Betrouwbare Bronnen

Op de drempel van 2025 is er alle reden om stil te staan bij de vraag wat ons dit jaar politiek te wachten staat. En vooral ook: waar komt het vandaan? Jaap Jansen en PG Kroeger praten met een gast die met de bagage van eeuwen politieke historie de gebeurtenissen van dit moment scherp kan analyseren. Joop van den Berg is emeritus hoogleraar parlementaire geschiedenis, voormalig hoofddirecteur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en oud-fractievoorzitter in de Eerste Kamer van de PvdA. Al twintig jaar schrijft hij columns voor het Montesquieu Instituut en ook elders draagt hij bij aan het maatschappelijk debat.Van den Berg onderstreept dat het voorbije jaar inbreuken vertoonde op zo ongeveer alle zeden en rituelen die de Nederlandse politieke cultuur kleur en kwaliteit gaven. “En daarmee is ook de speelsheid weg; de kunst van relativering die het mogelijk maakt om slimme compromissen te smeden." Zo ligt de beslissende rol aan het Binnenhof niet meer bij de premier, maar bij een fractievoorzitter: Geert Wilders.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Met Van den Berg kijken we naar de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB. Omdat deze inhoudelijk non-existent is en de grootste fractie in de Tweede Kamer dysfunctioneel, worden de rol en het werk van het parlement tot het uiterste uitgedaagd. En daarbij komt nog de ‘onthutsende incompetentie’ van veel ministers en staatssecretarissen. De Kameragenda is daardoor opmerkelijk leeg. "Men probeert alles om concrete wetgeving te vermijden, want dan valt de coalitie uit elkaar omdat ze het niet eens worden."De coalitie wil boven alles de asielcrisis oplossen, maar die bestaat niet. Van den Berg vertelt hoe hij al bij de VNG hierover veel te stellen had met toenmalige chef van de Immigratie en Naturalisatiedienst Dick Schoof. Het echte knelpunt zit bij de arbeidsmigratie en de beroerde wijze waarop die is geregeld. En daar gaat PVV-minister Marjolein Faber niet over, terwijl VVD en BBB het bedrijfsleven hier niet willen hinderen. "We hebben geen integratieprobleem, maar een acceptatieprobleem," zegt Van den Berg.En juist dát wenst de PVV beslist niet opgelost te zien. Het beleid móet dus niet werken, een voortdurend fiasco is noodzakelijk. Want zou het besef dominant worden, dat vluchtelingen een normaal verschijnsel zijn en - zie Oekraïne en Syrië - verschillende verschijningsvormen kent, dan zou Wilders zijn enige thema kwijt zijn. Faber en daarmee Schoof moet dus falen omwille van het raison d'être van de PVV.Binnen de coalitie valt de stilte van de VVD op. "Dilan Yesilgöz heeft zichzelf uitgeleverd aan Wilders door alleen over rechts te willen." Met Nieuw Sociaal Contract heeft Van den Berg bijna medelijden. "Pieter Omtzigt heeft zichzelf, zijn partij en zijn boodschap niet onder controle." En zijn 'goed bestuur' mantra flopt. "Goed bestuur, tot je dienst, maar waar wil je dan naartoe? Alleen maar over de procedures praten leidt niet naar een toekomst die het land nodig heeft. Daarbij maakt Omtzigt zichzelf gek door het overheidsapparaat te beschouwen als één grote samenzwering.”Juist omdát onderwijs de PVV niets interesseert, moest Wilders ingrijpen om de risico's voor zijn asielthema weg te nemen. Desnoods door PVV-vicepremier Fleur Agema de rekening te laten ophoesten. De premier, de Onderwijsminister en de minister van Financiën moesten zich erbuiten houden. Dit gaat vaker gebeuren. Eelco Heinen verliest zo de greep op de rijksbegroting.In feite is de kabinetsformatie mislukt en bevinden we ons in een permanente situatie van onderhandeling. Dat maakt het zo bevreemdend dat oud-formateur Richard van Zwol zo tevreden is met de Werdegang van 'zijn' kabinet. Van