Radio Horzelnest

• Aflevering 73: Carel van Nievelt

  In aflevering 73 vertellen Will Roth en dr. Evert-Jan van Leeuwen over de tamelijk onbekende Nederlandse schrijver Carel van Nievelt (1843-1913). Carel van Nievelt was journalist en schrijver van reisverhalen en fantastische literatuur. Zijn spannende en soms huiveringwekkende verhalen staan in de traditie van auteurs als Edgar Allan Poe, Samuel Taylor Coleridge en Nathaniel Hawthorne. Hoog tijd om Van Nievelt aan de vergetelheid te ontrukken! Samen met Vita Luna Jansen, Lucas Gahrmann en Emma Ricketts hebben Will en Evert verschillende korte verhalen van Carel van Nievelt vertaald naar het Engels. Deze vertalingen zullen gebundeld verschijnen in een speciaal nummer van het tijdschrift Canadian Journal of Netherlandic Studies. Ook in het Nederlands is werk van Van Nievelt inmiddels weer makkelijker beschikbaar, zie bijvoorbeeld de e-books van Ontboezemingen en Chiaroscuro. In deze podcast bespreken Will en Evert al enkele van Van Nievelts verhalen, zijn politieke en maatschappelijke betrokkenheid, en hoe het team Van Nievelts werk archaïsch vertaald heeft: met behoud van zijn rijke taal en zijn spitsvondigheden. Veel luisterplezier! . Will Roth is docent Nederlands en Engels aan The British School in The Netherlands, vertaler, en musicus. Tijdens zijn bachelor en master Engelse Taal en Cultuur aan de Universiteit Leiden specialiseerde hij zich in historische literatuur en in literair vertalen. . Dr. Evert-Jan van Leeuwen is universitair docent in Engelse taal, literatuur en cultuur aan het Leiden University Centre for the Arts in Society. Hij is gespecialiseerd in de geschiedenis en ontwikkeling van Gothic, Horror, Noir en Science Fiction van om en nabij 1750 tot het heden. Bij Radio Horzelnest vertelde Evert eerder al over Nathaniel Hawthorne, Edgar Allen Poe en HP Lovecraft (aflevering 4, 13 en 35), en samen met dr. Joeri Pacolet besprak hij bij Radio Horzelnest ook al het werk en leven van Stephen King (aflevering 41). . Afbeelding: bewerking van afbeelding ‘bril met montuur van zilver en groene glazen’, ca. 1830 – 1840, uit de collectie van het Rijksmuseum. https://id.rijksmuseum.nl/20066279 Hoofdstukken: 00:00-01:50 - Introductie 01:50-09:20 - Wie was Van Nievelt, en waarom is hij betrekkelijk onbekend? 09:20-16:31 - Een veelzijdige, retro-romantisch schrijver van fantastische reisverhalen 16:31-22:50 - Archaïsch verhalen: het behoud en reproduceren van het wonderlijke van het verleden 22:50-33:27 - Jack Bobson’s poolreis 33:27-42:46 - Een oude tabakszak 42:26-58:48 - Chiaroscuro: ouderwetse woorden maar hele moderne ideeën 58:48-01:10:06 - Annus Domini 11000: Van Nievelts blik op de toekomst 01:10:06-01:13:32 - Meer over het vertaalproject

