Over sport, onderzoek en innovatie. Jouw wekelijkse kop koffie met wetenschapsjournalist Jurgen van Teeffelen en middle-aged-man-in-lycra Gerrit Heijkoop. Voor ...
HRV: Wat moet ik er nou mee? Met ‘Special Guest’ Marco Altini
Dit is de 216e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over:HRV: Wat moet ik er nou mee? Met ‘Special Guest’ Marco AltiniINLEIDING:Je sporthorloge geeft aan dat je HRV laag is. Moet je je training aanpassen of negeren? In de aflevering van deze week duiken we diep in hartslagvariabiliteit (HRV). Hoe meet je het goed? Hoe interpreteer je de data? En welke rol spelen slaap, stress en zelfs de menstruatiecyclus?We bespreken het met niemand minder dan Marco Altini, wetenschapper, ontwikkelaar en HRV-expert. Hij legt uit hoe je HRV-data slim gebruikt, zonder er blind op te vertrouwen.Vragen die in deze aflevering worden beantwoord: Wat is hartslagvariabiliteit (HRV) en waarom zou ik het meten?HRV geeft inzicht in hoe je autonome zenuwstelsel reageert op stress en herstel. Een hogere variabiliteit wijst meestal op een ontspannen en hersteld lichaam, terwijl een lage HRV kan duiden op stress of vermoeidheid. Het helpt sporters om trainingsbelasting beter af te stemmen op hun herstel.Wat is belangrijker: mijn HRV of mijn rusthartslag?Beide meten iets anders. Rusthartslag is een algemene maat voor je conditie, terwijl HRV gevoeliger is voor subtiele stressfactoren zoals slaap, voeding en mentale belasting. HRV kan sneller schommelingen laten zien, maar moet altijd in context worden bekeken.Hoe en wanneer meet ik HRV het best?De meest betrouwbare momenten om HRV te meten zijn direct na het wakker worden, voordat je iets doet, of ‘s nachts met een wearable. Overdag meten kan onnauwkeurig zijn omdat externe factoren zoals beweging en kleine stressmomenten de waarde beïnvloeden.Waarom kan een hoge HRV soms 'ongebalanceerd' zijn?Een plotselinge stijging van HRV betekent niet altijd dat je topfit bent. Het kan ook een signaal zijn dat je lichaam bezig is met herstel, bijvoorbeeld na een zware training of een slechte nacht. Sommige systemen, zoals Garmin en HRV4Training, markeren extreme uitschieters daarom als ‘ongebalanceerd’.Wat heeft meer invloed op HRV: training of levensstijl?Naast training spelen slaap, voeding, alcohol en stress een grote rol. Zo kan slaaptekort of een paar glazen alcohol je HRV flink verlagen. HRV laat niet alleen zien hoe je lichaam op training reageert, maar ook hoe goed je je algemene herstel beheert.Hoe beïnvloedt de menstruatiecyclus HRV?Veel vrouwen merken dat hun HRV daalt in de tweede helft van hun cyclus, vooral in de luteale fase (na de eisprong). Dit komt door hormonale schommelingen, zoals een stijging van progesteron. Dit betekent niet per se dat je slechter herstelt, maar het kan wel een signaal zijn dat je lichaam harder werkt. Door trends bij te houden over meerdere cycli kun je beter begrijpen hoe jouw HRV zich gedraagt en hoe je training daarop kan worden afgestemd.Moet ik mijn training aanpassen als mijn HRV laag is?Niet per se. Een enkele lage meting hoeft geen reden te zijn om rustiger aan te doen, zeker niet als je je goed voelt. Kijk naar trends over meerdere dagen en combineer HRV met hoe je je lichamelijk en mentaal voelt voordat je je training bijstelt.Handige bronnen en links:Aflevering 62 over je training afstemmen op je HRV: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-3/slimmer-trainen-hoe-kan-hartslagvariabiliteit-hrv-je-hierbij-helpen/Aflevering 136 en 202 over de invloed van de menstruatiecyclus op de...
