Peter Pelzer, Lilian van Karnenbeek & Jannes Willems
Een podcast voor en door planologen. De geschiedenis van de Nederlandse ruimtelijke ordening, steeds bekeken vanuit één planconcept. Hosts Peter Pelzer, Lilian ...
In de laatste aflevering van seizoen 3 over het klimaat zetten we alle levende wezens centraal. We onderzoeken een planologie die eco-centrisch denken propageert, dus die erkent dat we onderdeel zijn van een groter geheel. Hoe creëren we een stad die ook fijn is voor – bijvoorbeeld – duiven en ratten? En wie bepaalt dat precies? Internationaal hoor je dan bijvoorbeeld de term ‘multispecies justice’ (meersoortige rechtvaardigheid). Valt dat ook te vertalen naar de wereld van de planologie? Jannes en Peter verkennen het idee van 'meersoortige planning' met landschapsarchitect Maike van Stiphout en hoogleraar stadsgeografie Rivke Jaffe.Gasten:Maike van Stiphout is de oprichtster van DS Landschapsarchitecten en een pionier in Nederland op het gebied van natuurinclusief ontwerpen. Haar missie is om het verlies aan biodiversiteit te stoppen. Ze heeft door heel Nederland aan projecten gewerkt, en is onderdeel van de Zoöp van het Nieuwe Instituut in Rotterdam.Rivke Jaffe is hoogleraar stadsgeografie aan de Universiteit van Amsterdam en heeft een achtergrond in antropologie. Ze onderzoekt in het project ANIMAPOLIS hoe ruimtelijke ongelijkheden worden doorgegeven via dieren in Amsterdam en Rio de Janeiro. Daarvoor ontwikkelt ze met haar team een nieuw type etnografie dat recht doet aan alle levende wezens.
--------
57:35
#12 De klimaatrobuuste grondexploitatie
In deze aflevering openen we het onderwaterscherm van de ruimtelijke ordening. We hebben het over de grondexploitatie of kortweg ‘grex’, een belangrijk begrotingsinstrument voor gebiedsontwikkelingen. We onderzoeken eerst waar de grex vandaan komt en hoe dit instrument werkt. Vervolgens verbinden we de grondexploitatie aan het thema van seizoen 3: klimaat. Is het mogelijk om een grondexploitatie van de lange termijn te gebruiken? Of praktischer: hoe kunnen de baten van een klimaatadaptieve inrichting mee worden gewogen?- Aeisso Boelman is econoom en partner bij Fakton een bedrijf dat adviseert over financiën en strategie in het ruimtelijk domein. Hij adviseert gemeenten bij het opstellen van grondexploitaties en is een veelgevraagd expert over de financiële kant van grond- en vastgoedbeleid. - Edwin Buitelaar is hoogleraar grond- en vastgoedontwikkeling aan het departement Sociale Geografie en Planologie van de Universiteit Utrecht. Hij doceert, onderzoek en publiceert onder meer over hoe gebiedsontwikkelingen tot stand komen, expertise bij de overheid en de rechtvaardigheid stad. Meer lezen?- Edwin Buitelaar over de geschiedenis van de grondexploitatie.- Peter Pelzer over de discontovoet in het stadsessay Verantwoordelijk voor de Toekomst (p.27-32)- Aeisso Boelman over Klimaatrobuuste Grex en Een klimaatbestendige grondexploitatie, dit zijn de bouwstenen – Gebiedsontwikkeling.nu
--------
51:18
#11 De 15-minutenstad
In deze nieuwe aflevering van Onder Planologen staat een concept centraal dat in rap tempo de wereld verovert: de 15-minutenstad. De Colombiaans-Franse ontwerper en hoogleraar Carlos Moreno muntte de term, en Anne Hidalgo, burgemeester van Parijs, omarmde het. De 15-minutenstad stelt de bewoner centraal en gaat uit van nabijheid, diversiteit en dichtheid om zo een leefbare, slimme stad te realiseren. Niet alleen wereldwijd krijgt het concept veel aandacht, ook in Nederland zijn lokale en regionale overheden bezig het concept toe te passen. Lilian en Jannes willen alles weten over de potentie van de 15-minutenstad en togen daarom naar Utrecht, de (inter)nationale koploper op dit gebied. Gasten:Lot van Hooijdonk is sinds 2014 wethouder mobiliteit namens GroenLinks in de gemeente Utrecht. Ze staat binnen en buiten Utrecht bekend om haar ambitieuze plannen om van Utrecht (nog meer) een fietsstad te maken. Ook heeft de gemeente als ambitie van Utrecht een ’10-minutenstad’ te maken.Luca Bertolini is hoogleraar stedelijke mobiliteit en planologie aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek richt zich op de integratie van transport en landgebruik. Hij doet bijvoorbeeld onderzoek naar knooppuntontwikkeling, straatexperimenten en is tegenwoordig betrokken bij enkele Europese projecten over de 15-minutenstad. Meer lezen?Gemeente Utrecht (2021). Utrecht dichtbij: de 10-minutenstad. Ruimtelijke Strategie 2040.DUT (2024). Mapping of 15-minute city practices. Overzicht van Europese voorbeelden van de 15-minutenstadProvincie Zuid-Holland (2022). Hoe realiseren we 15-minutenwijken op regionale schaal? Perry de Kruijf (2023). Hoe relevant is de 15-minutenstad? Platform Gras. Mooie beschouwing die de voors en tegens van het concept bespreekt.
