#36 Magisterium Kościoła i dogmat (Słomka & Strzelczyk)
Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl Naszą rozmowę rozpoczynamy od przywołania tytułu wydanego w 2015 roku dzieła Waltera Kaspera: „Evangelium und Dogma: Grundlegung der Dogmatik”. Tytułowy „dogmat” wyprowadził nas ku historii rodzenia się autorytetu Kościoła, najpierw jako rozstrzygającego dylematy interpretacji Pisma Świętego, a potem także jako autorytetu czuwającego nad rozwojem doktryny. Przyglądamy się pierwszym synodom, soborowi nicejskiemu, Leonowi Wielkiemu. To właśnie Leon Wieki umocnił rolę Rzymu jako autorytetu doktrynalnego. Potem pokazujemy znacznie dla rozwoju świadomości doktrynalnej Kościoła sporu o koncyliaryzm i soboru trydenckiego oraz nowożytnemu rozwojowi dogmatycznej świadomości Kościoła i współczesnemu funkcjonowaniu magisterium Kościoła. Na zakończenie naszej rozmowy próbujemy odpowiedzieć na pytanie: czy dzisiaj powinniśmy głosić kazania dogmatyczne?
--------
52:36
--------
52:36
#35 Św. Anzelm i zadośćuczynienie (Kempa & Strzelczyk)
Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W tym odcinku podcastu „Teologia z Katowic” pochylamy się nad myślą św. Anzelma z Canterbury, koncentrując się na jego słynnym dziele Cur Deus Homo. Przyglądamy się zatem próbie racjonalnego wyjaśnienia tajemnicy Wcielenia – bez odwoływania się do objawienia czy autorytetu Pisma Świętego, a jedynie w oparciu o sam rozum (sola ratione). Analizujemy strukturę argumentacji Anzelma, ze szczególnym uwzględnieniem jego koncepcji zadośćuczynienia oraz jej zakorzenienia w rozumieniu porządku stworzenia i sprawiedliwości. Omawiamy także wpływ kontekstu kulturowego i prawnego – zwłaszcza feudalnego porządku społecznego – na jego sposób myślenia. Zwracamy uwagę na nieobecność w Cur Deus Homo odniesień do Zmartwychwstania i zastanawiamy się nad możliwymi powodami tej decyzji metodologicznej. W kolejnej części odcinka przyglądamy się recepcji myśli Anzelma w tradycji teologicznej i liturgicznej. Pokazujemy, jak jego koncepcja zadośćuczynienia została z czasem połączona z innymi modelami soteriologicznymi – takimi jak ofiara czy zastępstwo – co doprowadziło do powstania znanych dziś pojęć funkcjonujących w kaznodziejstwie i pobożności ludowej. Rozróżniamy poszczególne elementy tych ujęć oraz wskazujemy trudności, które mogą pojawić się przy ich nieprecyzyjnym łączeniu. Na koniec przedstawiamy główne założenia racjonalnej soteriologii Anzelma i zastanawiamy się nad ich wpływem na późniejsze wieki. Wskazujemy na przekształcenie myślenia metafizycznego w kierunku języka bardziej prawnego i emocjonalnego. Poruszamy także temat roli kulturowych uwarunkowań w utrwalaniu określonych schematów myślenia o zbawieniu – oraz ich obecności we współczesnej praktyce duszpasterskiej. Literatura pogłębiająca, do której się odnosimy: B. Sesboue, Jezus Chrystus jedyny Pośrednik. Rzecz o odkupieniu i zbawieniu. Tom 1, tłum. A. Kuryś, Wydawnictwo “W drodze”, Poznań 2015. J. Kampa, Metafizyczne podstawy "Cur Deus homo", “Teologia w Polsce” 4,2 (2010) 305-315. Dostępne: https://czasopisma.kul.pl/index.php/twp/article/view/8419 ]. J. Kempa, Konieczność zbawienia. Antropologiczne założenia soteriologii Anzelma z Canterbury, Wydawnictwo KSJ, Katowice 2009.
