Bij elke nieuwe crisis kijken we hoopvol naar wetenschappers: kunnen jullie ons hieruit redden? In Focus hoor je de beste wetenschapsverhalen, aansluitend en aa...
Oorlog wordt steeds meer high-tech. Bewapende drones worden van grote afstand aangestuurd, of gaan zelfs helemaal zelfstandig naar hun doelwit op zoek. Automatische luchtafweer reageert sneller dan een mens ooit zou kunnen. Kunstmatige intelligentie analyseert bakken met gegevens in een oogwenk, en doet voorstellen voor het volgende bombardement. En ondertussen woedt er ook een informatie-oorlog in onze nieuwsfeeds en op sociale media.
Wat heeft al die technologie voor gevolgen voor militairen aan de frontlinie, en voor de burgerbevolking in oorlogsgebied? Wat klopt er van het idee dat precisiewapens een ‘schonere’ oorlogvoering mogelijk zouden maken?
Er worden verwoede pogingen gedaan om regels te maken voor nieuwe militaire technologieën. Maar wie houdt zich daar aan als de vijand dat ook niet doet? En als kunstmatige intelligentie beslissingen gaat nemen, wie is er dan verantwoordelijk als het misgaat?
Ondertussen zijn wij allemaal potentiële slachtoffers van desinformatie en beïnvloedingscampagnes. Hoe wapenen we ons daartegen?
Op zondagavond 5 januari sprak Lara Billie Rense hierover met:
* Jessica Dorsey, universitair docent Internationaal en Europees Recht aan de Universiteit Utrecht en leider van het project ‘Realities of Algorithmic Warfare’;
* Foeke Postma, senior onderzoeker bij onderzoekscollectief Bellingcat, gespecialiseerd in conflictgebieden, defensie en illegale dierenhandel;
* Tine Molendijk, universitair hoofddocent aan de Nederlandse Defensie Academie en research fellow aan de Radboud Universiteit Nijmegen, gespecialiseerd in ‘morele verwonding’ bij militairen;
* Roy Lindelauf, hoogleraar Data Science in Military Operations aan de Nederlandse Defensie Academie, bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg en voormalig Apachepiloot;
--------
54:06
Het orgasme ontleed
De meeste seks tussen mensen is niet gericht op bevruchting, maar op plezier. En daar is het menselijk lichaam goed voor uitgerust. Net als sommige andere gelukkige diersoorten heeft de mens bijvoorbeeld een relatief grote clitoris. En al in de baarmoeder lijken embryo’s plezierige plekjes tussen hun benen te ontdekken.
Toch lag in wetenschappelijke theorieën over het ‘nut’ van seks gedurende lange tijd de nadruk op voortplanting. Seksuele voorlichting ging tot voor kort vooral over het voorkomen van onbedoelde zwangerschappen en soa’s. En toen er langzamerhand wel meer aandacht werd besteed aan plezier, leidde dat tot grote maatschappelijke opwinding.
Op 4 januari verkende Focus Radio de anatomie van seksueel genot. Wat voor inzichten bieden de geschiedenis, de biologie, de medische wetenschap en de seksuologie? Over anatomische overeenkomsten tussen de penis en de clitoris; ideeën over seksuele driften door de eeuwen heen; afwegingen en innovaties in genitale chirurgie; de cultuurgeschiedenis van de clitoris; en over de vraag: langs welke lijnen loopt de orgasmekloof tegenwoordig?
Lara Billie Rense spreekt hierover met:
Charlotte Vermeulen, de voormalige huisbioloog van Artis, die vanaf mei weer theatercolleges geeft over seksuele diversiteit in het dierenrijk (https://www.kobratheater.nl/seksuele-diversiteit-in-het-dierenrijk/).
Rik van Lunsen, arts-seksuoloog en voormalig hoofd van de afdeling Seksuologie van het Amsterdams Medisch Centrum, en samen met seksuoloog Ellen Laan auteur van het boek ‘De waarheid over seks’ (https://www.singeluitgeverijen.nl/de-arbeiderspers/boek/de-waarheid-over-seks/).
Müjde Özer, seksuoloog en plastisch chirurg bij de V-Klinieken en Het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam, gespecialiseerd in genitale reconstructies en genderbevestigende operaties.
En Karen Hollewand, historicus en universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen, gespecialiseerd in de geschiedenis van seksualiteit, gender en het lichaam en de geschiedenis van de wetenschap.
👨💻 Podcast Focus wordt gemaakt door de NTR wetenschapsredactie:
Host: Lara Billie Rense
Redactie: Marieke Drost
Eindredactie: Gerda Bosman en Corlijn de Groot
✉️ Heb je vragen of opmerkingen? Mail ons op [email protected]. Blijf op de hoogte van nieuwe podcasts en het laatste wetenschapsnieuws, abonneer je op de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972).