Zwols rol en behoefte om die ook zelf nog eens in de media te recenseren brengt de Raad van State schade toe.Dick Schoof is ‘niet puur uit ijdelheid’ minister-president geworden. Maar gezag heeft hij niet. Met ministers die van goede wil zijn voelt Van den Berg mee. “Caspar Veldkamp is een keurige diplomaat, maar hij weet niet hoe je als politicus moet opereren. Al helemaal niet met Wilders die een parallel buitenlandbeleid voert."Het kabinet heeft geen autoriteit, de coalitie geen samenhang en de fractieleiders zijn opgetrokken uit argwaan. Omdat Wilders erin slaagt de indruk te wekken dat het aan hem niet ligt, blijft zijn achterban hem vooralsnog steunen.Wilders heeft belang bij permanente crisis. “Voor de democratie als zodanig is dit heel slecht”, waarschuwt Joop van den Berg. “Juist ook de mensen die op de democratie vertrouwen, keren zich er dan van af."Overal in de Westerse wereld krijgt radicaalrechts invloed of zelfs macht. “De democratie is in groot gevaar”, concludeert Van den Berg. “Je moet niet denken: het loopt wel los. Soms vrees ik – met de Duitse auteur Bernhard Schlink – dat de democratie een voorbije periode is.”***Verder lezenAbonneer je op de columns van Joop van den Berg!***Verder luisteren470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?448 - Premier zonder kompas442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? (met Joop van den Berg)09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:50:51 – Deel 201:37:14 – Deel 302:05:00 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In het jaar dat nu voor ons staat zal veel gebeuren. Veel verrassends, veel onbegrijpelijks en veel dat je wel kon zien aankomen of waar we op konden hopen. In Betrouwbare Bronnen bekijken Jaap Jansen en PG Kroeger elk jaar welke vroegere momenten en mensen ons juist in het nieuwe jaar kunnen inspireren; tot nadenken stemmen, verbazen en een spiegel voorhouden.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Steun VluchtelingenWerk Nederland. Gebruik hiervoor de link vluchtelingenwerk.nl/betrouwbarebronnen Deze aflevering bevat een advertentie van De Schrijverscentrale. Boek ook een schrijversbezoek!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***1} AmerikaEen nieuwe president wordt ingezworen en het is een oude, in alle betekenissen van het woord. In de Amerikaanse geschiedenis werd precies 200 jaar geleden een heel ander mens ingehuldigd als president. De zoon van een eerdere president bovendien. John Quincy Adams was een Uomo Universale en bekleedde vele politieke en diplomatiek posten.Hij begon als scholier in Amsterdam en student in Leiden als de secretaris van zijn vader, ambassadeur John Adams. Als tiener was hij dus al op het hoogste niveau actief voor de nieuwe, rebelse republiek van de Britse onderdanen in opstand. In 1825 werd hij hun zesde president.Die republiek viert nu zijn 250ste verjaardag en ook in 2025 gaan we in Betrouwbare Bronnen door met het uitdiepen van dat jubileum. Op 19 april 1775 begon het conflict uit de hand te lopen. Britse troepen vielen de guerilleros aan rond de stad Boston – die van de eerdere Tea Party actie - en liepen een lelijk blauw oog op.In Concord en op Lexington Green werd gevochten en de troepen van George III vluchtten terug naar de stad. “By the rude bridge that arched the flood/Their flag to April’s breeze unfurled/Here once the embattled farmers stood/And fired the shot heard round the world.” En de victorieuze rebellen zongen uit volle borst 'Yankee Doodle Dandy'!2] LeidenDe oudste universiteit van Nederland viert op 8 februari haar 450e verjaardag. Deze academie, het Praesidium Libertatis, was een geschenk van Willem van Oranje als dank voor de moed van de burgers tijdens de