Naaien, wassen, strijken en schoonmaken. Zes dagen per week. Onder streng toezicht en bedreiging van de nonnen. Het overkwam zo'n vijftienduizend meisjes in Nederland tussen 1860 en 1978. Zij zaten opgesloten in de rooms-katholieke kloosters van De Goede Herder, een soort jeugdzorg avant la lettre. De meisjes werden er heengebracht op last van de kinderbescherming door een moeilijke thuissituatie: na seksueel misbruik, de dood van een ouder, zwangerschap, verwaarlozing of geweld. Ze leefden in deze zogenoemde 'liefdesgestichten' met hoge muren eromheen, afgesloten van de buitenwereld. Ze mochten niet met elkaar praten, hadden geen achternaam of bezit, kregen geen onderwijs of loon en werden voor minder dan weinig opgesloten in het strafhok.  In deze honderdste uitzending van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met drie vrouwen, die zelf zo'n klooster van De Goede Herder hebben doorstaan en ooggetuige zijn geweest van deze zwarte bladzij uit de Nederlandse geschiedenis. Hoe kijken zij terug op hun 'gestolen kindertijd'? En welke invloed heeft de dwangarbeid van toen op de rest van hun leven gehad? Te gast: * Roos te Riet (1951) zat van 1962 tot 1967 opgesloten op landgoed Larenstein in Velp, waar een van de vijf 'liefdesgestichten' van de Zusters van de Goede Herder was gevestigd. Maar de liefde was er ver te zoeken. Ze kreeg er vanaf haar elfde een spartaanse opvoeding; * Lies Vissers (1953) zat opgesloten bij de Zusters van de Goede Herder in Almelo van 1966 tot 1969. 'Het was werken, bidden, slapen,' zegt ze over Huize Alexandra, dat bekend stond als het Siberië van de Goede Herder; * Joke de Smit (1946) was dertien jaar toen ze naar de Zusters van de Goede Herder in Bloemendaal werd gestuurd. Na twee weglooppogingen belandde ze in het strengere klooster van Zoeterwoude, waar 'tehuis voor gevallen meisjes' op de muur stond geschreven. Redactie: Fleur Jurgens Eindredactie: Bram Vollaers Meer info over deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2023/aflevering-100.html). Reageren op deze aflevering? Mail (mailto:[email protected]) de redactie.

Er gaat niets boven Groningen. Of toch wel? Begin dit jaar concludeerde de parlementaire enquêtecommissie die onderzoek deed naar 60 jaar gaswinning in Groningen dat de belangen van de Groningers structureel zijn genegeerd. In die zin is het meer dan een halve eeuw de gaswinning geweest die boven de Groningers ging. Jarenlang werd de ernst van de problemen in Groningen structureel onderschat, waren de gaswinsten dominant bij de besluitvorming en werd de leveringszekerheid van gas decennialang gebruikt als rookgordijn. Ondanks het besluit om de gaswinning volledig te beëindigen, was eind vorig jaar nog maar een derde van de kwart miljoen binnengekomen schades afgehandeld. Ondertussen heeft de lange nasleep bij duizenden gedupeerden tot stress en ernstige gezondheidsklachten geleid. Hoe werken de gasbevingen nog altijd door in de levens van veel Groningers? In deze uitzending van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak vanuit het hart van Groningen met Groningers over de impact en de nasleep van 60 jaar gaswinning. Hoe hebben de gasbevingen en het stroperige proces van schadeafhandeling hun levens beïnvloed? Wat betekent het als je niet kan rekenen op de veiligheid van je eigen thuis? Hoe voelt het om jarenlang