  --------  

  1:12:37
• Aflevering 72: De Ontdekking Van Insulinde

  In aflevering 72 van Radio Horzelnest verwelkomt Norbert prof.dr. Rick Honings. Rick Honings is neerlandicus, auteur en Scaliger hoogleraar aan het Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS). Rick vertelt over zijn nieuwe boek, De ontdekking van Insulinde. Op reis in Nederlands-Indië in de negentiende eeuw, dat in oktober 2023 verscheen bij Uitgeverij Prometheus. In de vroege 19e eeuw, na de overgang van de VOC en de stichting van het Koninkrijk der Nederlanden werd Indië officieel tot kolonie verklaard. De nieuwe koloniale gebieden trokken tal van reizigers: natuurgeleerden, predikanten, zendelingen, gelukszoekers en later ook toeristen. In De ontdekking van Insulinde bespreekt Rick Honings een brede waaier van de reisverslagen die deze reizigers bijhielden. De taal van deze reisverslagen, van de woordkeuze tot de beeldspraak, leggen de koloniale machtsverhoudingen in Nederlands-Indië bloot. In deze aflevering licht Rick enkele van zijn besprekingen uit: van de verslagen van Duitse botanici tot het verslag van Raden Mas Adipati Arjo Tjondronegoro V (pseudoniem: Poerwolelono). Prof.dr. Rick Honings richt zich in zijn onderzoek, doceren en schrijven op zowel de Nederlandse als de Nederlands-Indische letterkunde en cultuur van de negentiende en twintigste eeuw. In 2011 promoveerde hij op het proefschrift “Geleerdheids zetel, Hollandse Roem!” Het literaire leven in Leiden van 1760 tot 1860. In 2015 werd hij universitair docent Moderne Nederlandse Letterkunde, in 2019 werd hij hoofddocent, en 2020 werd hij benoemd tot Scaliger hoogleraar. Ten aanzien van de Indische letteren verzorgde hij samen met dr. Peter van Zonneveld de redactie voor Een tint van het Indische Oosten. En met dr. Coen van ’t Veer en prof.dr. Jacqueline Bel verzorgde hij de redactie van De postkoloniale spiegel. De Nederlands-Indische letteren herlezen. Ook schrijf hij Het land van ‘Oosterzonnegloed’. Sporen van Indië in negentiende-eeuwse schrijversarchieven (2021). Rick Honings is ook hoofdredacteur van het tijdschrift Indische Letteren, en organiseert met Coen van ’t Veer De postkoloniale podcast. Inmiddels het reisverhaal over Maleisië dat in deze podcast wordt besproken, op papier en als open access e-book verschenen. Voor dit bijzondere reisverhaal van de Indische schrijfster Dé-Lilah (pseudoniem van Lucy van Renesse), zie: https://www.walburgpers.nl/nl/book/9789464564310/een-indische-vrouw-in-maleisie Afbeelding: Gezicht op een waterval en landweg in Preanger op Java, door Johan Conrad Greive, 1869. Afkomstig uit de Rijksstudio van het Rijksmuseum, Amsterdam. Te vinden op: https://id.rijksmuseum.nl/200464095 Hoofdstukken: 00:00-02:15 - Introductie 02:15-07:40 - Ricks eerste bezoek aan Indonesië 07:40-10:24 - Wat maakt de negentiende eeuw zo’n bijzondere periode in Indonesië? 10:24-17:03 - De wetenschappelijke maar ook economische reis van Caspar Georg Carl Reinwardt 17:03-19:54 - Carl Ludwig Blume op neushoornexpeditie 19:54-27:26 - Een in-bezit-nemende, romantische blik op Java: Franz Wilhelm Junghuhn 27:26-32:36 - Franz Wilhelm Junghuhn’s reisverhaal Licht- en schaduwbeelden uit de binnenlanden van Java 32:36-41:10 - Het sensationele maar ook kritische reisverslag van vroege toerist Ida Laura Pfeiffer 41:10-50:01 - Een hybride perspectief op het kolonialisme: het reisverslag van Raden Mas Adipati Arjo Tjondronegoro V (pseudoniem: Poerwolelono) 50:01-59:21 - Het Vidi-project Voicing the Colony: de diversiteit aan stemmen uit het Nederlandse koloniale verleden in Indonesië