--------
55:40
--------
55:40
#34 O Tradycji, cz. 2 (Kempa & Słomka)
Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl Kontynuujemy naszą rozmowę o Tradycji (zob. #29). Pierwszą część zakończyliśmy omówieniem wypowiedzi Soboru Trydenckiego o tradycjach spisanych i niespisanych. Tę część rozpoczynamy od stwierdzenia z Dei Verbum 10: „Święta Tradycja i Pismo Święte stanowią jeden święty depozyt słowa Bożego powierzony Kościołowi.” Najpierw rozmawiamy o treściach składających się na Tradycję: pokazujemy, że nie da się utworzyć katalogu tych treści i choć mają różną wagę, nie zawsze łatwo jest ich wagę ocenić i porównać. Potem zastanawiamy się nad naturą przekazywania, czyli samym życiem Tradycji. Istotą tego przekazu jest wiara przeżywana i przekazywana. Podejmujemy też wątek kultury, która jest istotnym elementem owego przekazu Tradycji. Na końcu analizujemy trzy metafory Tradycji: żywy organizm (wprowadził w piątym wieku Wincenty z Lerynu), rzeka, pamięć Kościoła (te dwie wprowadził Franciszek). Przyznajemy, że nie podjęliśmy wszystkich pytań, jakie postawiliśmy i pozostawiliśmy bez odpowiedzi w pierwszej części. Przede wszystkim: nie omówiliśmy kwestii relacji Pisma Świętego i Tradycji. W trakcie rozmowy pada stwierdzenie, że wzmianka o tradycjach spisanych i niespisanych pojawiła się już w listach św. Pawła. Chodzi o ten tekst: „Przeto, bracia, stójcie niewzruszenie i trzymajcie się tradycji, o których zostaliście pouczeni bądź żywym słowem, bądź za pośrednictwem naszego listu” (2 Tes 2, 15)
--------
50:50
--------
50:50
#33 Franciszek i teologia wyzwolenia (Campagnaro & Słomka)
Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl Tym razem gościem naszego podkastu jest ks. dr Matteo Campagnaro, rektor seminarium Redemptoris Mater w Warszawie oraz znawca teologii południowoamerykańskiej. Rozmawiamy o teologii wyzwolenia oraz o teologii Jorge Bergoglio. Teologia wyzwolenia jest mocno zakorzeniona w historii ostatnich pięciuset lat Ameryki Łacińskiej: to były wieki najpierw kolonizacji hiszpańskiej i portugalskiej, a potem amerykańskiej dominacji ekonomicznej i rażącej niesprawiedliwości społecznej. A więc w głoszeniu Ewangelii nie można było mówić o zbawieniu nie odnosząc się do tej trwającej od pokoleń sytuacji. Matteo Campagnaro przedstawia różne nurty teologii wyzwolenia i wybrane epizody z działalności Jorge Bergoglio. Jako rektor seminarium i prowincjał dystansował się on od nurtów sięgających do myśli marksistowskiej. Natomiast utożsamiał się z teologią ludu, która jest nurtem teologii wyzwolenia kładącym nacisk na kulturę i podkreślającym niewystarczalność wyzwolenia ekonomicznego. Ta rozmowa pokazuje, że teologia Franciszka jest kontynuacją i rozwinięciem teologii południowoamerykańskiej, którą wcześniej przez dziesiątki lat aktywnie współtworzył.
--------
47:03
--------
47:03
#32 Teologia w uniwersytecie (Koziołek & Strzelczyk)
Informacje o podkaście, odcinkach i autorach: https://teologiazkatowic.pl W tym odcinku rozmawiamy o miejscu teologii w uniwersytecie i o tym, jak humanistyka odnajduje się we współczesnym świecie nauki. Naszym gościem jest prof. Ryszard Koziołek, rektor Uniwersytetu Śląskiego, który dzieli się refleksją nad tym, czym dziś jest praca akademicka, jak zmieniają ją realia instytucjonalne i jakie znaczenie ma jeszcze rozmowa o sensie, także w kontekście życia uniwersytetu. Wspólnie zastanawiacie się, czy nie zagubiliśmy po drodze zdolności do stawiania istotnych, choć może niepraktycznych pytań. Teologia – jako dziedzina wpisana w humanistyczny nurt – pojawia się w tej rozmowie jako punkt styku różnych języków i porządków myślenia. Czy nadal potrafi być partnerem w szerszej refleksji akademickiej? A może właśnie ona może wydobyć z ukrycia pytania, które w innych przestrzeniach zamilkły? To spokojna, uważna rozmowa o sensie, o rzemiośle nauczyciela akademickiego i o tym, co dziś znaczy prowadzenie myślenia – niekoniecznie w rytmie fabryki.
Podkast grupy pracowników Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego (Kempa, Kita, Słomka, Strzelczyk). Zajmujemy się zawodowo teologią (Uniwersytet Śląski), a to przekłada się na dużo rozmów i niemało sporów. Podejrzewamy, że tematy ważne dla nas, mogą też być istotne dla innych. A to by oznaczało, że warto – lub nawet trzeba – dzielić się tymi naszymi dialogami. Taki jest główny zamysł tego podkastu.A adresaci? Naszym głównym celem nie jest szeroka popularyzacja tematów związanych z chrześcijaństwem, a raczej wpuszczanie na ciut głębsze teologiczne wody. Zakładamy więc u odbiorcy przynajmniej pewną gotowość do intelektualnego wysiłku.
Netherlands