--------
1:11:59
Slimmer presteren met broccolisap: zinvol of onzin?
Dit is de 215e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over:Slimmer presteren met broccolisap: zinvol of onzin?INLEIDING:Hebben wij vleugels gekregen van broccolisap? Dat is de vraag die we in de aflevering van deze week proberen te beantwoorden. Broccoli is gezond, dat weten we. Maar kan een shotje broccolisap ook echt helpen om beter te presteren tijdens het sporten?Voor onze halve marathon probeerden we het uit en doken we in de wetenschap achter broccolikiemen, lactaatopbouw en antioxidanten. Een kleine studie suggereert een effect, maar hoe overtuigend is dat bewijs eigenlijk? En moeten sporters überhaupt eigenlijk wel extra antioxidanten slikken?Je hoort het allemaal in aflevering 215 over een innovatief Zweeds shotje. Vragen die in deze aflevering worden beantwoord: Wat maakt broccolikiemen anders dan gewone broccoli?Broccolikiemen bevatten een veel hogere concentratie sulforafaan dan volwassen broccoli. Sulforafaan is een stof met antioxidante eigenschappen, die in sommige onderzoeken in verband is gebracht met gezondheidsvoordelen. In theorie zou dit ook sportprestaties kunnen beïnvloeden, maar overtuigend bewijs ontbreekt nog.Kan broccolisap echt helpen om sportprestaties te verbeteren?De wetenschap is hier nog niet over uit. Een kleine studie suggereert dat broccolisap de lactaatspiegels tijdens inspanning verlaagt en mogelijk de glucosestabiliteit verbetert. Dit zou betekenen dat je langer een hogere intensiteit kunt volhouden. Maar omdat dit een toevallige bevinding was en niet de oorspronkelijke hypothese van de studie, is verder onderzoek nodig.Is het verstandig om extra antioxidanten te slikken als sporter?Niet per se. Vrije radicalen worden vaak gezien als schadelijk, maar spelen ook een rol bij de trainingseffecten van het lichaam. Overmatige inname van antioxidanten kan die aanpassingsprocessen juist verstoren. Het is daarom de vraag of extra antioxidanten zoals sulforafaan echt een voordeel bieden.Wat zegt lactaat over je prestaties?Lactaat wordt vaak verkeerd begrepen. Het is geen afvalstof, maar juist een nuttige brandstof. Je lactaatwaarde kan een indicatie zijn van hoe zwaar je inspanning is. Als broccolisap de lactaatopbouw vermindert, betekent dit niet automatisch dat je beter presteert – het kan ook simpelweg een gevolg zijn van een andere manier waarop het lichaam energie verwerkt.Wanneer en hoe zou je broccolisap moeten innemen als je het wilt proberen?Als je broccolisap wilt testen, neem het dan een paar uur voor een training of wedstrijd, zoals aanbevolen door de producent. De enige studie die een effect vond, gebruikte een dagelijkse inname van twee keer per dag gedurende een week. Of een eenmalig shotje, zoals wij probeerden, ook effect heeft, is niet duidelijk. Houd er rekening mee dat wetenschappelijk bewijs voor de werking nog beperkt is.Handige bronnen en links:De voorlopig enige studie die een verlaging van de lactaatspiegels tijdens inspanning na een broccoli-kuurtje laat zien: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37688976/Vorige studie van de onderzoeksgroep naar ‘overbelaste’ mitochondriën: https://jurgenvanteeffelen.nl/overbelaste-mitochondrien/Website van Nomio: https://drinknomio.com/en-euStudie naar het effect van sulforafaan op spierschade na 4...
--------
1:06:19
Je herstel bepalen met behulp van AI: zinvol of onzin?