  --------  

  58:26
• Aflevering 71: Plantaardig Leerlooien

  In aflevering 71 praat Norbert met beeldend kunstenaar, leerlooier en taxidermist Amber Veel over de cultuurhistorische, ambachtelijke en kunstzinnige kanten van het plantaardig leerlooien. Amber Veel studeerde verpleegkunde, gevolgd door een studie aan de Gerrit Rietveld Academie, met textiel als specialisatie en later nog een studie aan The Royal Drawing School in Londen. Tijdens haar studie koos ze wel een heel bijzonder textiel om kunstzinnige te verkennen: de huid. Amber legde zich toe op het werken met dierlijke huiden en verdiepte zich in het plantaardige leerlooien. Daarmee betrad zij een wereld van weleer. Tot aan het einde van de negentiende eeuw was de leerindustrie de op-een-na grootste industrie van dit land. Bijna elk dorp kende percelen hakhoutbos waar eikenschillers de benodigde looistof verkregen, een zogeheten eekmolen waar het eikenschors werd vermalen en een leerlooierij. Onder titels als ‘Horizon’, ‘Schorshuid’ en ‘Dermagram’ is werk van Ambers hand te zien geweest op verschillende tentoonstelling en exposities in het land. Voor de nieuwe uitbreiding van Artis – Het Groote Museum – maakte ze twee installaties: een taxidermische installatie van een vos, en een grote tekening van wortelnetwerken die in contact staan met een mycelium. Ook verscheen van haar hand het boek ‘Looi Land’, prachtig vormgegeven met enkele van haar werken. En een reeks waarin zij tal van persoonlijke, esthetische, ambachtelijke, taalkundige, filosofische snippers heeft verzameld rondom het plantaardige leerlooiproces. Zoals Amber schrijft: “Nergens vind ik het complete verhaal van boom tot leer. Ik vind flarden, schilfers en stronken. Dit boek is een collage van mijn vondsten en ervaringen. Het is een verzameling fragmenten, een wunderkammer, een plek waar je doorheen kunt dwalen.” In dit gesprek neemt Amber ons mee door deze wunderkammer, van de eikenstobbe tot zwemmen met een hertenhuid. Veel luisterplezier! Thumbnail: 'verdwijn-punt' door Amber Veel. Time stamps 00:00-05:35 – Introductie en de oorsprong van Ambers interesse in de huid 05:35-11:35 – Ambers verkenning van de taxidermie en leerlooien in Nederland en in Lapland 11:35-18:19 – Hoe looi je plantaardig? 18:19-26:25 – Schorsgebruik wereldwijd, en sporen van de Nederlandse looicultuur 26:25-31:22 – Het verdwijnen van het plantaardig leerlooien 31:22-41:12 – Plantaardig leerlooien vanaf de prehistorie 41:12-48:43 – Ambers experimenten met verschillende tannines en haar tekeningen 48:43-57:20 – Filosofie van de huid 57:20-01:04:29 – De zintuigelijke ervaring van het looien en leer 01:04:29-01:08:00 – Ambers nieuwe werk

  --------  

  1:06:48
• Aflevering 70: De Cyprus-kwestie - Vijftig jaar verdeeld

  Zon, zee en strand. Dat is de eerste associatie met Cyprus bij de meeste bezoekers. Een enkeling weet het rijke archeologische en historische erfgoed van het eiland te benoemen - het gevolg van de strategische ligging in het oostelijke Middellandse Zeegebied, op het kruispunt tussen Europa, Azië en Afrika. Maar dat Cyprus al 50 jaar een fysiek verdeeld eiland is, met een bufferzone die dwars over dit zonovergoten, maar allesbehalve zorgeloze eiland loopt, dat is veel minder bekend. Sinds de zomer van 1974 is het opgedeeld in een Grieks-Cypriotisch deel in het Zuiden, en een Turks-Cypriotisch deel in het Noorden, met een VN-vredesmacht er tussenin. Dit alles als gevolg van decennialange nationalistische aanspraken en aspiraties van de beide 'moederlanden', Griekenland en Turkije, die uitmondden in etnisch geweld en militaire interventie. In aflevering 70 spreken we met historicus Patrick Gouw over de ontstaansgeschiedenis, de achtergronden en de toekomst van de zogenaamde 'Cyprus-kwestie'. Patrick was in aflevering 23 en 42 te gast om te spreken over de 19e-eeuwse Griekse Onafhankelijkheidsstrijd en de Grieks-Turkse oorlog van de jaren 1919-1922. Correctie: de staatsgreep en afzetting van Makarios III door EOKA-II vond plaats op 15 juli 1974, op 20 juli viel Turkije Cyprus binnen. De boeken die Patrick aanraadt: De zonsopgang, door Victoria Hislop en Het eiland van de verdwenen bomen, door Elif Shafak. Time stamps 00:00-01:37 – Introductie 01:37-04:48 – Patricks interesse in Cyprus, en sporen van het conflict op het eiland vandaag de dag 04:48-07:27 – Context bij het conflict: de vroegste geschiedenis van Cyprus 07:25-11:31 – De opkomst van het nationalisme in de 19e eeuw 11:31-18:35 – Cyprus als Brits protectoraat: drie grote aanleidingen voor onvrede 18:35-23:30 – De invloed van allianties en beloftes in de Eerste Wereldoorlog 23:30-26:41 – De eerste opstand van de Griekse Cyprioten 26:41-30:36 – De rol van de Griekse burgeroorlog (1946-49) 30:36-35:52 – De jaren vijftig: aartsbisschop Makarios III, en de opstand tegen de Britten ontwaart in een conflict tussen de Griekse en Turkse Cyprioten 35:52-42:29 – De jaren zestig: het uitroepen en opbreken van de Republiek Cyprus, het ontstaan van de groene lijn en de nog altijd lopende VN-missie 42:29-46:45 – Etnische segregatie, de coup op Cyprus door de Griekse Junta 46:45-52:39 – De Turkse militaire interventie in 1974 52:39-56:18 – De totstandkoming van de huidige status quo: verdere etnische segregatie en de uitroep van de TRNC 56:18-01:03:30 – Toetreding tot de EU, het Plan-Annan in 2004 en nieuwe olie op het versteende vuur 01:03:30-01:07:16 – Hoe kijken Griekse en Turkse Cyprioten nu tegen elkaar en het verleden aan? 01:07:16-01:16:00 – Hoe wordt er in 2024 aan beide zijden omgegaan met de nasleep en toekomst van het conflict?