📷 Volg ons op Instagram voor extra video’s van de podcast en het laatste wetenschapsnieuws: @ntrwetenschap (https://www.instagram.com/ntrwetenschap/reels/)
--------
53:24
#4 - De Batterijbelofte #4 - Bestaat de batterij van de toekomst uit keukenzout? (S12)
Hoe ziet de toekomst van de oplaadbare batterij eruit? Een ding is zeker: hij moet duurzamer, veiliger en het lieft gemaakt worden zonder kritieke materialen. Hoogleraar elektrochemische energieopslag Marnix Wagemaker van de TU Delft werkt aan meerdere potentiële technologiën voor de batterij van de toekomst.
In deze laatste aflevering van de Focus-podcastserie ‘De Batterijbelofte’ spreekt presentator Lara Billie Rense met Wagemaker ik de studio over zijn onderzoek naar het verbeteren van de elektrolyt en de kansen voor natrium, keukenzout, als vervanger van lithium in de batterij.
Volgens Wagemaker zullen uiteindelijk meerdere diverse technologiën zorgen voor een brede inzetbaarheid van energie-opslag in verschillende vormen en maten. Tot slot geeft Wagemaker nog wat tips voor het gebruik van de lithium-ion-batterij in je smartphone.
🎧 Meer luisteren?
Check ook de rest van de afleveringen uit de serie.
* Aflevering 1: Lost lithium ons energieprobleem op? (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/117633/1-de-batterijbelofte-1-lost-lithium-ons-energieprobleem-op-s12)
* Aflevering 2: Brandgevaar en uitbuiting: de keerzijde van je oplaadbare accu (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/117844/2-de-batterijbelofte-2-brandgevaar-en-uitbuiting-de-keerzijde-van-je-oplaadbare-accu-s12)
* Aflevering 3: Heb jij binnenkort een Nederlandse batterij in je smartphone? (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/118087/3-de-batterijbelofte-3-heb-jij-binnenkort-een-nederlandse-batterij-in-je-smartphone-s12)
🔋 Expert die je hoort in deze aflevering:
* Marnix Wagemaker, (https://www.linkedin.com/in/marnix-wagemaker-62717218/?originalSubdomain=nl) hoogleraar elektrochemische energieopslag aan de TU Delft, over zijn onderzoek naar natrium-ion batterijen en vaste-stof-elektrolyten.
Meer weten?
🌐 Onderzoek van Marnix Wagemaker (https://www.tudelft.nl/tnw/over-faculteit/afdelingen/radiation-science-technology/research/research-groups/storage-of-electrochemical-energy/people/marnix-wagemaker) naar elektrochemische energieopslag aan de TU Delft.
📘 Artikel in Nature – Nieuwe ontdekkingen over vaste-stof-elektrolyten (op dit moment nog niet gepubliceerd).
⚡️Gedoe bij batterijproducent Northvolt in Noorwegen (https://www.nrc.nl/nieuws/2024/11/25/een-gigantische-fabriek-maar-nauwelijks-productie-bij-batterijfabrikant-northvolt-blijft-het-tot-dusver-bij-dromen-a4874401)
🧂Meer informatie over de natrium-ion-batterij (https://nos.nl/artikel/2509693-natriumbatterij-tu-delft-is-belangrijke-stap-in-energietransitie)
🇳🇱 Meer informatie over de Nederlandse batterijketen (https://www.batterynl.nl)
👨💻 Podcast Focus wordt gemaakt door de NTR-wetenschapsredactie:
Host: Lara Billie Rense
Redactie, verslaggeving en montage: Stijn Goossens
Techniek: Sander Nieuwenhuijsen & Ruben Rosen Jacobson
Eindredactie: Sander Nieuwenhuijsen
✉️ Heb je vragen of opmerkingen? Mail ons op [email protected] (mailto:[email protected]). En blijf op de hoogte van al het wetenschapsnieuws via de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972).
📷 Volg ons op Instagram voor extra video’s van de podcast en het laatste wetenschapsnieuws: @ntrwetenschap (https://instagram.com/ntrwetenschap)
--------
32:16
#3 - De Batterijbelofte #3 - Heb jij binnenkort een Nederlandse batterij in je smartphone? (S12)
In Nederland werkt de Leidse start-up Leyden Jar aan een batterij die 70% meer energie opslaat, veiliger is en in Nederland wordt ontwikkeld. Maar kan Nederland een belangrijke rol spelen in de batterijmarkt, die op dit moment gedomineerd wordt door Chinese partijen?
