De zorg in Nederland heeft het moeilijk. Met een toenemende vergrijzing wordt de vraag om zorg groter en het arbeidspotentieel krapper. Dat zet de kwaliteit, to...
Nederlandse zorg digitaal kwetsbaar door gebrek aan kennis (bij bestuurders)
De zorgsector digitaliseert razendsnel, en daarmee groeit niet alleen de efficiëntie, maar ook de dreiging van cyberaanvallen. Hoe kwetsbaar is de Nederlandse zorg voor hackers en datalekken? Hoe voorkom je dat patiëntgegevens op straat komen te liggen of een ziekenhuis stilvalt door ransomware? In deze aflevering van BNR Beter bespreekt presentator Meindert Schut de digitale gevaren en oplossingen met drie experts: • Bianca Rouwenhorst, CIO en directeur informatiebeleid bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) • Wim Hafkamp, directeur van Z-CERT, het expertisecentrum voor cybersecurity in de zorg • Anat Fuldauer, functionaris gegevensbescherming bij SIGRA, een koepelorganisatie voor zorginstellingen in Noord-Holland Cyberdreiging in de zorg is een groeiend probleem: zorginstellingen krijgen dagelijks te maken met cyberaanvallen. Wim Hafkamp waarschuwt: “We hebben ziekenhuizen in Europa wekenlang plat zien liggen na een hack. Dat kan levensbedreigend zijn." Bianca Rouwenhorst benadrukt dat een nieuwe cyberwet zorginstellingen verplicht om incidenten te melden, zodat de sector beter voorbereid is. Z-CERT publiceerde recent een dreigingsbeeld voor de zorg. "Daarin lees je terug dat de dreiging de afgelopen drie jaar niet is afgenomen, en dat er nieuwe trends zijn zoals geavanceerde phishing," zegt Wim Hafkamp. Maar waar zit de grootste kwetsbaarheid? Volgens Anat Fuldauer is dat nog altijd de mens zelf. "Mensen kijken liever naar kansen, dan naar risico's. Dat moet meer in balans zijn." Bewustwording en trainingen moeten daarom net zo’n grote rol spelen als technische beveiligingsmaatregelen. Redactie door Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
34:28
Beeldbellen met de therapeut is steeds populairder
Steeds meer mensen kiezen voor digitale therapie: videobellen met je therapeut vanuit je eigen huis, op een zelfgekozen moment. Dit biedt een oplossing voor lange wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg, maar hoe effectief is het eigenlijk? In deze BNR Beter hoor je waarom steeds meer mensen kiezen voor een videobelgesprek met de therapeut en of dat ook zijn vruchten afwerpt. Guido Williams is klinisch psycholoog en zelf digitale therapeut voor het online platform LMCare. Hij vertelt over de positieve reacties die zijn clienten hebben op het digitale behandeltraject. Clienten worden bij LMCare meerdere keren per week gesproken, via een videoverbinding. "Wij doen 200 consulten per dag. Door vaker korte sessies te doen, kunnen we de behandelduur halveren," zegt Williams. Juliët Holtschlag is beleidsadviseur digitalisering bij patiëntenorganisatie MIND. Volgens Juliët moet de effectiviteit en ervaring van een cliënt centraal staan, niet de digitalisering als doel: "Digitale zorg wordt vaak gemotiveerd vanuit kostenbesparing en efficiëntie. Maar hoe bewaken we de kwaliteit en de behoefte van de cliënt?" Redacteur Stijn Goossens onderzocht in een korte reportage hoe het is om een EMDR-therapie te volgen via het online platform WeMind van Moovd. Mede-oprichter Menno Kamphuis liet hem in zien hoe een therapeut in de digitale omgeving handvatten heeft om de cliënt te helpen bij het verwerken van trauma's en andere stoornissen. MIND deed samen met Patiëntenfederatie Nederland onderzoek bij haar achterban en concludeert dat cliënten in de ggz het gebruik van digitale zorg vooral waarderen als aanvulling op de behandeling. Opvallend was dat apps en chatgesprekken het meest positief beoordeeld