belegering door de Spaanse troepen.Het werd het trainingscentrum van het calvinisme en van burgerlijke bestuurders die de nieuwe Republiek hun gezicht en hun vernuft schonken. Het werd ook een wereldwijd uniek kenniscentrum van de andere culturen, talen en religies 'van het Boek'. Hoe afbraak daar nu het parool is, is niet minder dan een cultureel schandaal.Leiden trok talent vanuit heel de wereld. Snouck ontving prins Saud uit Mekka. Minister Wim Deetman de sjeik van Qatar. Ehrenfest zijn grote vriend Einstein wiens wasbak bewaard bleef! En de historische vulpen die de natuurkunde en onze blik op het universum fundamenteel veranderde. PG vertelt over zijn leermeester professor Jan Heesterman, wiens diepe kennis en liefde voor India en andere Aziatische culturen nu nog doorleeft.3] AmsterdamDe Leidse academie verbindt zich op een wel heel aparte wijze met de hoofdstad en de klassieke muziek in de persoon van Gustav Mahler. Wie Amsterdam zegt, zegt het Concertgebouw en zegt Mahler. 2025 is er opnieuw een groot festival met al diens werken, uitgevoerd door een reeks toporkesten, dirigenten en solisten.Niets kan beter de 750e verjaardag van deze stad luister bijzetten. Jaap en PG stippen vrouwen en mannen aan die Amsterdam kleur gaven; wereldfaam en politieke en morele kwaliteit. Van Aletta Jacobs tot Johan van Hulst. En laten we blij zijn dat wethouder Joop den Uyl zijn 'grootste verbouwing ooit' toch niet voor elkaar kreeg!4] Thomas MannEen vriend van Einstein en vele andere grote geesten in Leiden en Amsterdam als Sigmund Freud en Richard Strauss wordt dit jaar wereldwijd geëerd. Thomas Mann werd 150 jaar geleden geboren en sprak 75 jaar geleden zijn grote rede 'Meine Zeit' uit. Dat gebeurde in Chicago en waarom dat is, heeft nota bene een verbinding met ons land en oud-premier Ruud Lubbers.5] RuslandRusland staat stil bij de berinnering aan het aantreden van twee grote heersers. En zal sidderen. 31 december 1999 trad Boris Jeltsin af en wees Vladimir Poetin aan als zijn opvolger. We konden toen al vijf jaar weten waar deze KGB-officier politiek stond. Een artikel in een Duitse krant over een documentaire van de WDR-omroep liet daar geen misverstand over bestaan. En een stukje uit die docu hebben we! Je hoort Poetin Duits spreken.(Hier kun je de hele documentaire zien)Ongetwijfeld zal Poetin dit jaar zélf stil staan bij de troonsbestijging van zijn rolmodel uit de Tsarendynastie. Nicolaas I volgde op 1 december 1825 zijn plots gestorven broer Alexander 'Sasha' op. Met hem begonnen decennia van repressie, afsluiting van het Westen en vervolging van 'andersdenkenden'.6] EuropaPolen zit de EU voor en dat is in 2025 van grote symbolische betekenis. Op 27 januari komt de wereld daar bijeen om de bevrijding van het vernietigingskamp Auschwitz in 1945 te gedenken. Actueler dan ooit nu Syrië bevrijd is en de gruwelen daar aan het licht komen.Maar 2025 kent ook reden tot vreugde en trots voor de Polen. Want op 9 december vieren zij hoe in 1990 hun eerste democratisch gekozen president na de 'Mauerfall' aantrad. Dat was toen al een icoon van moedig verzet en onwrikbaar geloof, de vakbondsman Lech Walesa. Zijn campagneslogan zei het al: “Ik wil het niet, maar het moet.”Twee groten van de Europese geschiedenis worden dit jaar geëerd bij hun 100e verjaardag. Margaret Thatcher en Jacques Delors. Tegenpolen, dat zeker, maar mensen met groot respect voor elkaar. "He is the cleverest man in Europe!" Daar kunnen we in onze tijd misschien wel wat van leren dus.En 2025 wordt hopelijk ook politiek hun jaar. Met een nieuwe toenadering binnen de NAVO en met de EU van de Britten en met een even gedurfd als visionair redesign van de EU door Delors' leerlingen Ursula en Mario.7] Geen opera?Toch wel. Want in 1625 werd de alleroudste opera door een vrouw gecomponeerd in Florence opgevoerd. Een verhaal uit een geliefde ridderroman werd met veel spektakel ten tonele gebracht door de Medici-familie ter gelegenheid van de ontvangst van kroonprins Wladyslaw van Polen!Maar vanwege Leiden en Amsterdam luiden we het jaar in met Gustav Mahler. Met zijn meest intieme liefdeslied voor zijn grillige, veeleisende vrouw Alma.Gelukkig Nieuwjaar en alle goeds in 2025!