Het kanaal is eerst ook op Facebook te vinden, maar Meta treedt hard op tegen dit soort desinformatie. Telegram biedt een veilige haven. In de jaren die volgen loopt het binnen de groep stevig uit de hand. Een harde kern van de volgers maakt er een gewoonte van om andersdenkenden te intimideren via mail, telefoon en soms ook in levenden lijve. De groep blijft groeien, zelfs nadat de coronapandemie uitdooft. Uiteindelijk weet het kanaal zo’n 100.000 volgers te vergaren. Met dit massale bereik kan het soms grote aantallen mensen op de been brengen, zoals op Prinsjesdag. Wie zit er achter dit kanaal dat zoveel heeft losgemaakt? In de tweede aflevering van Telegramterreur gaat BNR’s onderzoeksredactie op zoek naar de drijvende kracht achter deze groep. We spreken de slachtoffers die de Klokkenluiders heeft gemaakt: bekende virologen, basisschooldocenten en ondernemers. Het spoor leidt uiteindelijk naar één man die vanuit zijn woning, met Telegram als wapen, een menigte aanstuurt. Over de makers Eric van den Berg (1980) is eindredacteur van BNR’s onderzoeksredactie. Hij onderzoekt de schaduwzijde van sociale media en technologie, met een scherp oog voor de schade die grote internetbedrijven aan onze samenleving toebrengen.Lisanne Wichgers (1992) is onderzoeksjournalist bij BNR. Met precisie ontleedt ze data en cijfers en legt zo de verborgen afhankelijkheden en gevolgen van digitale systemen bloot. Dankzij haar academische achtergrond aan Stanford gaat ze vastberaden op zoek naar wat anderen liever verborgen houden.Thijs van Dorssen (1993) is een ervaren onderzoeksjournalist en een van de weinige radioverslaggevers gespecialiseerd in tech. Het vertalen van diepgravende research naar begrijpelijke en menselijke verhalen in de vorm van strak gemonteerde audio, is wat hij het liefste doet.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
30:11
--------
30:11
1. Een explosief is op Telegram zo geregeld
Een voordeur opblazen? Dat kan op Telegram al voor 1.000 euro. In de eerste aflevering van Telegramterreur gaan we undercover in de Telegramgroep Plofkrakers en Ramkrakers. De groep functioneert als een soort uitzendbureau: criminelen vinden hier mensen die tegen betaling klusjes uitvoeren. Een aantal zegt ook ervaring te hebben met het plaatsen van explosieven. ‘Hvl om huis aan te vallen?’ – ‘Waarvoor kan je bij mij terecht? Auto in fik zetten. Voorgevel beschieten.’ Het zijn typische berichten uit de groep, die volledig openbaar was en vijf jaar lang actief. Behalve explosies op bestelling werden er ook diensten aangeboden op het gebied van drugshandel, plofkraken, fraude en gewapende overvallen. Het is onbekend hoeveel van dit soort ‘uitzendbureaus’ Telegram telt, maar Plofkrakers was niet uniek. Werkers Bijeen, een vergelijkbaar kanaal met duizenden volgers, adverteerde sinds 2021 met explosies op bestelling: ‘Wil je een auto, zaak, huis of iets anders laten opblazen in Nederland? Bericht dan.’ Dit kanaal ging vorig jaar offline, kort nadat de eigenaar van Telegram, Pavel Durov, eind augustus in Parijs werd gearresteerd. Explosiecriminaliteit is al jaren een groeiend probleem. In 2024 werden meer dan 1.500 aanslagen gepleegd met explosieven, zoals zwaar vuurwerk. Dit jaar ligt Nederland op koers om dat record te breken, blijkt uit cijfers van de politie. Volgens de politie zijn de daders vaak ‘beïnvloedbare en impulsieve jongens’ die zich laten inhuren. Telegram zegt dat het aanbieden van criminele diensten op het platform verboden is. ‘Dit soort content wordt bij ontdekking meteen verwijderd,’ aldus woordvoerder Remi Vaughn. Een dag nadat BNR vragen stelde aan Telegram over de chatgroep, werd Plofkrakers en Ramkrakers offline gehaald. Over de makers Eric van den Berg (1980) is eindredacteur van BNR’s onderzoeksredactie. Hij onderzoekt de schaduwzijde van sociale media en technologie, met een scherp oog voor de schade die grote internetbedrijven aan onze samenleving toebrengen.Lisanne Wichgers (1992) is onderzoeksjournalist bij BNR. Met precisie ontleedt ze data en cijfers en legt zo de verborgen afhankelijkheden en gevolgen van digitale systemen bloot. Dankzij haar academische achtergrond aan Stanford gaat ze vastberaden op zoek naar wat anderen liever verborgen houden.Thijs van Dorssen (1993) is een ervaren onderzoeksjournalist en een van de weinige radioverslaggevers gespecialiseerd in tech. Het vertalen van diepgravende research naar begrijpelijke en menselijke verhalen in de vorm van strak gemonteerde audio, is wat hij het liefste doet.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
29:44
--------
29:44
Trailer | Telegramterreur
