Toekomst voor Natuur

• 88 – Genezen door de natuur: hoe doen dieren dat? Met Jaap de Roode

  Dieren gebruiken medicijnen. Niet op doktersrecept, maar doordat ze op zoek gaan naar medicijnen in de natuur. Hoe doen dieren dat? En wat betekent dat voor onze kijk op natuur? Anthonie spreekt hierover met Jaap de Roode, hoogleraar aan de Emory University in Atlanta (Verenigde Staten). Jaap werkt sinds 2005 in de Verenigde Staten en onderzoekt monarchvlinders en hun verdediging tegen parasieten. Zijn onderzoek brengt fascinerende nieuwe inzichten met verstrekkende gevolgen. Want ‘zelfs’ vlinders, hoe klein ze ook zijn, kiezen voor geneesmiddelen als ze met ziekte en parasieten geconfronteerd worden. Hoe werd dat ontdekt? En wat hebben chimpansees daarmee te maken? Van mussen die sigarettenfilters in hun nesten verwerken tot honingbijen die hun nesten bekleden met een gewild goedje, Jaap geeft in deze aflevering talloze fascinerende voorbeelden van dieren die genezen door de natuur. Maar dat komt voor deze dieren wel met een prijs. Tot slot spreken we ook over het zijn van wetenschapper in de Verenigde Staten in 2025. Hoe is dat? En wat betekent deze politieke situatie voor de rol van Jaap?Jaap tipt ‘Darwin in de achtertuin’ van Menno Schilthuizen. Menno was eerder te gast in aflevering 84. Anthonie tipt het nieuwe boek van Jaap, ‘Dokters van nature’, waarin veel meer verhalen staan over dieren die zichzelf genezen.Wil je nog meer inspiratie opdoen met hoopgevende verhalen over natuur? En wil je ervaren hoe je natuurverhalen kunt gebruiken om meer voor natuur te betekenen? Kom dan naar Toekomst voor Natuur Live, op maandagmiddag 22 september in Wageningen. Reacties op deze aflevering zijn welkom via onze socialemediakanalen of door een mailtje te sturen naar [email protected] updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.

  --------  

  49:41

  --------

  49:41
• 87 – Hoe de Luchtmacht natuur vleugels geeft – met Hans van Gasteren en Marijn Teunizen

  Gaan Defensie en natuur samen? Een urgente vraag in het licht van de geplande uitbreidingen van Defensie en de NAVO-top in Den Haag. Daarom spreek Anthonie in deze aflevering met Hans van Gasteren en Marijn Teunizen, ecologen bij de Luchtmacht. Zij zijn ondermeer verantwoordelijk voor het voorkómen van vogelaanvaringen op acht militaire vliegvelden in Nederland. Hoe gaat dat in zijn werk? En hoe balanceren zij tussen bijzondere natuurwaarden en vliegtuigen? Ook spreken we in deze aflevering over de luchtmachtradar, die onverwachte natuurgeheimen ontrafelt.De leestip van Marijn is ‘Oude wijze honden’ van Elly Radinger. Hans tipt ‘Darwin in de achtertuin’ van Menno Schilthuizen. Voor in de agenda: op maandagmiddag 22 september gaat Toekomst voor Natuur Live  in Wageningen! Meer infoen het programma staat hier, je reserveert je ticket hier. Een middag vol inspiratie en ontmoeten!Reacties op deze aflevering zijn welkom via onzesociale mediakanalen of door een mailtje te sturen naar [email protected] updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.socialop Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.

  --------  

  1:00:07

  --------

  1:00:07
• 86 - Hoe het baanbrekende werk van Nederlandse veldbiologen onze kijk op de wereld veranderde – Groene schouders #2 – met Roelke Posthumus

  Eindeloos stilzitten, kijken en vastleggen. Het geduld van enkele beroemde Nederlandse veldbiologen leidde in de 20e eeuw tot een nieuwe wetenschap: de ethologie. Eén van hen, Niko Tinbergen, won er in 1973 zelfs de Nobelprijs voor fysiologie mee. Wie was Niko Tinbergen? En hoe ontstond de gedragsbiologie, deze nieuwe wetenschap? Anthonie spreekt daarover met Roelke Posthumus, zelf ook gedragsbioloog en auteur van verschillende boeken waaronder het onlangs verschenen boek Scherpstellen. Waarom was het werk van Niko Tinbergen en zijn vrienden zo baanbrekend? En waarom is dat nu in tijden van Trump en Poetin zo relevant? De vier vragen van Niko Tinbergen kunnen helpen om het gedrag van autocraten in een groter plaatje te plaatsen. Niko Tinbergen was geen solist. Zijn ideeën ontstonden in stimulerende discussies met vrienden en collega-wetenschappers. In deze aflevering brengen we een ode aan leermeesters, buiten spelen en creativiteit die tot verbluffende inzichten leidt. Ook spreken we over de storm van protest die losbarstte na de rede van Niko Tinbergen toen hij zijn Nobelprijs in ontvangst nam. Het heeft alles te maken met autisme. Dit is deel twee van de serie Groene schouders, over bijzondere mensen en momenten in anderhalve eeuw natuurbescherming. De leestips van Roelke zijn ‘Pelgrim langs Tinker Creek’ van Annie Dillard en ‘Reizen zonder John’ van Geert Mak. Anthonie tipt het boek ‘Scherpstellen’ van Roelke.Reacties op deze aflevering zijn welkom via onze socialemediakanalen of door een mailtje te sturen naar [email protected]. Voor updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.