In deze aflevering van de Focus-podcastserie 'De Batterijbelofte' onderzoeken presentator Lara Billie Rense en verslaggever Stijn Goossens hoe het gesteld is met een Nederlandse batterij-industrie. En wat er voor nodig is om een baterijketen op te zetten in Nederland.
Wat zijn de kansen én de uitdagingen? Waarom is het bouwen van een eigen batterijfabriek zo ingewikkeld? En hoe kunnen onze innovatieve technieken, zoals silicium-anodes en vaste stof-elektrolyten, ons dagelijks leven veranderen?
🎧 Meer luisteren?
Check ook de rest van de afleveringen uit de serie.
* Aflevering 1: Lost lithium ons energieprobleem op? (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/117633/1-de-batterijbelofte-1-lost-lithium-ons-energieprobleem-op-s12)
* Aflevering 2: Brandgevaar en uitbuiting: de keerzijde van je oplaadbare accu (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/117844/2-de-batterijbelofte-2-brandgevaar-en-uitbuiting-de-keerzijde-van-je-oplaadbare-accu-s12)
* Aflevering 4: De toekomst van batterijtechnologie met onderzoeker Marnix Wagemaker (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/118255/4-de-batterijbelofte-4-bestaat-de-batterij-van-de-toekomst-uit-keukenzout-s12)
🔋 Experts die je hoort in deze aflevering:
* Ewout Lubberman (https://www.linkedin.com/in/ewoutlubberman/), Head of Product bij Leyden Jar, over hun innovaties in batterijtechnologie.
* Marnix Wagemaker, (https://www.linkedin.com/in/marnix-wagemaker-62717218/) hoogleraar elektrochemische energieopslag aan de TU Delft, over de toekomst van veilige, efficiënte batterijen.
* Auke Kronemeijer (https://www.linkedin.com/in/auke-jisk-kronemeijer-3852321b/), research manager bij Holst Centre, over hoe Nederland kan excelleren in batterijmachinebouw.
* Dirk van Asseldonk (https://www.linkedin.com/in/dirk-van-asseldonk-4103805/), programmamanager bij het Battery Competence Cluster, over samenwerking binnen de Nederlandse batterijketen.
Meer weten?
🔍 Battery Competence Cluster Nederland (https://batterycompetencecluster.nl) – Hoe bedrijven samenwerken aan een sterke batterij-industrie.
🌐 Leyden Jar (https://leyden-jar.com) en hun ambitieuze plannen voor een silicium anode (https://leyden-jar.com/our-technology/) en een batterijfabriek in Nederland (https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/leyden-jar-bouwt-eerste-fabriek-voor-accu-s-die-veel-meer-energie-kunnen-bergen~b57982f4/)
📘 BatteryNL-project (https://www.batterynl.nl): hoe de batterijsector in Nederland samenwerkt
🔬Holst Centre (https://holstcentre.com/expertise/components-devices-systems/batteries/): waar innovaties met dunne laagjes worden opgeschaald
👨💻Podcast Focus wordt gemaakt door de NTR-wetenschapsredactie:
* Host: Lara Billie Rense
* Redactie, verslaggeving en montage: Stijn Goossens
* Techniek: Sander Nieuwenhuijsen & Ruben Rosen Jacobson
* Eindredactie: Sander Nieuwenhuijsen
✉️ Heb je vragen of opmerkingen? Mail ons op [email protected] (mailto:[email protected]). En blijf op de hoogte van al het wetenschapsnieuws via de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972).
📷 Volg ons op Instagram voor extra video’s van de podcast en het laatste wetenschapsnieuws: @ntrwetenschap (https://instagram.com/ntrwetenschap)
--------
23:56
#2 - De Batterijbelofte #2 - Brandgevaar en uitbuiting: de keerzijde van je oplaadbare accu (S12)
Oplaadbare accu’s zijn overal om ons heen: in je smartphone, elektrische fiets, auto en zelfs in grote batterijparken. Maar hoe veilig zijn deze batterijen? En wat zijn de gevolgen van het winnen van grondstoffen zoals kobalt en lithium?
In deze aflevering van de Focus-podcast bespreken Lara Billie Rense en Stijn Goossens de risico’s en impact van de lithium-ion-batterij. Van het gevaar van batterijbranden tot de ethische dilemma’s rondom grondstofwinning in landen als Congo.
In Europa worden pogingen gedaan om minder afhankelijk te worden van grondstofwinning, door zelf de materialen te recyclen. Maar hoe duurzaam is dat eigenlijk? En wat gebeurt er met je batterij als je die inlevert voor recycling? Stijn ging langs bij het enige ‘kerkhof’ voor batterijen in Nederland.
