Toekomst voor Natuur

• 82 – Paardenbloemen: het goud van de Nederlandse flora? – met Karst Meijer en Erik van den Ham

  Achter paardenbloemen gaat een wereld vol variatie en verhalen schuil. Wat zijn paardenbloemen eigenlijk voor planten? En welke verhalen vertellen ze over onze natuur? Anthonie spreekt hierover met Karst Meijer, botanicus en oprichter van het Herbarium Frisicum en Erik van den Ham, fotograaf en curator van Herbarium Frisicum . Karst en Erik zijn beide auteur van de kersverse Veldgids paardenbloemen. Waar veel mensen ‘een paardenbloem’ zien, zien Karst en Erik meer dan 150 verschillende soorten. Hoe is die grote variatie ontstaan? En hoe zijn ze zelf paardenbloemenliefhebber geworden? We bespreken waarom de veldgids er moest komen, hoe je die kunt gebruiken en waar je moet beginnen met het kijken naar paardenbloemen. Hoe komt het dat ze zo achteruit zijn gegaan? En wat kunnen we daaraan doen? Karst tipt het boek ‘Uitgestorven - Op plantenjacht rond de wereld’ van Maarten Christenhusz en Rafaël Govaerts.De leestips van Erik zijn ‘De kikkerkamasutra’ van Kees Moeliker en het antiquarische ‘Folklore van wilde planten’ van Philippe van Wersch.Reacties op deze of eerdere afleveringen zijn van hartewelkom! Je kunt ons bereiken op onze sociale mediakanalen of door een mailtje te sturen naar [email protected]. Voor updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.

  --------  

  53:57
• 81 – Verwilderen: de betovering van eigenzinnige natuur – met Linde De Vroey

  De lokroep van de wildernis heeft al velen getrokken. Filosofe Linde De Vroey was als kind betoverd door wilde natuur. Ze vond die betovering tijdens de pandemie weer terug toen ze met haar handen in de aarde werkte op een biologische boerderij. Het bracht haar op het spoor van rewilding, waarnaar ze promotie-onderzoek verricht. Anthonie spreekt met Linde over haar filosofische zoektocht naar de essentie van rewilding en wildernis. Hoe heeft het denken over de wildernis zich in de afgelopen anderhalve eeuw ontwikkeld? En wat is de invloed van de plaats en culturele context? We bespreken dit aan de hand van drie gebieden: Yellowstone National Park als grondlegger van het concept wildernis in de 19e eeuw, de Oostvaardersplassen als Europees icoon van wildernis met alle controverse die volgde en de Schotse Hooglanden waar de baseline voor verwildering afwijkt van veel andere plaatsen. We bespreken de rol van de mens en de ruimte die Linde ontdekt in de diverse visies op rewilding. Linde bezocht deze gebieden zelf. Hoe heeft ze dat ervaren? En strookte dat met haar verwachtingen van wildernis? In de synthese zien we waarom de tuin zo’n centrale plaats heeft in het herstel van de relatie tussen mens en omgeving. Ook staan we stil bij de bruikbaarheid van de begrippen ‘nederigheid’ en ‘wilde dienstbaarheid’ voor verwildering. Tenslotte zien we welke plaats wildernis kan hebben in de Lage landen en hoe wij daaraan kunnen bijdragen.Op 1 april verschijnt het boek Verwilderen bij UitgeverijErtsberg, waarin Linde haar zoektocht naar wildernis en de grens tussen cultuur en natuur prachtig beschrijft. Anthonie las Verwilderen en geeft het als leestip mee aan luisteraars van Toekomst voor Natuur.Linde geeft twee leestips. ‘A sand county almanac’ van Aldo Leopold, onlangs in het Nederlands vertaald als ‘⁠Denken als een berg’. En ‘De levende berg’ van Nan Shepherd. Reacties op deze of eerdere afleveringen zijn vanharte welkom! Je kunt ons bereiken op onze sociale mediakanalen of door een mailtje te sturen naar [email protected]. Voor updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.

  --------  

  1:29:51
• 80 – Hoe wordt jouw tuin insectvriendelijk? – met Kars Veling

  Vooral om te genieten, daarom heeft Kars een insectvriendelijke tuin. En natuurlijk om insecten te helpen. Hoe doe je dat eigenlijk, een tuin insectvriendelijk maken? In deze aflevering spreekt Anthonie daarover met Kars Veling, projectleider bij De Vlinderstichting. Aan de hand van voorbeelden en verhalen uit zijn eigen tuin, neemt Kars je mee naar een tuin die een thuis wordt voor insecten. Waar moet je beginnen? We bespreken de vier V’s voedsel, veiligheid, voortplanting en verspreiding, bekend van aflevering 69 met Marijn Nijssen. Hoe geef je die v’s vorm in je tuin? Met welke soorten planten? En maakt het dan uit of het inheemse of uitheemse planten zijn? We bespreken de verrassende gevolgen van een vijver en lopen tenslotte enkele veelgehoorde bezwaren tegen een insectvriendelijke tuin langs. Dansen in het groen, wie wil dat nou niet?Kars tipt ‘Geroezemoes in het gras’ van Dave Goulson. Ook tipt hij de presentatie over waardplanten (pdf) die Wankja Ferguson maakte voor de Landelijke Dag van De Vlinderstichting op 1 maart 2025. Anthonie tipt een handige Britse database waarin je kunt zoeken op welke insecten van een plantensoort gebruik maken en andersom welke plantensoortendoor een insectensoort gebruikt worden.  Reacties op deze of eerdere afleveringen zijn van hartewelkom! Je kunt ons bereiken op onze sociale mediakanalen of door een mailtje te sturen naar [email protected] updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.