Dit is de 214e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over:Je herstel bepalen met behulp van AI: zinvol of onzin?INLEIDING:Hoe weet je of je écht hersteld bent na een zware training? Je sporthorloge zegt misschien dat je ‘ready to train’ bent, maar klopt dat wel? In de aflevering van deze week duiken we in de wereld van AI en herstelmetingen.We bespreken of AI echt kan voorspellen wanneer je klaar bent voor je volgende training en welke factoren – zoals slaapkwaliteit, stress en spierpijn – daadwerkelijk je herstel beïnvloeden. Ook sportarts Guido Vroemen deelt zijn visie: hoe betrouwbaar zijn deze algoritmes eigenlijk? Ontdek in deze aflevering:Welke data écht iets zeggen over je herstelWaarom AI-modellen soms de plank misslaanHoe je wearables slim gebruikt zonder er blind op te vertrouwenLuister nu en bepaal zelf: zinvol of onzin?Vragen die in deze aflevering worden beantwoord: 1. Hoe betrouwbaar zijn sporthorloges en AI-gestuurde herstelvoorspellingen?Gerrit en Jurgen bespreken hoe hun eigen Garmin-horloges vaak meldingen geven over hun herstelstatus, maar dat deze niet altijd logisch aanvoelen. Zo kreeg Jurgen na een rustige dag de melding dat zijn herstel was bevorderd, terwijl hij dat zelf helemaal niet zo ervaarde. Bovendien wijzen ze erop dat Garmin en Polar hun algoritmes niet openbaar maken. Hierdoor blijft onduidelijk hoe de berekeningen precies tot stand komen. Guido Vroemen bevestigt dat hij regelmatig verschillen ziet tussen verschillende wearables, wat de betrouwbaarheid in twijfel trekt. Conclusie: handig als indicatie, maar niet als heilige graal. 2. Welke factoren hebben de grootste invloed op herstel?Uit de besproken studie blijkt dat spierpijn, slaapkwaliteit, stressniveau en eiwitinname de belangrijkste voorspellers van herstel zijn. Gerrit merkt op dat dit eigenlijk best logisch is: als je veel spierpijn hebt, slecht slaapt of gestrest bent, voel je je vaak minder fit. Toch vinden ze het opvallend dat zaken zoals calorie-inname of specifieke trainingsbelasting minder invloed hebben dan vaak gedacht. Dit roept de vraag op of al die extra meetwaarden op je horloge eigenlijk wel nodig zijn. 3. Kan AI voorspellen wanneer je weer kunt trainen?In de aflevering komt de vraag van luisteraar Ivo Habets aan bod. Hij merkt op dat zijn Garmin Forerunner 955 een nieuwe trainingsfitheid-score gebruikt die real-time bepaalt of hij klaar is om te trainen. Hij vindt het opvallend dat Garmin dit vaak beter lijkt te doen dan Polar, maar soms ook vreemde voorspellingen maakt. Zo kreeg hij na een rustige duurtraining een veel langere herstelperiode toegewezen dan na een intensieve intervaltraining. Gerrit en Jurgen herkennen dit en vermoeden dat het model niet altijd de juiste accenten legt. Guido Vroemen vult aan dat AI moeilijk kan voorspellen hoe een individu zich voelt, omdat iedereen anders reageert op trainingsprikkels. 4. Wat is de beste manier om je herstel te monitoren?Gerrit en Jurgen bespreken hoe sommige fanatieke sporters, zoals tijdens een evenement in Amsterdam, continu hun HRV en herstelstatus checken. Maar uiteindelijk blijkt ‘zin om te trainen’ vaak de beste graadmeter. Guido bevestigt dit: hij ziet bij zijn atleten dat zij zich vaak intuïtief goed bewust zijn van hun herstelstatus. Zijn advies: combineer data uit je sporthorloge met je eigen gevoel en ervaring. Als je uitgerust bent en zin hebt om te trainen, is de kans groot dat je lichaam er klaar voor...