***Verder luisteren392 - 2024: triomf en tragedie in historie en actualiteit138 - In het voetspoor van Amerikaanse Presidenten in Nederland (oa de jonge John Quincy Adams)382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens - filosoof van de Amerikaanse revolutie262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte161 - Hans van Mierlo, een politieke popster346 - Alle Menschen werden Brüder!404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed (oa over Thomas Mann)21 - Poetins rolmodel tsaar Nicolaas I19 - Anne Applebaum over Oekraïne, Poetin en Nicolaas I468 – Polen brengt nieuwe dynamiek in Europa105 - 75 jaar bevrijding: Dagelijks leven in Nazi-Duitsland - Viktor Klemperer wist in 1942 al van Auschwitz336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt (oa over Lech Walesa)124 - 95 jaar Jacques Delors30 - Delors en Thatcher303 - Bijzondere Britse premiers446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:35:55 – Deel 200:58:21 – Deel 301:33:50 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De winterboekeneditie van Betrouwbare Bronnen weerspiegelt de turbulentie rond het leiderschap van deze tijd. Mark Rutte fietste weg van het Torentje, Dries van Agt stierf hoogbejaard na een rijk leven, van Ruud Lubbers kwam een monumentale biografie uit en Ruttes favoriete collega Angela Merkel schreef haar autobiografie. Olaf Scholz viel, net als Rishi Sunak en Michel Barnier. En met Dick Schoof kwam een premier aan het roer die lijkt op een romanfiguur van Robert Musil, Der Mann ohne Eigenschaften.Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken boeken die allerlei dimensies en verhalen bevatten over premiers, politieke leiders en hun leven en werk. En wat wij daarvan kunnen leren.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van De Schrijverscentrale. Boek ook een schrijversbezoek!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***1] Jaap de Haan - De eerste minister van de Republiek (Amsterdam University Press)Wie waren de Ruud en Mark van de Gouden Eeuw? Jaap de Haan promoveerde op het functioneren en regeren door de burgerlijke leider van die heel aparte staat, de Republiek, dus van de raadspensionaris. Hij laat zien, dat zij veel weg hadden van machtige mannen elders in Europa die onder een absolute monarch de touwtjes in handen hielden. Een Richelieu, een Cromwell of een Metternich.Johan van Oldebarnevelt maakte deze functie als geen ander en die machtspositie kostte hem letterlijk de kop. Johan de Witt kon regeren zonder een Oranjeprins en domineerde, hoewel hij Ruttiaans bescheiden deed. Toen ook hij ten onder ging in 1672 kwam de minder bekende Gaspar Fagel aan het bewind. En juist die blijkt in dit boek een erg leerzame en handige leider te zijn geweest. Met prins Willem III speelde hij good cop, bad cop. Zo pakten ze samen de stad Amsterdam aan!2] Robert Harris – Afgrond (Cargo)Een roman over een premier? Jazeker, en wat voor een. Robert Harris komt met een huzarenstukje, een spannende detective over waargebeurde verwikkelingen tussen de man in Downing Street 10 en een societygirl van adel.Herbert Asquith was obsessioneel verliefd en schreef Venetia Stanley honderden brieven terwijl de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Staatsgeheimen, verslagen