Kletsheads [Nederlandse editie]

Beschikbare afleveringen

5 van 50

De laatste Kletsheads [Seizoen 4, Aflevering 8]
Transcript In deze laatste - en dus extra lange - aflevering vertellen drie ouders die al eerder te gast waren op de podcast hoe de meertalige reis van hun gezin sindsdien is verlopen. Ik blik terug op afgelopen vier jaar, reflecteer op de toekomst en als afsluiter horen we een gedicht geschreven over en opgedragen aan meertalige kinderen, en geïnspireerd door de podcast. Onze eerste gast is Liz. Ik sprak voor het eerst met haar in het tweede seizoen van Kletsheads (in aflevering 9, over meertalige baby's). Liz komt oorspronkelijk uit Limburg maar woon al 10 jaar in Canada. Samen met haar Egyptische man heeft ze een 4-jarige zoon, Otis. Daarna horen we van Marjolein. Marjolein is eentalig opgegroeid in Nederland, heeft Engels gestudeerd en is daarna docent Engels geworden. Toen ze in 2018 moeder werd, besloot ze om ook Engels te praten met haar zoontje Owen. Inmiddels heeft ze een tweede zoon, James. Marjolein was eerst te horen in deze aflevering 2 van seizoen 2 over de meertalige opvang. Als laatste spreek ik met Leonie. Anderhalf jaar geleden aan het begin van het derde seizoen sprak ik met Leonie (in aflevering 1 over taalaanbod, Turks en tweetalige troubles). Haar zoontje was toen bijna twee jaar oud, zij sprak Duits met hem en haar partner Nederlands. Dat gesprek is mij heel lang bijgebleven, want het was geen makkelijk gesprek. Leonie zat toen met een probleem: haar partner kon geen Duits en vond het ook vervelend dat Leonie die taal met hun zoontje Alexander gebruikten. Wil je weten hoe het nu gaat met deze drie ouders en hun meertalige gezinnen, luister naar de podcast! Als afsluiter van deze aflevering en dus de hele podcast horen we een gedicht, Tweedonkern. Dit gedicht is geschreven en voorgedragen door spoken word dichter, Wieke Vink. Tweedonkern betekent 'schemering' in het dialect dat de grootouders van Wieke spraken. Als je goed luistert, hoor je veel verwijzingen naar gesprekken, onderwerpen en woorden die afgelopen vier voorbij zijn gekomen in de podcast. Tweedonkern Als de verhalenIn meerdere talenVan de tong af rollen Als de wereld steeds groterEn steeds kleiner wordt Als de zinnenNiet in hokjesNiet ingeboxt kunnen worden Maar in plaats daarvanInsteadEen heel palletAan nieuwe werelden opent Dan is dit een ode aan alle kinderenAlle docenten ouders spraakconsulentenDie mooie keuzes makenOver thuis- en erfgoed- en gemeenschapstaal Die zachtjes wiebelen aan de tafelpotenVan eentalige conventies Met harmonische tweetaligheidEn meertaligheid in de klas Want daar liggenZonder kostenMet soms wat zorgenCulturele schatten verborgen En dan is dit – met de kennis van nu -Un petit coup d’amourVoor een meertalig morgen Want als je van de gebaande paden af gaatKomt een trein met een korte -ei nimmer te laatEn ‘kiek an’Zeggen ze dan En jij weet dat ‘kijk’ met lange -ij wordt geschreven Misschien weet je nietHoe je je talen schrijftMaar ken je ze wel als de klank van je leven En daar waar in lockdownOnze toegang tot taalIn rusteloze ruimtes aan banden werd gelegd Was er ruimte voor het leren kennenVan nieuwe lettersZoals de Arabische 3 an de Duitse ringel-S En moelijke taal?Wat zeggen die Nederlanders met hun harde en zachte -gen nou helemaal Perhaps it’s time for translinguaging Want als de druk op onze ecosystemen toeneemtIs er een heel ecosysteem aan boeken te lezen En is het leren van een taal Van Pashtoe tot TigrinyaVan Fries tot Frans Een remedie Niet als het moetMaar als het mag Want het leren van een taal is langzaam werkEn meestal in verbinding Met de mensen die ons voorgingenEn de toekomst die we nog willen makenTaal als een vertrouwelingAls klanken die met je mee reizenDie in je opborrelen Als actieve kennisOf herinnering Aan een tijd waarin er iemand zo tot ons sprak Met mensen die het allerliefst in hun eigen taalIn hun eigen talenTellen of ruzieen of liefhebben Lieve meertalige kinderenDit gedicht is voor jullie Weet dat het oke isHoe je het ook doet Er zullen altijd m...