--------
1:05:32
Slimmer presteren volgens de Noren met Gertjan Ettema
Dit is de 213e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over:Slimmer presteren volgens de Noren met Gertjan Ettema INLEIDING:Waarom levert Noorwegen zo disproportioneel veel topsporters? Van langlaufhelden tot wielerkampioenen, de Noren lijken een geheime formule te hebben. Maar wat is dat geheim?In de aflevering van deze week spreken we met Gertjan Ettema, hoogleraar biomechanica aan NTNU in Trondheim. Hij vertelt waarom de Noorse jeugdsportcultuur zo succesvol is en hoe langlaufers uitgroeien tot topwielrenners. Ook onthult hij waarom een “ronde” traptechniek niet per se beter is en hoe schansspringers unieke krachten ontwikkelen die nauwelijks na te bootsen zijn.Benieuwd wat jij hiervan kunt leren voor je eigen sportprestaties? 🚴♂️🎿Vragen die in deze aflevering worden beantwoord: 1. Wat maakt de Noorse aanpak van jeugdsport zo uniek?Noorwegen richt zich op een brede motorische ontwikkeling zonder vroege specialisatie. Tot 12 jaar worden er geen ranglijsten of uitslagen bijgehouden en kinderen worden aangemoedigd om meerdere sporten te proberen. Dit leidt tot meer plezier en minder afhakers, terwijl atleten op latere leeftijd sterker en veelzijdiger zijn.2. Waarom maken langlaufers vaak de overstap naar wielrennen?Langlaufen vereist een combinatie van kracht, uithoudingsvermogen en coördinatie, wat ook essentieel is in wielrennen. Vooral de double poling-techniek zorgt voor een sterk bovenlichaam en stabiliteit, wat wielrenners helpt bij sprints en tijdritten. Hierdoor kunnen langlaufers succesvol overstappen naar de wielersport. 3. Klopt het dat je “rond” moet trappen op de fiets?Niet per se. Uit biomechanisch onderzoek blijkt dat de meeste kracht geleverd wordt wanneer de crankarm op 3 uur staat. Proberen om kracht over de hele trapbeweging te verdelen, kan ertoe leiden dat je minder efficiënt fietst. Ervaren wielrenners trappen vaak al op een optimale manier zonder dat ze zich daar bewust van zijn. 4. Wat kunnen we leren van de Noorse topsportcultuur?De Noorse aanpak draait om langetermijnontwikkeling en plezier in sport. De focus ligt niet op winnen op jonge leeftijd, maar op het ontwikkelen van veelzijdige vaardigheden. Dit zorgt ervoor dat atleten langer gemotiveerd blijven en minder snel uitvallen. 5. Is het mogelijk om de kracht en techniek van een schansspringer te trainen in andere sporten?Niet echt. Uit onderzoek blijkt dat de krachten die een schansspringer genereert tijdens de afzet uniek zijn en moeilijk te reproduceren in andere trainingssituaties. Dit onderstreept hoe specialistisch en technisch deze sport is. 6. Hoe belangrijk is het om op je gevoel te vertrouwen in sport?Volgens Gertjan Ettema kiest het lichaam vaak vanzelf de meest efficiënte manier van bewegen. Te veel focussen op data en technologie kan averechts werken. Het is goed om wetenschap te gebruiken, maar uiteindelijk blijft je eigen gevoel een belangrijke factor in prestaties.Handige bronnen en links:Werkzaamheden en publicaties van Ettema: https://www.ntnu.edu/employees/gertjan.ettemaPresentatie van Ettema met de prikkelende titel ‘Humans are not designed for cycling’: https://www.youtube.com/watch?v=ueCSjdhCL-gAflevering 139 over traptechniek tijdens het...
--------
1:08:47
Slimmer herstellen na een blessure: wat kunnen we leren van het Militair Revalidatie Centrum?