  --------  

  41:25
• 79 – Invasieve exoten: een ecologisch experiment met grote gevolgen – met Tim Adriaens

  Ze worden vaak rampzalig afgeschilderd, maar zijn invasieve exoten dat ook? Hoe groot is hun impact en wat betekenen ze voor de toekomst voor natuur? In deze aflevering spreekt Anthonie met onderzoeker en invasieve exotenexpert Tim Adriaens van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. We bespreken hoe Tim in het exotenwerk terecht kwam, en wat hem aan de invasiebiologie fascineert. Tim leert ons dat een invasieve soort niet bestaat: het is geen intrinsiek soortkenmerk. Er is altijd een oorzaak waarom een soort zich invasief gaat gedragen. Meestal zijn wij dat zelf. We kijken in deze aflevering enkele soorten in de ogen en gaan na wat hun impact is op onze leefomgeving. Aziatische hoornaar, Amerikaanse rivierkreeften, Aziatische duizendknopen en de wasbeer: wat is hun effect en hoe kunnen we met hen omgaan? Ook duiken we in de Unielijst van inasieve exoten: hoe komt een soort daarop? En komt er nog uitbreiding van die lijst aan? Tim schetst ons het belang van het werk van Charles Elton, de godfather van de invasiebiologie. Voor de Lage Landen is Tim redelijk optimistisch over onze omgang met invasieve soorten. Het onderzoek loopt voorop, technieken voor detectie en opsporing worden steeds beter. En het helpt enorm dat er veel waarnemers met kennis zijn in de Lage Landen. En zelfs samenleven met invasieve exoten is soms mogelijk, als we de probleemgevallen maar goed signaleren en snel opvolgen. Kortom: invasieve soorten zijn een ecologisch experiment met grote gevolgen.Tim geeft drie leestips: de Informatiegids ‘Invasieve uitheemse soorten van de unielijst’ (pdf, 200p.), ‘TheEcology of invasions by animals and plants’ van Charles Elton en ‘De hemel verslinden’ van Poalo Giordano.Reacties op deze of eerdere afleveringen zijn van harte welkom! Je kunt ons bereiken op onze sociale mediakanalen of door een mailtje te sturen naar [email protected]. Voor updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.

  --------  

  1:20:00
• 78 – Het kruidboek van Rumphius: verhalen over koloniale botanie – met Norbert Peeters

  In 1653 landt VOC-soldaat Georg Rumphius op Batavia. Hij raakt betrokken bij de grote Ambonese oorlog om het monopolie op de kruidnagelhandel. Rumphius werkt zich op tot VOC-koopman en begint in zijn vrije tijd een immens project: het beschrijven van de natuurlijke geschiedenis van de ‘Water-Indiën’. In deze aflevering spreekt Anthonie met botanisch filosoof Norbert Peeters over het bijzondere kruidboek van Rumphuis. Dit zeer bijzondere botanische meesterwerk geeft een fascinerend inkijkje in de botanie van de 17e eeuw, de cultuur op Ambon en het denken van Rumphius. We bespreken de verhalen van de wilde banaan, de voedzame sagopalm, het vleesetende kannekenskruid, de mysterieus giftige oepasboom en het gewilde kruidnagel en nootmuskaat. Wat vertellen deze verhalen uit de Ambonese flora over de relatie tussen mensen en planten in de 17e eeuw? En wat vinden wij nu van deze koloniale kijk op natuur? De leestips van Norbert zijn ‘Islands of abandonment’ van Cal Flyn, in het Nederlands verkrijgbaar als ‘Verlaten oorden’ en ‘Een vlam Tasmaanse tijgers’ van Charlotte Van den Broeck. De leestip van Anthonie is ‘Rumphius’ kruidboek’ van Norbert Peeters. Je kunt alle leestips nu downloaden in één lijst via vlinderstichting.nl/toekomstvoornatuur(scroll naar beneden naar Leestips).Reacties op deze of eerdere afleveringen zijn van harte welkom! Je kunt ons bereiken op onze sociale mediakanalen of door een mailtje te sturen naar [email protected]. Voor updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.

  --------  

  1:08:33

Meer Wetenschap podcasts

Trending Wetenschap -podcasts

Over Toekomst voor Natuur