🎧 Meer luisteren?
Check ook de rest van de afleveringen uit de serie.
* Aflevering 1: Lost lithium ons energieprobleem op? (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/117633/1-de-batterijbelofte-1-lost-lithium-ons-energieprobleem-op-s12)
* Aflevering 3: Hoe Nederland werkt aan een eigen batterijketen (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/118087/3-de-batterijbelofte-3-heb-jij-binnenkort-een-nederlandse-batterij-in-je-smartphone-s12)
* Aflevering 4: De toekomst van batterijtechnologie met onderzoeker Marnix Wagemaker (https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/118255/4-de-batterijbelofte-4-bestaat-de-batterij-van-de-toekomst-uit-keukenzout-s12)
🔋 Experts die je hoort in deze aflevering:
* Marc Corijn (reportage NOS): Coördinator Brandveilig Leven bij Veiligheidsregio Haaglanden
* Tom Hessels: Adviseur Energie- en transportveiligheid bij het Nederlands Instituut voor Publieke Veiligheid.
* Koen Hartmann: Technisch specialist batterijopslag bij GIGA Storage
* Moniek Tromp: Fysisch chemicus aan de Rijksuniversiteit Groningen, over wetgeving en de geopolitieke spanningen rond grondstoffen.
* Poul Spierings: Adviseur Batterijrecycling bij Stichting OPEN, over het sorteren en recyclen van ingeleverde batterijen
* Susanne van Berkum & Devin Boom: Onderzoekers batterijrecycling bij TNO
Meer weten?
* 📺 NOS-item over de toename van batterijbranden (https://www.youtube.com/watch?v=4e1cav1hsoQ)
* 💥 Video van ontploffende fietsaccu bij fietsenmaker (https://www.youtube.com/watch?v=gb7NGRpliGY)
* 🔋 Tips voor veilig opladen van batterijen (https://iklaadaccuraat.nl/)
* 🧯Onderzoek NIPV blussen batterijbrand (https://nipv.nl/nieuws/uhd-blussysteem-onder-voorwaarden-geschikt-om-batterijen-van-elektrische-voertuigen-te-blussen/)
* 📓 Amnesty-rapport over kobaltmijnbouw (https://www.amnesty.nl/actueel/drc-schendingen-rechten-door-mijnen-oplaadbare-batterijen)
* ⛏️ Video kobaltmijn Congo door AFP (https://www.youtube.com/watch?v=Hmqf0L52rD8)
* 🇷🇺 Nikkelwinning in vervuilde Russische stad Norilsk (https://www.nbcnews.com/news/world/norilsk-russian-arctic-became-one-polluted-places-earth-rcna6481)
* 🧂Lithiumwinning in Zuid-Amerika zorgt voor problemen (https://nos.nl/artikel/2506259-lithiumwinning-verdeelt-argentijnen-over-tien-jaar-is-hier-geen-leven-meer)
* 🔥 Brand bij Van Peperzeel (https://www.youtube.com/watch?v=IA3tQBauexg&t=24s)
* 🌍 Rapport EU-regels batterijrecycling (https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2023/1542/oj)
👨💻Podcast Focus wordt gemaakt door de NTR-wetenschapsredactie:
* Host: Lara Billie Rense
* Redactie, verslaggeving en montage: Stijn Goossens
* Techniek: Sander Nieuwenhuijsen & Ruben Rosen Jacobson
* Eindredactie: Sander Nieuwenhuijsen
✉️ Heb je vragen of opmerkingen? Mail ons op [email protected] (mailto:[email protected]). En blijf op de hoogte van al het wetenschapsnieuws via de NTR Wetenschap Nieuwsbrief (https://ntr.dmd.omroep.nl/x/plugin/?pName=subscribe&MIDRID=S7Y1BwAA04&pLang=nl&Z=1317075972).
📷 Volg ons op Instagram voor extra video’s van de podcast en het laatste wetenschapsnieuws: @ntrwetenschap (https://instagram.com/ntrwetenschap)
Bij elke nieuwe crisis kijken we hoopvol naar wetenschappers: kunnen jullie ons hieruit redden? In Focus hoor je de beste wetenschapsverhalen, aansluitend en aanvullend op het gelijknamige tv-programma op NPO2. Onderzoekers die streven, worstelen, falen en slagen in het vinden van oplossingen van de problemen van deze tijd.
Verslaggevers van wetenschapsredactie gaan het veld en de laboratoria in om verslag te doen van het onderzoek in de praktijk. In de studio ontvangt Lara Billie Rense wetenschappers voor een verdiepend gesprek over hun vakgebied.
Netherlands