--------
1:18:23
Meertalige boeken [Seizoen 4, Aflevering 7]
Transcript Je ziet meertalige boeken steeds vaker, in de bieb of boekenwinkel, maar ook op scholen. Het zijn boeken waar hetzelfde verhaal in twee of meer talen wordt verteld, meestal met de ene taal links en de andere taal rechts, of onder elkaar. Een andere variant is een digitale prentenboek dat in verschillende talen wordt voorgelezen, bijvoorbeel via een app of website. Maar hoe kun je ze dit soort boeken als ouder of leerkracht het beste gebruiken? En wat voor effect heeft het lezen of voorlezen van zulke boeken precies? Wat mag je daarvan verwachten en wat niet? In deze aflevering vertel ik je meer over het onderzoek hiernaar. Daaruit blijkt dat het (voor)lezen van meertalige boeken de taalontwikkeling van kinderen bevordert, in beide talen, en ook hun leesvaardigheid. Er zijn ook positieve effecten gevonden op het taalbewustzijn van kinderen (het kunnen praten over taal). Door meertalige boeken en het meertalig voorlezen in te zetten op school zien we ook een verbeterde zelfbeeld en meer zelfvertrouwen. Ook ouders kunnen profiteren van het gebruik van meertalige boeken, zeker als ze zelf de schooltaal niet zo goed kunnen. Dit zijn de twee onderzoeken die ik tijdens de podcast in meer detail heb besproken: Read, K., Contreras, P.D., Rodriguez, B. & Jara, J. (2021). ¿Read Conmigo?: The Effect of Code-switching Storybooks on Dual-Language Learners’ Retention of New Vocabulary, Early Education Development, 32:4, 516-533, DOI: 10.1080/10409289.2020.1780090 Zaidi, R. (2020). Dual-Language Books: Enhancing Engagement and Language Awareness. Journal of Literacy Research, 52(3), 269–292. https://doi.org/10.1177/1086296X20939559 Helaas zitten ze allebei achter een 'paywall', maar je kunt ons altijd mailen om een kopie te krijgen. In Let's Klets spreken we met Chris Sterkens van NikNak. Zij vertelt ons meer over waarom zij is begonnen met het schrijven en uitgeven van meertalige boeken. Andere meertalige boeken vind je bij LAPPA books. Bij BukiBoek vind je ook (eentalige) boeken in allerlei talen. Lees je liever digitaal? Dan zijn er ook een aantal apps beschikbaar met meertalige boeken, waaronder BookaBooka en Wingzzz. Ben je op zoek naar boeken met verhalen en personnages die een diverse en inclusieve samenleving weerspiegelen, dan vind je deze bij Tiny Traveller en Rose Stories. Onze tweede gast is Frederike Groothoff . Zij is in het veleden basisschoolleerkracht geweest op een taalschool, heeft daar ook onderzoek verricht, en werkt nu op allerlei projecten over meertaligheid in het onderwijs. Zij is ook heel actief op LinkedIN, dus als je de allerlaatste nieuws en initiatieven rondom meertaligheid wilt weten, is zij een goede persoon om te volgen. Frederike was al eerder op de podcast te gast, in deze aflevering over 'Hoe ga je om met meertalige kinderen in je klas?'. Tijdens ons gesprek noemde Frederike The World Through Picture Books, een samenstelling van prentenboeken van overal ter wereld uitgekozen door bibliothecarissen, en PrentenBoekenInAlleTalen.nl. Op Frederike's eigen website vind je veel meer meertalige en cultureel-diverse boeken (zie hier).
