94. De grammatica van de school - schoolplein en schoolgerei?
In een samenwerking tussen pedagogen van de universiteit Leuven, die begin 2025 een congres organiseerden over de toekomst van de school, en de schoolleidersopleiding ATTC maken we een speciale serie van Onderwijs leiden met hart en ziel over de grammatica van de school. Elke aflevering gaat over een of twee aspecten van de school. Deze keer…Kunnen we de school hebben, bedenken of maken zonder… speelplaats of school yard en schoolgerei of tools?Te gast zijn Pieter Verstraete en Jan Masschelein en we spreken over de volgende aspecten van speelplaats en schoolgerei:Als school yard heeft de speelplaats of het schoolplein in het Nederlands ook een schoolse functie. Een school zonder school yard is geen school meer, een school zonder speelplaats wel.Spelen en de speelplaats zijn sinds de 17e eeuw in het Westen speciaal iets voor kinderen geworden, want volgende de kapitalistische logica was werken iets voor volwassenen.De speelplaats is niet bedoeld voor pauze of rust, dan denk je weer kapitalistisch productief. De presentie van leraren op de speelplaats is bedoeld als zorg, ook vanwege de mogelijk negatieve sociale dynamiek, en niet voor panoptische overcontrolering of sociale educaties.De speelplaats heeft een anarchistische werking als ze zand in de motor van school brengt.De speelplaats geeft kinderen de tijd van de seizoenen, van de spelletjes en van de beleving van het moment. De school kan ook die belevingstijd geven, wanneer ze werkt als een vrije tegenwoordige tijd, waarin leerlingen de vreugde ervaren van het studeren en het oefenen.Voor dit idee van school zijn directe instructie en Google School funest, want die helpen het leren wel effectief versnellen, maar schoolse vorming werkt juist door te vertragen.Het specifieke schoolgerei, zoals het bord of de pen, is juist bedoeld om te vertragen, om ergens de tijd voor te nemen om te oefenen. Podcastapparatuur en een klassieke camera zouden nieuw schoolgerei kunnen zijn, omdat ze vertragingstijd bieden om te studeren.Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door schoolleidersopleiding ATTC, onderwijsadvies School Matters en rustplek De vallei van het goede leven.
--------
37:47
93. De grammatica van de school - curriculum?
In een samenwerking tussen pedagogen van de universiteit Leuven, die begin 2025 een congres organiseerden over de toekomst van de school, en de schoolleidersopleiding ATTC maken we een speciale serie van Onderwijs leiden met hart en ziel over de grammatica van de school. Elke aflevering gaat over een of twee aspecten van de school. Deze keer…Kunnen we de school hebben, bedenken of maken zonder… curriculum?Te gast zijn Maarten Simons en Rembert Dejans we spreken over de volgende aspecten van het curriculum:Curriculum kan prescriptief en descriptief benaderd worden, dus enerzijds als inhouden en vaardigheden die een leerling moeten leren, anderzijds als in curriculum vitae, dus na afloop terugkijkend vragen: wat heeft de school met mij gedaan?Curriculum als een leefwereld of een proces, in plaats van alleen de focus op het eindproduct en zo efficiënt en effectief mogelijk van A naar B te gaan. Wat daartussen net zo belangrijk.Curriculum als hardloop track, een ruimte en tijd die je bewust creëert om te kunnen oefenen in plaats van een instrument om het onderwijs te controleren.Curriculum als een manier om leerlingen tot het midden te brengen, het punt waarop ze elke richting uit kunnen. Je leert niet om schrijver te worden, wel om alles te kunnen schrijven.Curriculum als het leren van nieuwe werelden, maar ook van een andere verhouding met wat je al kent, zoals leren schrijven een nieuwe verhouding tot je moedertaal is.Curriculum als transformatie van de inhouden die de samenleving van belang acht en in vertrouwen overdraagt aan de school. Niet als uitvoeringsprogramma, maar als middel voor leraren om inhouden op tafel te leggen waar leerlingen mee kunnen oefenen.Curriculum als enerzijds een manier waarop de samenleving haar verwachting naar het onderwijs uitdrukt, in termen van inhouden, anderzijds als de vraag van de school aan de samenleving om haar verantwoordelijkheid op te nemen over wat op tafel moet komen.Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door schoolleidersopleiding ATTC, onderwijsadvies School Matters en rustplek De vallei van het goede leven.
--------
30:41
92. De grammatica van de school - gebouw?
In een samenwerking tussen pedagogen van de universiteit Leuven, die begin 2025 een congres organiseerden over de toekomst van de school, en de schoolleidersopleiding ATTC maken we een speciale serie van Onderwijs leiden met hart en ziel over de grammatica van de school. Elke aflevering gaat over een of twee aspecten van de school. Deze keer…Kunnen we de school hebben, bedenken of maken zonder… gebouw?Te gast zijn Maarten Van den Driesche en Jan Masschelein en we spreken over de volgende aspecten van de school als gebouw:De school als een configuratie van ruimtes, kamers, lokalen en gemeenschappelijke ruimten.De school als meer dan alleen een klas en leren, maar ook als een plek van pedagogisch leven, die ook een plek is van gedeeld, publiek leven, misschien wel de laatste.De schoolinrichting geeft aan welke inhouden je centraal wilt plaatsen. Is dat alleen taal en rekenen, omdat dit de basis zou zijn? Of het tekenlokaal, omdat het om leren aanschouwen gaat. Of de keuken of de sportzaal, vanwege het lichamelijke?De school moet onzichtbaarheid toestaan, zodat leerlingen zich kunnen vormen op een manier die niet op voorhand bepaald is, om te kunnen worden wie ze willen zijn.De school is een sterke materialisatie is van een belofte dat iedereen alles kan leren. De belofte op een open toekomst en die van een vrije tijd. De tijd om je te kunnen vormen.Kinderen worden door het schoolgebouw ook met het verleden geconfronteerd. Het nieuwe dat met het oude in contact komt.Het digitale ligt ook op tafel in de school, om het te bestuderen en je als leerling toe te verhouden, net als met taal, rekenen en andere werelden.Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door schoolleidersopleiding ATTC, onderwijsadvies School Matters en rustplek De vallei van het goede leven.
