Beter | BNR

De Nederlandse sector voor zorgtechnologie heeft een nieuw Groeiplan MedTech gepresenteerd, als aanvulling op het rapport van oud-ASML-topman Peter Wennink. De sector zegt zo'n vijf miljard euro aan publiek-private investeringen nodig te hebben in de komende tien jaar om innovatie in de zorg te versnellen en Nederland bij de wereldtop voor medische technologie te krijgen. Het plan is deze week aangeboden aan de ministeries van Volksgezondheid en Economische Zaken. In BNR Beter bespreken we wat er in het groeiplan staat en wat de investering moet opleveren. De sector zet in op onder meer autonome MRI-systemen, AI-gestuurde en robotondersteunde therapieën en een landelijk netwerk voor zorgdata en patiëntmonitoring. Volgens de initiatiefnemers zijn dit belangrijke ontwikkelingen om zowel de zorg als de economie te versterken. Het groeiplan schetst ook duidelijke randvoorwaarden: betere toegang tot zorgdata en een sterke AI-infrastructuur, snellere opschaling van innovaties van idee naar praktijk, innovatievriendelijkere regelgeving, behoud van hoogwaardige maakindustrie en een stabiel, voorspelbaar overheidsbeleid. Zonder die voorwaarden dreigen start-ups en innovaties te blijven steken in pilots of naar het buitenland te vertrekken. Presentator Rens de Jong praat erover met Roy Jakobs, ceo van Philips, Wiro Niessen, decaan Medische Wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen en bestuurder bij het UMCG, en Marjoleine van der Zwan, managing director Health & Work bij TNO. Zij gaan in op de haalbaarheid van het plan, de rol van publiek geld, de knelpunten rond databeschikbaarheid en regelgeving, en het risico dat innovaties en start-ups Nederland verlaten als die randvoorwaarden niet verbeteren. Lees hier meer over het groeiplan van de MedTech-sector.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer gezondheidsinformatie wordt continu gemeten, gewoon thuis of onderweg. Maar hoe vertaal je al die data uit sensoren, smartphones en wearables naar betrouwbare medische inzichten waar artsen en patiënten écht iets aan hebben? In deze aflevering van BNR Beter staat de opkomst van digitale biomarkers centraal: digitale metingen die inzicht geven in iemands gezondheid en ziekteverloop. Denk aan hartslag, hartritmevariabiliteit, slaap, beweging of loopsnelheid. Die biomarkers worden verzameld via sensoren en algoritmes, en steeds vaker ingezet om zorg persoonlijker, preventiever en minder afhankelijk van ziekenhuisbezoeken te maken. Presentator Nina van den Dungen gaat hierover in gesprek met twee experts uit het veld. Annika van Rosmalen, business developer Pharma & Digital Health bij TNO, legt uit hoe digitale biomarkers worden ontwikkeld, gevalideerd en toegepast in samenwerking met ziekenhuizen, patiëntenorganisaties en farmaceuten. Binnen het TNO Digital Biomarker Lab worden zulke meetmethoden getest en opgeschaald, met projecten rond onder meer type 2-diabetes, inflammatoire darmziekten en hart- en vaatziekten. Het doel: eerder signaleren, beter voorspellen en gerichter behandelen. Daarnaast schuift Bram den Teuling aan, oprichter en CEO van Orikami. Zijn bedrijf ontwikkelt een softwareplatform waarmee digitale biomarkers klinisch betrouwbaar kunnen worden ingezet, bijvoorbeeld bij multiple sclerose en in de oncologie. Den Teuling laat zien waarom juist de frequentie van meten, bijvoorbeeld via de sensoren in een smartphone, zoveel waarde oplevert, maar ook waarom medische software door strenge Europese regelgeving vaak jaren nodig heeft om de praktijk te bereiken. Samen bespreken zij de kansen en dilemma’s van digitale biomarkers:– Wat is het verschil tussen wellness-data en medisch gevalideerde metingen?– Welke rol spelen consumenten-wearables zoals smartwatches in de zorg?– Hoe ga je om met privacy en medische data, zeker als die via grote techbedrijven lopen?– En wat is er nodig om deze technologie écht te implementeren, voorbij pilots en experimenten?See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Nederland leven ruim 200.000 mensen met epilepsie, vaak met aanvallen die ’s nachts plaatsvinden zonder dat patiënten of ouders het merken. Die nachtelijke aanvallen kunnen gevaarlijk zijn en zijn bovendien lastig te documenteren, waardoor behandelaars vaak onvoldoende zicht hebben op het echte aanvalspatroon. Een speciale wearable moet daar meer inzicht in geven, maar het Zorginstituut lijkt niet voldoende overtuigd. Te gast zijn Jeroen van den Hout, CEO van het bedrijf achter de NightWatch, en Roland Thijs, neuroloog bij het LUMC en onderzoeksdirecteur bij SEIN. De NightWatch is ontwikkeld binnen een brede samenwerking tussen epilepsie-experts, ingenieurs en productontwikkelaars, en wordt inmiddels gebruikt door duizenden patiënten en zorginstellingen in meerdere landen. Presentatrice Nina van den Dungen spreekt met hen over hoe de wearable