  --------  

  1:15:00
• Aflevering 69: Aard van het beestje

  Voor aflevering 69 sprak Norbert met schrijver en journalist Caspar Janssen over zijn boek Aard van het beestje (2023, Atlas Contact). In dit boek bespreekt Caspar honderd diersoorten, elk voorzien van een beeldschone illustratie van beeldend kunstenaar Margot Holtman. Caspar besteedt bijzondere aandacht aan waar een dier geaard is, oftewel de relatie dier en habitat. Dat doet hij niet vanuit zijn leunstoel: vergezeld door onderzoekers, kenners en liefhebbers van onder andere EIS Kenniscentrum Insecten, SOVON Vogelonderzoek, de Vlinderstichting en de Zoogdierenvereniging trekt Caspar erop uit om bekende en onbekende beesten op te zoeken. Zijn bestiarium bevat dieren zoals haas en merel, edelhert en roodborst, oester en paling. Maar ook de snotwolf en wielewaal, kneu en koperwiek, kwabaal en beekprik. Via zijn tochten leren we waarom dieren een bepaalde plaats betrekken en wat hun overleven bevordert en bedreigt. Zijn dierportretten bieden een prachtig venster op de Nederlandse biodiversiteit, dierenwelzijn en een veranderend landschap. In deze aflevering gidst Caspar ons langs de biotopen van onder meer de wielewaal, de Noordzeehouting, de mol, de ortolaan en de grote vuurvlinder. Veel luisterplezier! . Caspar Janssen schrijft over natuur, landschap en mensen voor De Volkskrant. Eerder al verschenen van zijn hand onder meer In de ban van het beest: Nederlandse dieren door de ogen van hun kenners (2017), Caspar loopt: Een voettocht door de landschappen van Nederland (2019) en Het bijenbalkon: Hoe tover je een saai stadsbalkon om tot een insectenparadijs (2022). . Voor meer prachtige illustraties en ander werk van Margot Holtman, zie: https://margotholtman.com/ Time stamps: 00:00-02:04 Introductie 02:04-09:11 Enkele van Caspars meest bijzondere ontmoetingen: de wielewaal en de Noordzeehouting 09:11-13:05 Moeilijk te ontmoeten dieren 13:05-16:46 Caspars ontmoeting met een levende mol, en opheldering van misverstanden over de mol, molshopen, en potgrond 16:46-28:26 Caspars bijenbalkon en de synchroniciteit tussen het uitkomen van bloemen en bijen 28:26-33:34 Waarom zoekt Caspar dieren op in hun natuurlijke habitat? 33:34-39:13 Uitstervende Nederlandse dieren, waaronder de ortolaan 39:13-42:25 Verbeterde omstandigheden voor de boerenzwaluw en de purperslak 42:25-49:37 Caspars wad-excursies en ingrepen voor het behoud of verbeteren van biodiversiteit 49:37-51:16 Nieuwe diersoorten in Nederland en hun invloed op de al aanwezige dieren 51:16-54:19 Een belangrijke bijzondere ontmoeting: de grote vuurvlinder 54:19-01:01:16 Grootste bronnen van bedreiging van flora en fauna in Nederland, en het grote belang van citizen science voor biodiversiteit 01:01:16-01:03:30 Caspars nieuwe project: een boek over de geelgors

  --------  

  1:03:17

Meer Wetenschap podcasts

Trending Wetenschap -podcasts

Over Radio Horzelnest