--------
28:45
91. Tjip de Jong over de school als organisatie, over goed onderwijs en over wetenschap
Te gast is Tjip de Jong, onder meer bekend als host van de onderwijspodcast Tjipcast, en we spreken over de school als organisatie, over goed onderwijs en over wetenschap. Tjip is van oorsprong bedrijfskundige en gepromoveerd bij Jos Kessels op leren en innoveren in netwerken. Hij begon zijn werkende leven als leraar economie. Toen werd hij verliefd op het onderwijs. Hij geeft nog steeds les aan de Radboud en is zelfstandig organisatieadviseur.In ons gesprek gaan we vooral in op zijn specialiteit: de school als organisatie. Voor Tjip moet een schoolorganisatie zo worden ingericht en geleid dat onderwijs in de vorm van cultuuroverdracht mogelijk wordt. Daarbij is het maken van keuzes wezenlijk, want tijd is in zijn ogen het grootste kapitaal van een organisatie. Een ander belangrijk hulpmiddel in een organisatie is het hanteren van de empirische cyclus, waarmee je als stichting of school zorgt voor een continue professionele onderwijscultuur. Goed onderwijs aan kinderen en jongeren is volgens Tjip anders dan aan volwassenen. Waar volwassenen sociaal-constructivistische leervormen kunnen inzetten, is de cognitive load theory voor het leren in het funderend onderwijs geschikter. Die theorie biedt een wetenschappelijke basis voor het effectief overdragen van kennis, voor hem de belangrijkste taak van goed onderwijs. Zeker ook als je wilt werken aan kansengelijkheid voor iedereen.Hoewel Tjip zichzelf niet primair ziet als wetenschapper, maar als onderzoeker en creator, is de wetenschappelijke methode voor hem het mooiste dat we hebben in het onderwijs en in de school als organisatie. Hoe goed wetenschap daarbij is, hangt af van de gevolgde methode.Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door schoolleidersopleiding ATTC, onderwijsadvies School Matters en rustplek De vallei van het goede leven.
--------
52:29
90. Mahfoud Mokaddem en Arash Mortezavy over pedagogische moed
Te gast zijn de pedagogische leraren Mahfoud Mokaddem en Arash Mortezavy en we spreken over pedagogische moed. Mahfoud is leraar theater en burgerschap in het mbo en heeft vorig jaar een theatervoorstelling over zijn onderwijswerk gemaakt, getiteld Moed. Arash is een van de leraren vo die landelijke erkenning kregen als leraar van het jaar.Mahfoud vertelt eerst over zijn theaterstuk Moed, waarin hij zijn pedagogische werkwijze verwerkt heeft. De pedagogische moed zit in zijn manier van lesgeven, die hij ontmoeten noemt. Hij komt als leraar zonder voorbereiding, vooroordelen en verwachtingen de klas binnen om zijn mbo studenten te ontmoeten waar hij ze aantreft. Wat de student bezighoudt geeft hem aanknopingspunten om op door te gaan. Dan pas wil hij kennis aanreiken, maar liever stelt hij kritische vragen over wie zij willen zijn en wat hun dromen zijn. Hij schroomt daarbij niet om zelf ook te vertellen hoe hij in het leven en in de samenleving staat. Hij wil graag dat er biografische en levensbeschouwelijke ontmoeting is in het onderwijs.Arash' manier van lesgeven sluit aan bij Mahfoud en dus bij de leerlingen. Ondanks dat hij leraar van het jaar is, gaat het hem niet om de beste leraar, maar om het beste in leraren. Dat is hun bezieling als mens en hun pedagogische betrokkenheid op leerlingen. Een leraar bedient en fasciliteert in zijn ogen de groei van leerlingen. Met de dichter Khalil Gibran geeft hij aan dat een leraar niets doet, maar de leerling begeleidt naar de drempel van de eigen geest. Voor hem heeft pedagogische moed ook te maken met ethiek en levensbeschouwing. Waarom zijn we hier? Waarover hebben we het met elkaar in de klas? En als leraren onderling?Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door schoolleidersopleiding ATTC, onderwijsadvies School Matters en rustplek De vallei van het goede leven.
In deze podcast gaat Taco Visser in gesprek met experts over relevante literatuur op het gebied van onderwijs in pedagogisch perspectief en leidinggeven aan de school als vormingsinstituut.
Doel van de podcast is om schoolleiders en leraren in PO, VO en MBO enkele kerninzichten mee te geven om met elkaar vormingsgericht onderwijs te realiseren.
De interviewer is opleider van schoolleiders, leraar en leidinggevende met hart en ziel, promovendus pedagogisch leiderschap en adviseur.
De podcast is mede mogelijk gemaakt door het ATTC te Hilversum, een opleiding voor schoolleiders PO en VO.
Netherlands