In deze laatste aflevering kijken we naar de toekomst. In deze serie is het wel duidelijk geworden dat wij in Nederland ook te maken hebben met problemen rondom opioïden. Maar mensen hebben nu eenmaal pijn en willen daar graag iets aan doen. We willen alleen niet dat het zo uit de hand loopt als in Amerika. Dus hoe kunnen we dat voorkomen? Politici, artsen en wetenschappers kunnen hierin een belangrijke rol spelen. Ik bezoek daarom D66 kamerlid Wieke Paulusma en anesthesioloog en onderzoeker Albert Dahan. Wieke probeert de opioïdenproblematiek op de politieke agenda te krijgen en Albert doet onderzoek naar een alternatieve pijnstiller zonder al die nare bijwerkingen. Ook praten we met anesthesioloog-pijnspecialist Xander Zuidema over mogelijke oplossingen en de belangrijke bijdrage van voorschrijvers van medicatie.
--------
24:00
--------
24:00
#5 Milligram voor milligram
In aflevering 5 duiken we in de wereld van opioïdenverslavingen. Zeker in Amerika is verslaving een enorm groot probleem. Het illegale circuit is daar erg groot en veel mensen gaan van Oxycodon over op Heroïne. Maar hoe zit dat in Nederland? Kampen mensen hier ook met opioïdenverslaving? Hoe ontstaat verslaving en is er eigenlijk al specialistische hulp voor deze mensen? Om daarachter te komen bezoek ik hoogleraar verslaving en psychiatrie Arnt Schellekens in het Radboud UMC. Ook spreek ik met Nick Willems. Nick moest door een heftige hernia lange periodes achter elkaar opioïden slikken en raakte zo langzaam afhankelijk. Hij vertelt hoe heftig het is om van zo’n zware pijnstiller te moeten afkicken.
--------
25:43
--------
25:43
#4 Pijnprotocollen en herhaalrecepten
In aflevering 4 zoomen we in op het opioïden gebruik in Nederland. Het is misschien niet zo problematisch als in Amerika, maar ook hier is het gebruik van opioïden de afgelopen 20 jaar explosief gestegen. In Nederland begint bijna al het gebruik met een voorschrift van de dokter. Mensen komen dan met lage rugpijn bij de huisarts of krijgen oxycodon mee na een operatie. Ik ben wel benieuwd welke rol al die verschillende voorschrijvers spelen in ontstaan van problematisch opioïdengebruik en vooral ook hoe zij kunnen bijdragen aan een oplossing. Ik ga daarom langs bij apotheker Annemieke Horikx en huisarts Jos van Bemmel om te praten over de problemen met herhaalrecepten en ik spreek met anesthesioloog-pijnspecialist Xander Zuidema over de beleid rondom pijnbehandelingen in het ziekenhuis.
--------
26:48
--------
26:48
#3 Een vergelijking met Amerika
In aflevering 3 maken we een kort uitstapje naar Amerika. Daar is de situatie echt volledig uit de hand gelopen en spreken we sinds 2015 van een opioïdenepidemie. Er zijn ontzettend veel mensen verslaafd en er zijn meer dan een half miljoen mensen overleden aan een overdosis. Hoe heeft het daar zo fout kunnen gaan? Om daarachter te komen spreek ik deze aflevering met Amerika correspondent Casper Thomas en orthopedisch chirurg Gijs Helmerhorst. Beiden hebben in Amerika gewoond en van dichtbij meegemaakt hoe opioïden daar misbruikt worden.
--------
21:44
--------
21:44
#2 Er was eens een plant
In Aflevering 2 duiken we in de geschiedenis van opioïden. Eerst bezoek ik Arend Wakker in de Hortus Botanicus. Hij kan me alles vertellen over de papaverplant: de plant waaruit opium kon worden gewonnen. Mensen kwamen er namelijk eeuwen geleden al achter dat het spul uit die papaverbol allerlei bijzondere werkingen had. Vervolgens spreek ik met Toine Pieters. Hij weet alles over de geschiedenis van de farmacie vanaf de zestiende eeuw en kan mij dus uitleggen hoe opioïden zich tot zo’n massaproduct hebben ontwikkeld.
Er was eens een plant… een papaverplant om precies te zijn. Uit die papaver kon opium worden gewonnen en dat spul bleek wel een hele bijzondere werking te hebben: het nam je pijn weg. De opium werd gebruikt om allerlei pijnstillers te maken: die pijnstillers noemen we opioïden en die zijn niet meer weg te denken binnen de geneeskunde. Helaas zijn ze niet zonder gevaar, want opioïden kunnen enorm verslavend zijn en dat hebben we geweten. In Amerika is er een opioïden epidemie los gebarsten met meer dan een half miljoen doden. Daar zijn de afgelopen jaren talloze boeken en documentaires over gemaakt. Wat veel mensen niet weten is dat we hier in Nederland ook te maken hebben met allerlei problemen rondom opioïden. Ondanks alle maatregelen werden in 2020 1 miljoen opioïden voorgeschreven en is het langdurig gebruik in Nederland de afgelopen jaren flink toegenomen.
In ‘De Pijngrens’ kijken we samen met huisartsen, anesthesiologen, gebruikers en historici naar dit opioïdenprobleem. Want waarom zijn opioïden soms wel noodzakelijk en waar liggen de risico’s? Welke zorgprofessionals en instanties spelen hier een rol in? En hoe kunnen we er voor zorgen dat we in Nederland verstandig met opioïden blijven om gaan?
Opdrachtgever: Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie
Productie: Microphone Media Podcast Agency
Presentatie: Malou van der Starre
Redactie en montage: Francis Garlich
Producer: Flora den Bieman
Netherlands