--------
51:28
Leren (en blijven) lezen in de thuistaal [Seizoen 4, Aflevering 6]
Transcript Veel ouders willen dat hun kinderen niet alleen hun twee of meer talen kunnen spreken, maar dat ze in deze talen ook kunnen lezen. Als je als meertalig kind niet alleen in het Nederlands kunt lezen maar ook in je andere taal of talen, dat krijg je toegang tot veel meer bronnen van taal: boeken natuurlijk maar ook bijvoorbeeld stripverhalen, nieuwsberichten in kranten of op internet, email. Bovendien word je zelfstandiger: je bent niet meer afhankelijk van je ouders voor taalaanbod in het Italiaans, Turks of Arabisch, maar je kunt dit ook zelf opzoeken. Het kunnen lezen biedt natuurlijk niet alleen toegang tot meer taal maar ook tot de cultuur en geschiedenis van een land of gemeenschap. Het leren lezen in de thuistaal kan ook van belang zijn als je wilt dat je kind op latere leeftijd kan gaan studeren of werken in een bepaald land. Kortom, er zijn veel redenen waarom je als ouder zou willen dat je kind leert lezen niet alleen in het Nederlands maar ook in hun andere taal of talen. Maar hoe doe je dat? Wanneer kun je het beste hiermee beginnen? Is het makkelijker bij de ene taal dan bij de andere? Hoe houd je je kind gemotiveerd, ook als ze ouder worden? Onderzoeker Liza van den Bosch geeft antwoord. We leren dat het belangrijk is om zo vroeg mogelijk voor te lezen in je thuistaal en ook met taal te spelen en dat het makkelijker is om te leren lezen in sommige talen (bijvoorbeeld het Spaans of het Turks) dan in andere talen (bijvoorbeeld het Engels of het Chinees). Uit onderzoek blijkt dat je niet per se hoeft te wachten totdat je kind eerst in het Nederlands (de schooltaal) heeft leren lezen voordat hij of zij dit in de thuistaal doet. Hoe vlot dat gaat hangt deels van de taal af maar tussentaalinvloed hoort erbij (dat wil zeggen: hoe je in de ene taal leest zal beïnvloeden hoe je kind in de andere taal leest). Dat duurt meestal niet zo lang. Motivatie speelt een grote rol en tijdens de aflevering hebben zowel Liza als ik veel tips gedeeld om je kind gemotiveerd te houden, waaronder: het volgen van moedertaalonderwijs - meer hierover leer je in dit gesprek met Gisi Canizzarro van de Heritage Language Education Network in Eindhoven. de website van Yoshito Darmon-Shamimori en vooral zijn meertalige stripverhaal dat kinderen zelf kunnen invullen, In Search of Lost Words (er komt een Nederlandstalige editie). Luister naar de aflevering om meer tips te horen! Wil je meer weten over het leren lezen in het algemeen, dan luister naar deze aflevering van Kletsheads [Seizoen 1, Aflevering 8]. Dr. Liza van den Bosch is universitair docent bij de programmagroep onderwijswetenschappen bij het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Leiden. Haar onderzoek is gericht op leesvaardigheid, taalontwikkeling en meertaligheid. Verder in deze aflevering horen we weer van een aantal Kletsheads van de week. Dit keer hebben ze het over wat het betekent om meertalig te zijn. En ik deel weer een KletsInkoppertje, een concrete tip die je meteen en makkelijk in kunt zetten om meer te halen uit de meertaligheid in jouw gezin, klas of praktijk. Dit keer: verzin een leesprobleem dat je kind graag wil oplossen. Deze tip komt wederom van het PEACH project.
--------
47:25
Meertaligheid & rekenen [Seizoen 4, Aflevering 5]
Transcript Verschillende talen delen de wereld op verschillende manieren in. Dit geldt dus voor tijd en voor getallen, maar ook voor andere concepten die met rekenen te maken hebben. In deze aflevering van Kletsheads hebben we het over wat voor gevolgen die heeft voor hoe meertalige kinderen leren rekenen, hoe je als leerkracht het reken- en wijskunde onderwijs kunt aanpakken, en wat dit voor ouders betekent als het gaat om je kind helpen met hun rekenoefeningen. Onderzoekers Jantien Smit en Lianne Stolte vertellen ons over hoe kinderen leren rekenen, waarom taal zo belangrijk is bij het rekenonderwijs, en hoe je meertalige kinderen die het Nederlands nog niet zo goed kunnen hierbij kunt helpen. We horen concrete voorbeelden van verschillen tussen talen als het gaat om klokkijken, breuken en cijfers en hoe je deze als leerkracht in kunt zetten in de les. Wil je een voorbeeld zien van hoe een meertalige rekenles in de praktijk werkt, kijk naar dit filmpje op