Als miljardair Pavel Durov in zijn privéjet landt op een vliegveld nabij Parijs lijkt er niks aan de hand. Totdat de Franse politie hem in de boeien slaat. Durov is de oprichter van de chatapp Telegram. De Fransen verdenken hem ervan medeplichtig te zijn aan de handel in wapens, drugs en kinderporno die op zijn platform plaatsvindt. In Nederland is Telegram uitgegroeid tot essentieel gereedschap voor kleine criminaliteit en complotdenkers. De overheid krijgt geen grip op de chatapp. Volgens sommige gebruikers is het daardoor een vrijplaats - maar het is ook een rovershol. In Telegramterreur gaan onderzoeksjournalisten Eric van den Berg, Thijs van Dorssen en Lisanne Wichgers duiken in de duistere kant van Telegram. Ze beginnen dicht bij huis, in Friesland, bij een opgeblazen voorgevel. Het is het werk van jongeren die gerekruteerd werden via Telegram. Ze onderzoeken waarom de handel in kinderporno juist op deze app zo groot is en ontmaskeren de oprichter van het grootste nepnieuwskanaal van Nederland: Klokkenluiders voor Vrijheid. Uiteindelijk reist het team naar Frankrijk, waar Pavel Durov zich schuilhoudt in een luxehotel in het hart van Parijs. Nicolas Lerner, directeur van de Franse binnenlandse veiligheidsdienst, zou hem hier kort na zijn arrestatie hebben bezocht en hebben gechanteerd. Durov moest de verkiezingen in Roemenië via Telegram beïnvloeden en een pro-Europese kandidaat aan de macht helpen. BNR ontdekt dat er schimmige connecties bestaan tussen Telegram en de Russische geheime dienst, waarin Amsterdam een belangrijke schakel vormt. Als je Telegramterreur hebt geluisterd weet je waar de rechtszaak tegen Pavel Durov écht over gaat. Over de makers Eric van den Berg (1980) is eindredacteur van BNR’s onderzoeksredactie. Hij onderzoekt de schaduwzijde van sociale media en technologie, met een scherp oog voor de schade die grote internetbedrijven aan onze samenleving toebrengen.Lisanne Wichgers (1992) is onderzoeksjournalist bij BNR. Met precisie ontleedt ze data en cijfers en legt zo de verborgen afhankelijkheden en gevolgen van digitale systemen bloot. Dankzij haar academische achtergrond aan Stanford gaat ze vastberaden op zoek naar wat anderen liever verborgen houden.Thijs van Dorssen (1993) is een ervaren onderzoeksjournalist en een van de weinige radioverslaggevers gespecialiseerd in tech. Het vertalen van diepgravende research naar begrijpelijke en menselijke verhalen in de vorm van strak gemonteerde audio, is wat hij het liefste doetSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Als miljardair Pavel Durov in zijn privéjet landt op een vliegveld nabij Parijs lijkt er niks aan de hand. Totdat de Franse politie hem in de boeien slaat. Durov is de oprichter van de chatapp Telegram. De Fransen verdenken hem ervan medeplichtig te zijn aan de handel in wapens, drugs en kinderporno die op zijn platform plaatsvindt.
In Nederland is Telegram uitgegroeid tot essentieel gereedschap voor kleine criminaliteit en complotdenkers. De overheid krijgt geen grip op de chatapp. Volgens sommige gebruikers is het daardoor een vrijplaats - maar het is ook een rovershol.
In Telegramterreur gaan onderzoeksjournalisten Eric van den Berg, Thijs van Dorssen en Lisanne Wichgers duiken in de duistere kant van Telegram. Ze beginnen dicht bij huis, in Friesland, bij een opgeblazen voorgevel. Het is het werk van jongeren die gerekruteerd werden via Telegram. Ze onderzoeken waarom de handel in kinderporno juist op deze app zo groot is en ontmaskeren de oprichter van het grootste nepnieuwskanaal van Nederland: Klokkenluiders voor Vrijheid.
Uiteindelijk reist het team naar Frankrijk, waar Pavel Durov zich schuilhoudt in een luxehotel in het hart van Parijs. Nicolas Lerner, directeur van de Franse binnenlandse veiligheidsdienst, zou hem hier kort na zijn arrestatie hebben bezocht en hebben gechanteerd. Durov moest de verkiezingen in Roemenië via Telegram beïnvloeden en een pro-Europese kandidaat aan de macht helpen.
BNR ontdekt dat er schimmige connecties bestaan tussen Telegram en de Russische geheime dienst, waarin Amsterdam een belangrijke schakel vormt.
Als je Telegramterreur hebt geluisterd weet je waar de rechtszaak tegen Pavel Durov écht over gaat.
Over de makersEric van den Berg (1980) is eindredacteur van BNR’s onderzoeksredactie. Hij onderzoekt de schaduwzijde van sociale media en technologie, met een scherp oog voor de schade die grote internetbedrijven aan onze samenleving toebrengen.Lisanne Wichgers (1992) is onderzoeksjournalist bij BNR. Met precisie ontleedt ze data en cijfers en legt zo de verborgen afhankelijkheden en gevolgen van digitale systemen bloot. Dankzij haar academische achtergrond aan Stanford gaat ze vastberaden op zoek naar wat anderen liever verborgen houden.Thijs van Dorssen (1993) is een ervaren onderzoeksjournalist en een van de weinige radioverslaggevers gespecialiseerd in tech. Het vertalen van diepgravende research naar begrijpelijke en menselijke verhalen in de vorm van strak gemonteerde audio, is wat hij het liefste doet.
Netherlands