van de ministerraad, telegrammen van de tsaar, het rolde allemaal in haar brievenbus. Het is alsof Evelyn Waugh een Downton Abbey tv-serie schrijft vermengd met geopolitieke explosies en een gisse jongen van de Secret Service, die op het spoor komt van Venetia. Hoe loopt dit af?3] Remieg Arts, Coen Brummer, Gertjan Schutte (red.) – Machtswoorden (Prometheus)Premiers zijn vaak schrijvers. Hun woorden hebben impact. Als ideoloog, als strateeg, als memoiresauteur en soms zelfs als romancier. Denk maar aan Benjamin Disraeli! Machtswoorden is een rijk en origineel boek met een reeks essays over politici als auteurs en hoe schrijven en ook op die wijze boodschappen verspreiden door en door politiek kan zijn.De kinderboeken van Jan Terlouw, de duizenden krantenstukken van Abraham Kuyper, de sociale essays van Sam van Houten, politieke brochures tegen het koloniaal bewind in Indië en de persoonlijke worstelingen en belevenissen van de eerste generatie allochtone politici, het zijn allemaal bijzondere genres die soms van grote betekenis blijken voor politiek denken en handelen.Een verrassende ontdekking in de bundel is de radicale democraat en pro-Franse patriot Pieter Vreede. Hij was als politiek auteur buitengewoon actief en controversieel. Pleegde een staatsgreep, maar moest uiteindelijk na Napoleons val zoete broodjes bakken met het Oranjehuis. Een leven waarin vele regimes elkaar opvolgden en Vreede steeds weer zijn nek uitstak.4] Auke van der Woud - De steden, de Mensen 1850-1900 (Prometheus)Auke van der Woud is de Jürgen Osterhammel van ons land. Hij beschrijft de transformatie van Nederland in de 19e eeuw. Zijn boek analyseert hoe na 1850 het verpauperde land in een ongekende 'Tweede Gouden Eeuw' ontpopte tot een wereldwijd actieve, expansionistische economische macht.Hij maakt ook korte metten met legendes als die van de 'kanalenkoning' Willem I die zo'n vooruitziende blik zou hebben gehad. En analyseert waarom premier Thorbecke zo cruciaal was. Hij gaf bestuurlijk, economisch en logistiek het land een redesign en ontketende nieuwe economische en financiële krachten.Voor premier Schoof en minister Sophie Hermans is het deel van dit boek over de energietransitie van die decennia toen verplicht leesvoer. Wat Kees Vendrik in Betrouwbare Bronnen 471 'de grootste verbouwing van Nederland ooit' noemde, heeft een voorloper gehad, waarbij alle uitdagingen van nu zich evenzeer aandienden.5] Robert Caro - The Power Broker (Alfred A. Knopf) Als het gaat om boeken over mensen met macht en wat macht met mensen doet, kun je niet heen om Robert Caro. Zijn (tot nu toe) vier delen over LBJ zijn de legendarische gouden standaard van boeken over presidenten. Zijn boek The Power Broker is dat over bijna onzichtbare machtsdieren in het openbaar bestuur, zoals Robert Moses, de baas van openbare werken van New York City (1888-1981).Dat boek verscheen in 1974 en is nooit weggeweest uit de boekhandel. De vijftigste verjaardag is reden tot een expositie in het stadsmuseum van NYC, zo beroemd is Caro hiermee geworden. Voor Barack Obama heeft dit boek als student zijn visie op de politiek bepaald.Caro kreeg het bij verschijnen van het magnum opus aan de stok met de hoogbejaarde potentaat. Maar het boek is toch vooral ook een uiting van respect voor diens visionaire blik, zijn daadkracht, lef en finesse van manipulatie en politieke kracht. Moses was 'larger than life'. Net als LBJ en even energiek en meedogenloos. Wellicht dat ook daarom Mark Rutte zo'n fan is?6] Nancy Pelosi - The Art of Power (Simon & Schuster)Is zij de Robert Moses van DC? Een machtsdier, onstuitbaar energiek, gedreven, een 'living legend' ook? Nancy Pelosi was alleen allesbehalve onzichtbaar en ze ontleende