--------
47:39
#10 Ruimte voor de rivier
In seizoen 3 van Onder Planologen stellen we een onderwerp centraal waar we als planologen niet meer omheen kunnen: klimaatverandering. We trappen het seizoen af met het concept Ruimte voor de rivier. Bekend als een Planologische KernBeslissing (PKB) die door velen geroemd is en die het rivierengebied vorm gaf. Margo van den Brink (RUG) promoveerde op dit onderwerp en neemt ons mee de details van deze aanpak in. Wat heeft Vitruvius bijvoorbeeld met rivieren te maken? Maar Ruimte voor de rivier kan gezien worden als een manier om naar onze delta (of moeras) te kijken. Dit perspectief wordt toegelicht door Maarten Kleinhans (UU). Margo van den Brink is Universitair Hoofddocent Water en Ruimte aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen. Ze heeft veel onderzoek gedaan naar de PKB Ruimte voor de Rivier, onder meer naar de rol van de ontwerpers. Momenteel doet ze onderzoek naar drijvende toekomsten. Maarten Kleinhans is Hoogleraar Biogeomorfologie van Rivieren en Estuaria. Hij onderzoekt hoe patronen van water, zand en vegetatie zich vormen. Daartoe gebruikt hij ook veelvuldig een ‘zandbak’, de Metronoom. Volgens hem is er in Nederland sprake van 'deltaïficatie'. Meer lezen?Het rapport Wat wil de rivier zelf eigenlijk?Het essay Op WaterbasisEen artikel in de Volkskrant over klimaatadaptatie en ruimte. Een artikel over de kwaliteitsdoelstellingen van RvdR in RO MagazineEen signalement in Rooilijn over het boek Ruimte voor de rivier
--------
49:33
#9.5 De Nevelstad
Een speciale aflevering van Onder Planologen om 2023 mee af te sluiten. Voor de verandering staken we de grens over, en behandelen we de Vlaamse ruimtelijke ordening. Waarom ziet de ruimtelijke ordening er voorbij Hazeldonk zo anders uit dan in Nederland? De drang naar planning lijkt niet niet hoog, maar de nood wel, aldus onze gasten, journalist Peter Renard en onderzoeker Michiel Dehaene (UGent). We bespreken de Vlaamse ruimtelijke ordening aan de hand van het idee van de ‘Nevelstad’. Volgens velen een adequate beschrijving van die alsmaar uitdijende brij van verstedelijking, zoals die te zien is in Vlaanderen. Maar hoe is dat zo ontstaan? Lilian en Jannes zakten af naar Antwerpen en kregen een geschiedenisles over het ontstaan van de verspreide verstedelijking in Vlaanderen.Gasten:Peter Renard is journalist en hoofdauteur van het boek Met voorbedachten rade: De sluipmoord op de openbare ruimte, dat hij samen schreef met Tom Coppens en Guy Vloebergh. Hij werkte jarenlang voor het Vlaamse tijdschrift Knack en zit in de redactie van Samenleving & Politiek. Hij volgt de Vlaamse ruimtelijke ordening al enkele decennia, zie bijvoorbeeld het boek Wat kan ik voor u doen? Ruimtelijke wanorde in België: een hypotheek op onze toekomst (1995). Zijn recente boek Met voorbedachten rade kwam vorig jaar uit en ontleedt prachtig hoe het Vlaamse ruimtelijke ordeningsstelsel functioneert, of beter gezegd: niet functioneert.Michiel Dehaene is hoofddocent stedenbouw aan de vakgroep Architectuur en Stedenbouw aan de Universiteit Gent. Hij was eerder ook verbonden aan de KU Leuven en de TU Eindhoven. Zijn onderzoek richt zich onder andere op verspreide verstedelijking, waar de Nevelstad een voorbeeld van is. Hij publiceerde meerdere stukken over de Nevelstad, zoals in AGORA in 2003 en 2013. Recent werk van Michiel richt zich op hoe transitievraagstukken kunnen worden aangepakt in de Nevelstad.Check vooral ook de shownotes op Rooilijn om meer te lezen over de onderwerpen die aan bod komen.
Een podcast voor en door planologen. De geschiedenis van de Nederlandse ruimtelijke ordening, steeds bekeken vanuit één planconcept. Hosts Peter Pelzer, Lilian van Karnenbeek (Universiteit Utrecht) en Jannes Willems (Universiteit van Amsterdam) gaan in gesprek met direct betrokkenen en onderzoekers. Technische afwerking en ondersteuning: Evert Aalten.
Netherlands