5. Zeven zintuigen om de wereld zin te geven
In de laatste aflevering van Baan door het Brein bespreekt Iris Sommer de zeven zintuigen. Zeven zintuigen die ons helpen de wereld om ons heen waar te nemen, en te begrijpen. Reuk, smaak, zicht, tast, gehoor, evenwicht en intuïtie. Onze zintuigen zijn de enige bron van informatie over de buitenwereld die we hebben, maar ze zijn verre van betrouwbaar. Waarneming is altijd subjectief. Om te beginnen omdat ze selectief zijn. Ze nemen vooral waar wat beweeg, nieuw is, uitzonderlijk of gevaarlijk. Alles wat stabiel, rustig en veilig is, wordt voor het gemak genegeerd. Alle zintuigelijke informatie wordt eerst gefilterd door de thalamus. Die grote kern, midden in het hoofd. Slechts een heel klein deel van de zintuiglijke informatie mag door naar de bewuste waarneming in de cortex. Dat is maar goed ook, want anders werden we knetter gek van alle sensory overload. Alle zintuigelijke informatie…behalve geur. Die komt niet langs de thalamus. Die gutst rechtstreeks door naar de amandelkern, waar de emoties verwerkt worden. En naar de hippocampus, het zeepaardje in je brein, voor het geheugen. Geur gaat ook door naar de hypothalamus. Vandaar worden lichamelijke reacties aangestuurd. Je maag gaat knorren als er iemand met een bakje friet in je trein coupe komt zitten. Je geslachtsorganen worden wakker als het iemand is, die de juiste feromonen uitscheidt. Die lichamelijke reacties treden zelfs op, als je je niet bewust bent van een geur. De hippocampus, aan de binnenkant van de slaapkwab, is voortdurend bezig de informatie van de zeven zintuigen te integreren met eerder opgedane kennis. Zo maakt het een zo goed mogelijke afspiegeling van de wereld om ons heen. Niet alleen op dit moment, maar ook in de toekomst. Daardoor ontstaat bewustzijn. Je beseft dat je een persoon, op een bepaalde plaats, en op een bepaald tijdstip. We realiseren ons dat we over een uur op een heel andere plaats kunnen zijn, onder heel andere condities. We blikken vooruit. Ons super brein, dat zo goed verbanden kan leggen, stelt ons daartoe in staat. Over BNR In De Diepte Na het succes van Terug naar de Oerknal met Govert Schilling is BNR In de Diepte terug met een nieuw seizoen, en een nieuwe wetenschapper. In vijf afleveringen neemt Iris Sommer, psychiater, neurowetenschapper aan het UMCG en auteur, je mee op een baan door het brein. Je leert alles over onze zintuigen, de linker, en de rechterhersenhelft, of mannen een ander brein hebben dan vrouwen, en welke invloed je darmen hebben op je persoonlijkheid. Over Iris Sommer Iris studeerde geneeskunde aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en werd in 2004 psychiater aan het UMC Utrecht. In 2010 werd ze hoogleraar psychiatrie aan de UU. Daar richtte ze de stemmenpoli op, waar mensen terecht kunnen die last hebben van hallucinaties. Haar eerste populair wetenschappelijke boek was dan ook “Stemmen horen”. Daarna volgde “Haperende Hersenen” in 2016, wat een best-seller werd, evenals “Het Vrouwenbrein” in 2020. Sinds 2017 werkt Iris aan het UMC Groningen, waar ze directeur van het onderzoeksinstituut Brain and Cognition is. Daar combineert ze onderzoek met patientenzorg en onderwijs. In 2021 werd ze genomineerd als Nias-Lorentz Distinguished fellow en werkte ze als fellow op het Netherlands Institute of Advanced Science (NIAS) te Amsterdam. In 2022 ontving zij de Huibregtsenprijs voor Wetenschap en Maatschappij. Samen met de Hersenstichting schreef ze het kookboek “Voed je brein”, over de invloed van gezond eten op hersenen en gedrag. In augustus staat ze met haar team op Lowlands Science onder de title “Shitty Science”. In november dit jaar verschijnt haar nieuwe boek “de Bacterie en het Brein”. See omnystudio.com/listener for privacy information.
Netherlands