  --------  

  57:23

  --------

  57:23
• 85 – We zien het grotere plaatje niet, en dat verhaal is wel nodig – met Bas Breman

  Keer op keer is er natuurverlies, ondanks alle actie en beleid. Hoe komt het dat we de doelen voor biodiversiteit, klimaat en water niet halen? Volgens Bas Breman, onderzoeker aan Wageningen Universiteit en Research, komt dat doordat we een groter verhaal over onze natuur missen. Anthonie kwam hierover in contact met Bas, ze raakten in gesprek en zetten dat gesprek nu via Toekomst voor Natuur voort. Waarom is er zo’n behoefte aan een groter verhaal? En hoe komt het dat het bestaande verhaal over natuur niet toereikend is? Welke verhalen vertelt Bas zelf over natuur? In de zoektocht naar nieuwe verhalen over onze natuur is er een speciale rol weggelegd voor podcast Toekomst voor Natuur. Bas en zijn collega’s analyseerden de gesprekken in de eerste 53 afleveringen van de podcast. Wat valt hen op? Welke bouwstenen levert dat op voor nieuwe perspectieven op natuur? We staan ook stil bij de turbulente tijden waarin we leven. Hoe moeten we omgaan met geopolitieke spanningen en pogingen om Europees en nationaal biodiversiteitsbeleid te verzwakken?Wil je doorpraten over dit onderwerp, inspiratie opdoen enbijdragen aan verandering? Toekomst voor Natuur zet een nieuwe stap, want we gaan live! Kom maandagmiddag 22 september 2025 naar het event Toekomst voor NatuurLive in Wageningen, georganiseerd door De Vlinderstichting en Wageningen Universiteit & Research. Meer informatie lees je op deze pagina en je reserveert hier je ticket. Wees er snel bij, want er is beperkt plaats! In deze aflevering hoor je een kort fragment van ‘Tree, tree’van Nynke Laverman. Je vindt de hele track hier, © Nynke Laverman.De leestips van Bas zijn ‘Het ministerie voor de toekomst’ van Kim Stanley Robinson en ‘Het vogelhuis’ van Eva Meijer. Wil je reageren op deze aflevering of jouw natuurverhaal delen? Je bereikt ons op onze sociale mediakanalen of door een mailtje te sturen naar [email protected]. Voor updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.

  --------  

  1:02:25

  --------

  1:02:25
• 84 – Regenwoud op de stoep: ontdek de stad als veerkrachtig ecosysteem – met Menno Schilthuizen

  De stad lijkt op de binnenkant van een mierennest. Overal krioelen mensen. Er wordt gebouwd, er is dynamiek. Menno Schilthuizen ziet de stad niet meer als treurig decor maar als veerkrachtig ecosysteem. Hoe komt hij tot die conclusie? En welke rol spelen burgerwetenschappers daarbij? Anthonie spreekt Menno in deze aflevering zijn fascinatie voor kleine natuur, zijn nieuwe boek ‘Darwin in de achtertuin’ en over de revolutie die burgerwetenschap in de biologie ontketent. Waarom speelt juist burgerwetenschap zo’n grote rol? En wat heb je nodig om zelf als burgerwetenschapper natuur te bestuderen? We spreken over leermeesters, de paradox van de stad en vier karaktereigenschappen van stadsnatuurbescherming. We ontdekken de duizelingwekkende soortenrijkdom van het ‘regenwoud op de stoep’ en komen tot de conclusie dat kleine gebiedjes ontzettend waardevol zijn voor de biodiversiteit. De leestip van Menno is ‘Privileged hands’ van Geraat Vermeij, een oorspronkelijk Nederlandse bioloog dieondanks zijn blindheid grootse ontdekkingen doet. Anthonie tipt het nieuwe boek van Menno, ‘Darwin in de achtertuin’. We verwijzen in deze aflevering naar aflevering 44 over de Duinen van Voorne met Rolf Roos, waarin gesproken wordt over het keveronderzoek van Menno dat hij na 40 jaar herhaalde. Reacties op deze of eerdere afleveringen zijn vanharte welkom! Je kunt ons bereiken op onze sociale mediakanalen of door een mailtje te sturen naar [email protected] updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.

  --------  

  1:08:40

  --------

  1:08:40

Meer Wetenschap podcasts

Trending Wetenschap -podcasts

Over Toekomst voor Natuur