werkt: een armband die via hartslag- en bewegingsmetingen risico’s op tonisch-clonische aanvallen detecteert en direct alarm slaat in de thuissituatie. De verzamelde data blijkt niet alleen van waarde voor veiligheid, maar ook voor de behandeling van epilepsie. Veel patiënten onderschatten het aantal aanvallen, mede doordat de aanvallen het geheugen beïnvloeden. Thuismonitoring levert daardoor nauwkeurigere informatie op, wat helpt bij het aanpassen van medicatie of het beoordelen van zwaardere interventies zoals epilepsiechirurgie, diepe hersenstimulatie of nieuwe vormen van neuro­modulatie. Toch stuit de technologie op uitdagingen. Zorginstituut Nederland wees vergoeding van de NightWatch recent opnieuw af, omdat er volgens het instituut onvoldoende direct bewijs is dat de wearable sterfte voorkomt. Wat betekent dat voor patiënten, en voor de opschaling van dit soort zorginnovatie? Verslaggever Stijn Goossens sprak met neuroloog Frans Leijten van UMC Utrecht over het gebruik van de NightWatch in het ziekenhuis. Volgens Leijten is het gebruik een uitkomst voor verplegers die 's nachts maar dun bezet zijn. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze nieuwe aflevering van BNR Beter, gepresenteerd door Nina van den Dungen, gaat het over een neusspray die griepvirussen al in de neus moet blokkeren. De technologie wordt ontwikkeld door het Leidse biotechbedrijf Leyden Labs, dat werkt aan breed beschermende antilichamen die influenza kunnen tegenhouden nog vóór het lichaam geïnfecteerd raakt. Te gast zijn Koenraad Wiedhaup, CEO en medeoprichter van Leyden Labs, en Ingrid de Visser-Kamerling, Research Director bij het Centre for Human Drug Research (CHDR) en COO van INFECTA. Samen bespreken zij hoe deze innovatie werkt, waarom de aanpak fundamenteel verschilt van een griepvaccin en waarom vooral kwetsbare groepen – ouderen, mensen met een zwak immuunsysteem – er veel baat bij kunnen hebben. De spray richt zich op nu vooral op influenza A en B, de virussen die jaarlijks verantwoordelijk zijn voor miljoenen ziekenhuisopnames en circa een miljoen doden wereldwijd. Volgens Wiedhaup kan één dagelijkse neusspray een brede beschermingslaag vormen, ook tegen nieuwe griepvarianten en zelfs tegen potentieel pandemische bedreigingen zoals vogelgriep. Ingrid de Visser legt uit hoe INFECTA, via zogeheten Controlled Human Infection Models, geneesmiddelen al in een vroege fase test op vrijwilligers. Door mensen onder streng gecontroleerde omstandigheden bloot te stellen aan een infectie, kan sneller worden vastgesteld of een middel echt werkt. Dat verkort ontwikkeltijden en voorkomt dat veelbelovende middelen pas in een laat stadium stranden – een doorbraak voor infectieziektenonderzoek. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Na jaren van dalende hiv-cijfers ziet Nederland voor het eerst weer een duidelijke stijging: 444 nieuwe hiv-diagnoses in het afgelopen jaar, en naar schatting meer dan 1600 mensen die niet weten dat ze met hiv geïnfecteerd zijn. Dat meldt Stichting HIV Monitor in de jaarlijkse berichtgeving over de cijfers. De toename van het aantal infecties baart zorgprofessionals zorgen, omdat deze stijging zich volgens onderzoekers de komende jaren waarschijnlijk zal voortzetten. Wat is de oorzaak van deze stijging en hoe voorkomen we grotere stijgingen in de toekomst? In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met twee sleutelfiguren in de Nederlandse hiv-zorg en preventie: Kai Jonas, hoogleraar toegepaste sociale psychologie aan de Maastricht University en onderzoeker op het gebied van HIV-preventie Elske Hoornenborg, hoofd van het Centrum Seksuele Gezondheid bij de GGD Amsterdam en internist-infectioloog bij het Amsterdam UMC Samen duiden zij de nieuwe cijfers en bespreken ze waarom de stijging niet onverwacht komt. Ze leggen uit hoe verminderd condoomgebruik, minder voorlichting, en moeilijke toegang tot PrEP een rol spelen. Ook belichten ze de stijging GGD’s onder andere meer diagnoses bij jongeren, trans personen, sekswerkers, en ook vrouwen met een migratieachtergrond die zelf soms geen verhoogd risico vermoeden. Daarnaast gaat het gesprek in op de regionale verschillen: Amsterdam heeft een goed functionerend preventieprogramma, maar in andere delen van Nederland zijn drempels hoger — van huisartsen die PrEP liever niet voorschrijven tot beperkte campagnes binnen de doelgroep. Verder gaat het over nieuwe preventiemiddelen, zoals injecteerbare PrEP (al wel Europees goedgekeurd, nog niet beschikbaar in Nederland), manieren om stigma te bestrijden en innovatieve vormen van testen zoals mobiele health-checks. Wat is er nodig om de stijging van hiv-infecties te stoppen? En is een doel van nul nieuwe besmettingen in de nabije toekomst nog haalbaar? Je hoort het in deze aflevering van BNR Beter. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.