worden, terwijl videobellen het minst gewaardeerd wordt. Holtschlag: "De meeste mensen in ons onderzoek zien kansen voor digitale zorg, maar dan wel in combinatie met persoonlijk contact." Digitale therapie maakt het ook mogelijk om data te verzamelen en direct in te zetten bij de therapie. Sommige aanbieders gebruiken AI om gesprekken automatisch te transcriberen en samenvatten, waardoor therapeuten minder tijd kwijt zijn aan administratie. Dit roept echter vragen op over privacy en transparantie. “Wat doet het met cliënten als ze weten dat een AI-systeem meeluistert?” vraagt Holtschlag zich af. Williams ziet vooral voordelen: “Cliënten geven juist aan dat ze het fijn vinden dat de therapeut volledige aandacht voor hen heeft in plaats van mee te schrijven.” Wil je meer weten over digitale zorg en hoe het de GGZ verandert? Luister dan naar deze aflevering van BNR Beter! Redactie en reportage door Stijn GoossensPresentatie door Nina van den DungenSee omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
33:20
Innovatieve medicijnen tegen kanker? In Nederland moet je wachten
In deze aflevering van BNR Beter hoor je hoe Nederland sneller kan inspelen op medische innovaties en welke oplossingen er zijn om patiënten sneller toegang te geven tot levensreddende medicijnen. Nieuwe medicijnen tegen kanker zijn in Nederland vaak pas laat beschikbaar, terwijl patiënten in onze buurlanden soms al maanden eerder toegang hebben. Waarom duurt het hier zo lang? Hoe kunnen we de toelating van innovatieve geneesmiddelen versnellen zonder in te boeten op veiligheid en kostenbeheersing? Na goedkeuring van nieuwe medicatie door de Europese Medicijnenautoriteit (EMA) volgt in Nederland vaak nog een langdurige beoordeling voordat een medicijn wordt toegelaten tot de basisverzekering. Dat levert soms een flinke prijsverlaging op – gemiddeld 45% – maar betekent ook dat patiënten lang moeten wachten op potentieel levensreddende behandelingen, terwijl het in buurlanden vaak wel al beschikbaar is. “Als er een geneesmiddel is dat jouw kanker kan behandelen, maar je er in Nederland niet voor in aanmerking komt, is dat niet uit te leggen,” zegt Frank Baas, belangenbehartiger bij Hematon. Volgens hem duurt het gemiddeld 400 dagen in Nederland tot een innovatief medicijn wordt toegelaten. Arnoud Huisman, CEO van Oncode Accelerator, pleit voor meer samenwerking tussen publieke en private partijen om de overgang van laboratoriumonderzoek naar klinische toepassingen te versnellen. “We moeten van een versnipperde aanpak naar een Europees systeem waarin innovatieve geneesmiddelen sneller en eerlijker worden verdeeld.” Ook Ester in ’t Groen, medisch directeur bij Johnson & Johnson Innovative Medicine, ziet kansen in parallelle goedkeuringsprocessen, zodat patiënten niet onnodig lang hoeven te wachten. Wat zijn de grootste knelpunten in het Nederlandse toelatingsbeleid? Hoe werkt de zogenoemde ‘sluis’, en waarom leidt dit tot extra vertraging? En hoe kunnen we de kosten van geneesmiddelen eerlijk verdelen zonder dat patiënten daaronder lijden? Te gast in deze aflevering: • Ester in ’t Groen, medisch directeur bij Johnson & Johnson Innovative Medicine Nederland. • Arnoud Huisman, CEO bij Oncode Accelerator. • Frank Baas, voorzitter commissie belangenbehartiging bij patiëntenorganisatie Hematon.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
29:32
Patiënten voor het eerst in ultrasterke MRI-scanner: 'alsof je de nieuwste iPhone hebt'