haar macht wel aan verkiezingen.Haar boek over de kunst van de macht is zeer persoonlijk en vol lessen uit de meest kritische momenten in de vele decennia van haar leven als parlementariër en de eerste vrouw als voorzitter van het Huis. Ze komen allemaal langs, de Bushes, de Clintons, Trump, Xi, Poetin en de Obamas. Ze krijgen er soms ook stevig van langs, zeker als je goed tussen de regels doorleest!Uit dit boek leer je waarom de Republikeinen uiteraard de politieke tegenstander zijn, maar de Senaat de politieke vijand. Duidelijk schetst Pelosi waarom the Speaker zo’n beetje de raadspensionaris van Amerika is en dus een beetje de premier. Die bepaalt met het Huis de begroting en de wetten. Niet de president en zeker niet de Senaat.Een sterke Speaker kan een president maken of breken als deze 'de kunst van het mogelijke' bij machtsuitoefening beheerst. The Art of Power, zoals Otto von Bismarck het al noemde.Het boek begint en eindigt met grof geweld. Eerst de gijzeling en bijna moord van haar man Paul Pelosi in hun eigen huis in San Francisco en tot slot de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Zij ziet die als een poging tot staatsgreep zoals in Latijns-Amerika en is ervan overtuigd dat zij dit alleen door een wonder heeft overleefd.7] Mathieu Segers - Europa en het idee uit de toekomst (Prometheus)Precies een jaar geleden brachten wij postuum een saluut aan professor Mathieu Segers die zo jong stierf, maar zelf nog zijn magnifieke boek over Europa aan ons had toegestuurd. Dat is nu vertaald: Europa en het idee uit de toekomst.Elke pagina van het boek schittert met verrassende inzichten en onbekende feiten en mensen uit de voorgeschiedenis van de Europese unie. Maar juist nu valt het begin zo op. Segers zag het moment gekomen dat Europa zich opnieuw moest uitvinden. Precies wat de ook in december 2023 overleden Jacques Delors zei en wat in het jaar na hun beider dood de kern werd van Mario Draghi's uitdagende rapport. Mathieu Segers was ook hier weer zijn tijd vooruit.***Verder kijkenTurn Every Page - The Adventures of Robert Caro and Robert Gottlieb***Verder luisteren441 - Extra zomeraflevering: boekenspecial!395 - Vijf boeken en een afscheidsbrief363 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken!317 - Extra winteraflevering: PG tipt boeken!286 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken!269 - Vijf boeken die je moet lezen om Europa beter te begrijpen259 - De omgevallen boekenkast: leestips van PG!207 - Zomer 2021: Boekentips van PG!133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen!99 - Tips voor thuis: de omgevallen boekenkast van PG!403 - Sam van Houten, een eeuw lang verrassend dwars274 - Thorbecke, denker en doener221 - Madam Speaker: de spijkerharde charme van Nancy Pelosi149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman40 - De geniale broers Von Humboldt***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:47:52 – Advertentie De Schrijverscentrale01:03:28 – Deel 201:17:25 – Deel 301:35:49 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het kabinet organiseerde een Woontop en bracht alle betrokken marktpartijen, overheden en organisaties bij elkaar. Samen moesten zij de intentie om 100.000 nieuwe woningen per jaar te bouwen concreet maken en afspraken formuleren waar ze elkaar aan kunnen houden.Tegelijkertijd staat Nederland voor de uitdaging om die – uiteindelijk - een miljoen nieuwe woningen optimaal duurzaam te laten zijn én de acht miljoen bestaande woningen te verduurzamen en de bewoners bestaanszekerheid te geven. Jaap Jansen en PG Kroeger praten hierover met Karsten Klein, directeur belangenbehartiging van de Vereniging Eigen Huis en Kees Vendrik, voorzitter van het Nationaal Klimaat Platform.