niet erkend te worden in leed wat is aangedaan? Hoe fors is de vertrouwensbreuk van Groningers in hun overheid geworden? En hoe zien de jongere generaties hun toekomst in Groningen? Te gast: * Roald van Elswijk woonde 28 jaar in de provincie Groningen, waarvan 13 jaar in Appingedam. Met zijn huis, een eeuwenoud rijksmonument, kwam hij vanaf 2015 in de problemen door de gasbevingen. Jarenlange procedures en juridisch getouwtrek zouden volgen. Toen Roald ziek werd en niet langer meer kon werken zag hij voor zichzelf geen toekomst meer in Groningen. Een jaar geleden is hij verhuisd naar Gouda; * Joyce Mollema is teamleider onderbouw HAVO/VWO op het Eemsdeltacollege in het Groningse Appingedam, waar veel leerlingen en personeel te maken hebben met de gevolgen van de gaswinning. Ze maakt zich zorgen over het geestelijk welzijn van jongeren. Zelf moest Joyce met haar man en dochter tijdelijk haar huis verlaten voor een versterkingsoperatie, nadat ze te horen kregen dat hun woning niet veilig was; * Klaasje Pen woonde twintig jaar lang met haar man en kinderen in het Groningse dorp Overschild. Totdat werd besloten dat hun huis gesloopt moest worden omdat het er niet meer veilig genoeg was. In de HUMAN-documentaire Bodem in Beweging (https://www.2doc.nl/documentaires/2023/03/bodem-in-beweging.html) zien we hoe Klaasje en haar man afscheid nemen van hun oude huis. Samen met dorpsgenoten maakte Klaasje met de lokale toneelvereniging het theaterstuk Overschild 2.0, over wat de dorpelingen de afgelopen jaren meemaakten. Meer info over deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2023/aflevering-99.html).

Elk jaar verliezen meer dan 3000 mensen in Nederland een arm of een been. En of het nu volgt op een ziekte, een infectie of een ongeluk, een amputatie van een deel van het lichaam is in de meeste gevallen een traumatische ervaring. Het verwerken van het verlies kan lichamelijk en geestelijk een zware belasting zijn, en getroffenen kunnen te maken krijgen met een soms jarenlang rouwproces. Toch zijn er ook mensen die het verlies van een ledemaat juist als een bevrijding ervaren. Eindelijk verlost van dat deel van het lichaam dat al die tijd pijn deed, of dat al jaren niet meewerkte met de rest. Maar ook dan volgt de vraag: hoe neem je afscheid? En hoe leef je verder? In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met mensen die verder moesten leven met een arm of been minder. Hoe lang kan de weg zijn naar het accepteren van een amputatie? Hoe ga je om met fantoompijn? En hoe richt je je leven in met een prothese? Te gast: * Marian Goutziers (64) liet haar been amputeren na 32 jaar pijn en operaties. Haar been was op. Nu heeft ze tot haar grote vreugde een bovenbeenprothese, waarmee ze weer kan dansen; * Karel Verlangen (63) was jarenlang boekhouder van beroep, maar is nu al tijden zonder baan. Hij is ervaringsdeskundige voor Kortermaarkrachtig, de landelijke vereniging voor mensen met een amputatie of aangeboren reductie van een ledemaat; * Angelina Windsant (45) is moeder van drie kinderen en werkt voor LOTUS, als trainer en beroepsmatig slachtoffer voor eerstehulpverleners en defensiepersoneel. Ze liet na 26 jaar ondraaglijke pijn haar been amputeren in het jaar 2016. Meer info over deze uitzending vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2023/aflevering-98.html).

