In deze aflevering van Radio Swammerdam spreken we met planoloog Martin van der Maas over zijn essay De stad en de auto – Een duurzame toekomst met blijvende bebouwing. Hoe kunnen onze steden toekomstbestendig blijven terwijl de auto een steeds grotere rol speelt? Martin deelt zijn inzichten over duurzame stadsontwikkeling, mobiliteit en het bewaren van het karakter van onze leefomgeving. Luister mee en ontdek hoe wij samen kunnen bouwen aan slimme, leefbare steden voor morgen!
--------
44:28
Gezondheidscommunicatie - Julia van Weert en Saar Mollen over de invloed van nieuwe technologie op hun onderzoek
Hoewel we vaak denken dat we volledig zelfstandig keuzes maken over onze gezondheid, blijkt dat die beslissingen beïnvloed worden door veel meer dan alleen rationele afwegingen. In deze aflevering van Radio Swammerdam gaan presentatoren Max Waterreus en Daniel Teunissen in gesprek met communicatiewetenschappers Saar Mollen en Julia van Weert over wat onze gezondheidskeuzes allemaal beïnvloedt. Daarbij bespreken ze ook hoe nieuwe onderzoeksmethoden, zoals het gebruik van AI en virtual reality, ons steeds beter inzicht geven in hoe mensen informatie verwerken en keuzes maken. Met een column van Jens Rummens.
--------
55:08
Manipulatie online - Wat is het en wat doet Europa ertegen? Met dr. Marijn Sax
Wat is manipulatie eigenlijk? Hoe verhoudt het zich tot onze autonomie? En kunnen we ooit echt manipulatievrij leven?
Sinds kort beschermt Europese wetgeving ons tegen manipulatie in de digitale wereld. Maar het begrip ‘manipulatie’ dat de EU hanteert is nog lang niet uitgekristalliseerd.
Filosoof en onderzoeker Marijn Sax dook erin en vertelt ons alles over hoe manipulatie past (of juist niet past) binnen het juridische kader van de EU.
En nu we het toch over manipulatie hebben: het is Mei Social Vrij!
Mei Social Vrij roept op om sociale media een maand lang volledig links te laten liggen vanwege zorgen om onze mentale gezondheid, maar ook, opnieuw de angst voor manipulatie.
Voor sommigen gaat dat niet ver genoeg. In deze aflevering spreken we twee mensen die de smartphone altijd links laten liggen. Zoveel mogelijk socialvrij. Wat kunnen we van hen en Marijn leren over autonomie, druk, en digitale dwang?
--------
54:36
Vrouwenvoetbal in Nederland - Sport als lens voor gender (on)gelijkheid
In 2017 werden de Oranje Leeuwinnen voor het eerst Europees kampioen: één van de vele aftrappen (en bewijzen) van het toenemende succes van vrouwenvoetbal in Nederland. Maar vrouwen op het veld (in plaats van naast) is niet altijd vanzelfsprekend geweest. Het vrouwenvoetbal in Nederland kent, anders dan het mannenvoetbal, namelijk een vrij korte doch turbulente geschiedenis van komen en gaan: zo werd vrouwenvoetbal in 1935 door de burgemeester van Amsterdam verboden, waarna de KNVB in 1938 volgde met een landelijk verbod op vrouwenvoetbal. Bovendien konden vrouwen pas in 1971 lid worden van de KNVB. Het lijkt zodoende een ontstaansgeschiedenis te hebben die gekenmerkt wordt door weerstand. Waar komt dat precies vandaan, die weerstand? En wat is er in de tussentijd veranderd?
In deze uitzending van Radio Swammerdam proberen redacteuren Emerence Kapteijn en Maaike Kooijman antwoorden te vinden op de vraag: wat kan vrouwenvoetbal ons vertellen over de maatschappelijke ontwikkeling van emancipatie en gender (on)gelijkheid? Oud-profvoetballer en hoogleraar Philosophy of Humanity, Culture, and Society (Universiteit Tilburg) Martine Prange vertelt over het Nederlandse vrouwenvoetbal als lens voor emancipatie, met een column van Josephine Feij en een korte reportage over de fanbeweging Ajax Women Fanatics.
--------
50:39
Historische taalkunde - Proto-Indo-Europees en de oorsprong van onze taal
Wie spraken er Proto-Indo-Europees? En wordt het Nederlands steeds simpeler?
Historische taalkundigen zoeken de oorsprong van alle Indo-Europese talen in een gemeenschappelijke voorouder die zo'n vierduizend jaar geleden werd gesproken. En hoewel deze taal een volledig hypothetische constructie is, spreken zij met zelfvertrouwen over de uitspraak én grammatica van deze verre voorloper van ondermeer het Nederlands, Italiaans, Perzisch en Koerdisch.
Momo Schaap spreekt met Yoïn van Spijk, historisch taalkundige en etymoloog, over de geschiedenis van onze taal de grote uitdagingen die werden overwonnen in het bestuderen daarvan.
Techniek: Emerence Kapteijn
Radio Swammerdam is het wekelijkse wetenschapsprogramma op Salto (99.4FM), op zondag 11u live vanuit Pakhuis de Zwijger.
Radio Swammerdam is vernoemd naar de zeventiende-eeuwse wetenschapper Jan Swammerdam die er een rariteitenkabinet in Amsterdam op nahield.
Netherlands