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Vereniging Eigen Huis en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [email protected] en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De Woontop was vooral een exercitie om 'de neuzen dezelfde richting op te krijgen'. Vicepremier Mona Keijzer bouwde in zekere zin haar eigen polder. Volgens hoogleraar volkshuisvesting Peter Boelhouwer was het ‘vooral veel wishful thinking’. Toch ziet Karsten Klein in het bijeenbrengen een zinvolle stap, ook om het realiteitsgehalte van de afspraken samen te toetsen. Niet blijven hangen in korte-termijnacties, maar de langetermijnresultaten goed 'borgen' is nuttig, zegt hij. Erg ongelukkig was daarom de losse flodder van Keijzer om haar stoerheid bij deregulering te bewijzen: een stop op verplichte nestkastjes. Klein en Vendrik hebben er weinig woorden voor nodig: “Dit is precies het verkeerde voorbeeld.”Kees Vendrik pleit er juist voor dat elk betrokken ministerie wél serieuze pogingen gaat doen om overbodige regels te schrappen. Alle creativiteit en ondernemerschap is nodig, zegt hij. Want het verduurzamen en energiezuinig maken van acht miljoen woningen is de grootste verbouwing ooit. "Iedereen gaat dit meemaken, dat kan niet anders. Laat het dan vooral iets van ons allemaal zijn en het liefst ook een beetje leuk maken."Eigen woningbezitters en alle huurders zijn daarbij elkaars bondgenoten. Klein en Vendrik ontdekken veel raakvlakken en gezamenlijke belangen. En dat is niet zo vreemd, omdat het een gigantische transitie is. “Met alle inconsistenties die veranderingen en daarvan leren altijd eigen is.”Niets is daarbij zo funest als grilligheid van politieke processen en van besluiten die ineens over ons 'neerdalen'. Bij warmtepompen en de saldering van de opbrengst van zonnepanelen zijn door het nieuwe kabinet onverhoedse ingrepen gepleegd die afschrikken en argwaan oproepen. "Als je besluit warmtepompen te verplichten en het volgende kabinet schrapt dat dan meteen weer, dan helpt dat niet", zegt Klein.Deze ‘grootste verbouwing ooit’ doet denken aan de introductie van aardgas in de jaren zestig. Ook toen moest iedereen mee in een omwenteling van zowel de keuken als haard, huis, kantoor en omgeving. En er is nog een verrassende analogie: de Deltawerken in de jaren vijftig met al hun complexiteit én als aanjager van technologische innovatie.De populaire 'koken op gas'-cursussen bleken een machtig middel van ongedwongen omgang met die transitie. Vendrik pleit daarom nu ook voor 'groene opbouwwerkers' in buurten. Bij de transitie moet de nadruk minder liggen op de hoogstandjes van de techniek en complexiteit van de aanpak en meer op de bestaanszekerheid door uiteindelijk drastisch lagere energiekosten. En de Vereniging Eigenhuis weet dat zekerheid cruciaal is, ook voor woningeigenaren.Om deze grootste verbouwing ooit een duidelijk perspectief te geven raadt Vendrik aan om een glasheldere maatschappelijke keuze voorop te zetten. Begin met de wijken waar energiearmoede deel is van een optelsom van sociale problemen. Benadruk dat mensen hier als eerste de zekerheid van lagere energiekosten zullen krijgen.***Verder kijkenWebinars van het Nationaal klimaat Platform***Verder luisteren449 - De echte crisis is de woningnood422 - Een eigen huis, een plek onder de zon - woningnood toen en nu460 - VVD'er Silvio Erkens strijdt voor versnelling van het klimaatbeleid435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt?415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland55 - Ed Nijpels over zijn klimaatakkoord470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:34:32 – Deel 201:21:03 – Epiloog01:26:22 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.