Dit is de 212e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over:Slimmer herstellen na een blessure: wat kunnen we leren van het Militair Revalidatie Centrum?INLEIDING:Blessures horen bij sporten, maar hoe zorg je ervoor dat je er sterker uitkomt? In de aflevering van deze week duiken we in de wereld van militaire revalidatie.Bart van Zelst, specialist bij het Militair Revalidatie Centrum in Doorn, laat ons zien hoe militairen na een blessure niet alleen herstellen, maar juist sterker terugkomen.Samen met Bart ontdekken we waarom eigenaarschap, mentale veerkracht en een slimme trainingsaanpak zo belangrijk zijn voor een succesvol herstel.Of je nu zelf aan het revalideren bent of gewoon blessurevrij wilt blijven, deze inzichten helpen je slimmer te trainen.Luister nu en leer van de militaire precisie!Vragen die in deze aflevering worden beantwoord: 1. Waarom is de militaire aanpak van revalidatie interessant voor sporters?Volgens Bart van Zelst, psychosomatisch bewegingsagoog bij het Militair Revalidatie Centrum (MRC) Aardenburg, moeten militairen na hun herstel weer volledig inzetbaar zijn en onder extreme omstandigheden kunnen presteren. Hun revalidatie is dan ook veel meer dan alleen fysiek herstel. De combinatie van discipline, teamwork en een multidisciplinaire aanpak maakt deze methode waardevol voor sporters die slimmer willen revalideren en sterker willen terugkomen. 2. Wat is het belangrijkste principe bij herstel volgens Bart van Zelst?Bart benadrukt dat herstel draait om eigenaarschap: de revalidant moet zelf actief deelnemen aan het proces en verantwoordelijkheid nemen voor zijn herstel. Dit betekent goed luisteren naar het lichaam, realistische doelen stellen en stap voor stap werken aan kracht en mobiliteit. 3. Hoe helpt het Athletic Skills Model (ASM) bij revalidatie?Bart legt uit dat het Athletic Skills Model (ASM) ervoor zorgt dat revalidatie niet alleen gericht is op het herstellen van een specifieke spiergroep, maar op het verbeteren van algehele motorische vaardigheden. Dit voorkomt blessures in de toekomst en helpt om op een natuurlijke, gevarieerde manier sterker terug te komen. 4. Wat kunnen sporters leren van de mentale benadering bij militaire revalidatie?Volgens Bart is mentaal herstel net zo belangrijk als fysiek herstel. Militairen worden getraind in doorzettingsvermogen, omgaan met tegenslagen en het blijven zoeken naar oplossingen. Voor sporters betekent dit: focus op wat wél mogelijk is, wees geduldig en werk met een plan. 5. Hoe voorkom je dat je te snel weer begint met trainen na een blessure?Bart waarschuwt dat te snel willen herstellen een valkuil is die tot nieuwe blessures kan leiden. Een slimme aanpak houdt rekening met de juiste balans tussen belasting en herstel. Dit betekent: kleine, haalbare stappen zetten, feedback van experts accepteren en goed monitoren hoe het lichaam reageert. 6. Hoe kan je als recreatieve sporter de inzichten van Bart van Zelst toepassen in je eigen herstel?Je hoeft geen militair te zijn om te profiteren van zijn aanpak. Bart adviseert sporters om hun herstel gestructureerd en doelgericht aan te pakken. Dit betekent:Werk samen met experts en luister naar hun advies.Bouw je herstel systematisch op en forceer niets.Zorg voor een combinatie van fysieke, mentale en sociale ondersteuning.Houd motivatie hoog door...
Over sport, onderzoek en innovatie. Jouw wekelijkse kop koffie met wetenschapsjournalist Jurgen van Teeffelen en middle-aged-man-in-lycra Gerrit Heijkoop. Voor mensen die hun grenzen willen verleggen, maar daarbij de grens tussen 'onzin' en 'zinvol' niet uit het oog willen verliezen.
Netherlands