Leraar24. Dr. Jantien Smit is Lector meertaligheid en onderwijs aan de Hogeschool Utrecht (ook op LinkedIN te volgen). Haar onderzoek (lees hier meer over) richt zich op meertaligheid in het basisonderwijs, taalgericht reken- en wetenschap- en techniekonderwijs, en docentprofessionalisering. Tijdens ons gesprek noemde Jantien het Multi-Assessment project. Dit project gaat over meertalig toetsen van nieuwkomers in de rekenles, zowel op taalscholen als op reguliere basisscholen. Lianne Stolte is bezig met haar promotieonderzoek aan de Universiteit Utrecht. Dit maakt deel uit van het MultiSTEM (Multilingual voices in STEM education) project, waar Jantien ook projectleider is, samen met Elma Blom. Lianne onderzoekt op welke manieren meertalige kinderen profijt kunnen hebben van leren door middel van hun thuistaal. Samen met een team van onderzoekers en praktijkondersteuners zal ze meertalige strategieën voor leerkrachten in het basisonderwijs ontwikkelen, implementeren en evalueren. Aan het einde van deze aflevering noemde ik een onderzoek van het MultiSTEM project over meertalige rekenactiviteiten die ouders thuis met hun kinderen kunnen doen. Meer informatie hierover vind je hier. Je kun tot december 2023 meedoen. Verder in deze aflevering deel ik weer een KletsInkoppertje, een concrete tip die je meteen en makkelijk in kunt zetten om meer te halen uit de meertaligheid in jouw gezin, klas of praktijk. Dit keer: sta stil en evalueer hoe het gaat met de meertalige ontwikkeling van jouw kinderen. Ik noemde twee boeken die je kunt lezen ter inspiratie. Beide boeken hebben we uitgebreid besproken in deze aflevering van Kletsheads: Boeken over meertalig opvoeden en meertaligheid in het onderwijs [Seizoen 4, Aflevering 4]. Als leerkracht van meertalige leerlingen kun je natuurlijk ook stilstaan en evalueren. Hiervoor zijn de materialen van de Taalvriendelijke School en het PEACH project heel nuttig.
--------
56:13
Boeken over meertalig opvoeden en meertaligheid in het onderwijs [Seizoen 4, Aflevering 4]
Transcript In deze aflevering bespreken we een aantal boeken over meertaligheid. Dit doen we samen met verschillende gasten zodat we verschillende perspectieven horen: van ouder tot onderwijsadviseur, wetenschapper tot leerkracht. We bespreken vier boeken in totaal: twee over meertalig opvoeden en twee over meertaligheid in het onderwijs. De twee boeken over meertalig opvoeden zijn: Het ouderlijke perspectief op deze twee boeken krijgen we van twee ouders, Sam Timmermans en Colin Bom (onze eerste vaders te gast!). Zij voeden beiden hun kinderen met Engels en Nederlands op, maar wel in andere omstandigheden. Voor het wetenschappelijk perspectief word ik vergezeld door onderzoeker Evelyn Bosma. Dr. Evelyn Bosma is post-doctoraal onderzoeker aan de Fryske Akademy in Leeuwarden waar zij onderzoek doet naar de taalontwikkeling van meertalige kinderen die met Fries en Nederlands opgroeien. Ze kijkt onder andere naar het mixen van talen (oftewel code-switching) en de cognitieve effecten van meertaligheid. In 2021 kreeg ze de Keetje Hodshon Prijs voor haar proefschrift en in 2020 won ze samen met Naomi Nota het Klokhuis Wetenschapsprijs. Daarvoor is deze aflevering van het kinder tv programma over tweetaligheid gemaakt. Daarin leer je ook meer over de onderwerpen die we in deze aflevering hebben besproken. Evelyn is al eerder te gast op Kletsheads namelijk in deze aflevering over meertalig opgroeien met Fries. De twee boeken over meertaligheid in het onderwijs zijn: Deze boeken bespreek ik met taalkundige Anna de Graaff. Anna werkt als onderwijsadviseur bij het ABC, een onderwijsadviesbureau in Amsterdam. Daarvoor werkte ze bij meertalig.nl. Ook Anna is eerder te gast geweest op Kletsheads. Je hoort haar even in deze aflevering over de meertalige kinderopvang. Voor het perspectief van leerkrachten horen we van Maaike Mayer. Zoals je aan het begin van ons gesprek hoort doet Maaike heel veel verschillende dingen omtrent nieuwkomers. Ze staat voor de klas op een taalschool in Breda, ze denkt mee op verschillende scholen over talenbeleid en meertaligheid, en ze geeft onderwijs aan leerkrachten op de Hogeschool Utrecht. Let op: Doordat we met zo veel verschillende gasten spreken is deze aflevering een stuk langer dan het gemiddelde aflevering van Kletsheads.
--------
1:26:22