Waar anderen al gauw een stap terug doen, stappen zij juist als eerste naar voren – en niet zelden met gevaar voor eigen leven: eerstehulpverleners. Dagelijks krijgen ambulancemedewerkers, brandweerpersoneel en politieagenten te maken met gebeurtenissen die niet alleen grote impact hebben op de levens van slachtoffers en patiënten, maar ook potentieel traumatisch zijn voor henzelf. Daarnaast krijgen veel hulpverleners nog altijd te maken met geweld tijdens hun werk. En hoewel het gesprek over het indammen van dat probleem niets nieuws is, lijken alle pogingen van de laatste jaren – van publiekscampagnes tot strengere straffen – alles behalve succesvol, met alle gevolgen voor de gezondheid van onze hulpverleners van dien. Verwachten we niet te veel van hen? In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Coen Verbraak met hulpverleners binnen de politie, de ambulancezorg en de brandweer over dat ene moment waarop alles veranderde, over die ene melding die hen altijd is bijgebleven. Waarom doen ze eigenlijk wat ze doen? Wat maakt dat ze bereid zijn hun eigen gezondheid op te offeren voor de gezondheid van anderen? En hoe goed zorgen wij als maatschappij eigenlijk voor onze hulpverleners? Te gast: * Angelique Starreveld werkte in de jaren '90 bij de Amsterdamse politie en was als een van de eerste agenten ter plekke bij de Bijlmerramp. Ze was in die jaren nauw betrokken bij talloze dodelijke ongelukken, achtervolgingen en geweldsincidenten, tot het niet meer ging. Pas jaren later werd bij haar posttraumatische stressstoornis (PTSS) geconstateerd. In 2021 presenteerde ze haar boek Als de sirenes blijven loeien (https://www.walburgpers.nl/nl/book/9789462496415/als-de-sirenes-blijven-loeien); met haar verhaal én de verhalen van andere agenten met PTSS; * Daniëlle Scheer werkt al jarenlang als ambulancechauffeur in Flevoland en Gooi en Vechtstreek en vindt haar vak nog altijd het mooiste vak dat er is. Hoewel ze regelmatig heftige situaties tegenkomt in haar werk, dacht ze daar jarenlang goed mee om te kunnen gaan. Totdat twee incidenten zo onder haar huid gaan kruipen dat ze haar ‘knakmoment’ heeft en thuis komt te zitten met PTSS. Sinds eind vorig jaar is ze na intensieve traumabehandeling weer werkzaam op de ambulance; * Martine Nota was jarenlang politieagent en werkte, net als bijna haar hele familie, al van jongs af aan bij de vrijwillige brandweer van Kennemerland. Enkele jaren geleden werden de heftige ervaringen tijdens het brandweerwerk haar te veel. Ze kwam overspannen thuis te zitten en werd met PTSS gediagnosticeerd, waarvoor ze nog altijd in behandeling is. Sinds vorig jaar helpt haar hulphond Onyx haar haar sociale leven weer op te pakken. Meer info over deze aflevering vind je hier (https://www.human.nl/de-publieke-tribune/luister/overzicht/2023/aflevering-97.html).

Een nieuwe vluchtelingencrisis dreigt in Nederland. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw zijn er een kleine 300 duizend vluchtelingen in Nederland komen wonen. Hoe vergaat het deze nieuwe Nederlanders eigenlijk? Hoe heeft Nederland hen veranderd en andersom? Welke rol speelt oorlog en onderdrukking in het vaderland nu nog in hun leven? Is hun waardenpatroon veranderd? Wie of wat missen zij het meest? Wat doet het met je identiteit als je je land verlaat om er misschien wel nooit meer terug te keren? In deze aflevering van De Publieke Tribune spreekt Floortje Smit met Nederlanders met een vluchtelingenachtergrond over vrijheid, geworteld zijn en de soms zo ongemakkelijke spreidstand daartussen. Te gast: * Abdelilah Al-Hamoud (27) ontvluchtte zijn thuisland Syrië toen hij 18 jaar was, vanwege oorlog, dreiging en toenemende intimidatie van het regime, omdat hij als jonge opstandeling de woorden 'vrijheid' 'gelijkheid' en 'gerechtigheid' op muren in Aleppo had gekalkt; * Sahar Abdelrahim (51) vluchtte in 1997 met man en baby voor het regime in Soedan. Ze werkt al jaren in de ICT als consultant en coach en leidt vanuit Nederland een Soedanese burgerbeweging; * Samir Maglajlic (56) ontvluchtte in 1995 met zijn zwangere vrouw de oorlog in Bosnië. Via mensensmokkelaars kwam hij in Nederland terecht. Hij werkt als onderwijsassistent en pedagogisch medewerker op een basisschool en schreef boeken over zijn ervaringen als vluchteling in Nederland; * en Niloufar Rahim (35) vluchtte in 1997 op tienjarige leeftijd met haar ouders vanuit Afghanistan naar Nederland. Inmiddels is ze huisarts in Arnhem en bestuurslid van Stichting Keihan, een Nederlands-Afghaanse diaspora-organisatie die zich inzet voor verbetering van het hoger onderwijs en gezondheidszorg in Afghanistan. Meer info over deze aflevering vind je hier.