Voor het eerst mag in Nederland een MRI-scanner met een magneetsterkte van 7 Tesla gebruikt worden om patiënten te scannen. Daarmee wordt het mogelijk om mensen met parkinson beter te helpen met diepe hersenstimulatie. 'Ik kan veel beter zien waar ik in de hersenen moet zijn,' aldus neurochirurg Maarten Bot. De MRI-scanner staat al tien jaar bij het Spinoza Instituut in Amsterdam, maar mocht tot nu toe enkel voor onderzoeksdoelen gebruikt worden. Sinds december is de scanner van het Spinoza Centrum als eerste ultrasterke MRI-scanner van Nederland goedgekeurd voor klinisch gebruik. Die klinische certificering werd 'in-house' gedaan, vertelt Wietske van der Zwaag, hoofdonderzoeker bij het Spinoza Centrum. Daardoor kunnen artsen huis het hele land hun patiënten nu met deze scanner scannen. Maarten Bot, neurochirurg bij de Amsterdam UMC, gebruikt de scanner voor het visualiseren van de hersenen bij mensen met Parkinson: 'Ik moet op zoek naar een hele kleine koffieboon, dat kan met deze scanner een stuk beter.' In deze aflevering van BNR Beter hoor je waarom het zo belangrijk is dat deze scanner nu klinisch gecertificeerd is en hoe die 7 Tesla magneetsterkte zich vergelijk met andere krachtigere en minder krachtige MRI-scanners. Te gast in deze aflevering: Wietske van der Zwaag, hoofdonderzoeker bij Spinoza Centrum en verbonden aan het Nederlands Herseninstituut. Maarten Bot, neurochirurg bij het Amsterdam UMC, helpt mensen met Parkinson door middel van diepe hersenstimulatie. See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
25:23
'Jonge zorgprofessionals kunnen amper met nieuwe technologie omgaan'
De meeste innovaties in de zorg zijn onvoldoende gericht op de juiste doelgroep: patiënten en verpleegkundigen. Dat stelt innovatiestrateeg in de zorgsector Lucien Engelen op het ICT&Health congres in Maastricht. 'Het kost veel tijd en geld om een innovatie naar de markt te brengen in de zorg,' aldus Engelen. Nina van den Dungen spreekt met Lucien Engelen tussen de ondernemers en zorginstellingen die hun innovaties tonen tijdens de ICT&Health beurs. Volgens de innovatiestrateeg is de zorgmarkt groot, dus is er zeker ruimte voor meer technologische oplossingen. Maar die oplossingen moeten wel een 'echt probleem' oplossen, vindt Engelen. Volgens Maurice Magnée, lector gezondheidszorginnovatie aan de HAN Hogeschool en oprichter van iXperium Health, is er nog een tweede probleem: veel jonge zorgprofessionals die net afgestudeerd zijn, kunnen niet goed omgaan met nieuwe technologische toepassingen. 'Veel studenten in de gezondheidszorg worden te klassiek opgeleid,' constateert Magnée. De angst dat technologie zoals AI de banen van zorgprofessionals overneemt is ongegrond, vertelt Magnée. Technologie is een tool om betere zorg te kunnen bieden, maar er zullen altijd mensen nodig blijven. Het werk wordt vooral gemakkelijker. Nina spreekt op het ICT&Health congres verder nog met: Wil Wintjes van SafetyTrancer over een alarmknop met locatiedetectie voor ouderen (en zorgverleners) Marcel Suderée van Sananet over een digitale coach Joost Stultiens van Maastricht UMC+ over AI-visualisaties van het Prosper Innovatielab See omnystudio.com/listener for privacy information.
De zorg in Nederland heeft het moeilijk. Met een toenemende vergrijzing wordt de vraag om zorg groter en het arbeidspotentieel krapper. Dat zet de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg enorm onder druk. We zullen het zorgsysteem dus slimmer en efficiënter moeten inrichten.
Gelukkig wordt daar hard aan gewerkt. Technologie, wetenschap en experimentele behandelaren spelen een steeds grotere rol. Zorgrobots, slimme kleding, kunstmatige intelligentie, personalised medicine, betere afspraken en vernuftige bedrijfsvoering dragen hier allemaal aan bij. Deze ontwikkelingen verlagen de werkdruk van zorgprofessionals, zodat ze meer tijd hebben voor het mensenwerk: zorgen voor anderen.
Over BNR Beter
In BNR Beter – Over de Zorg voor Morgen wordt onderzocht welke prachtige ontwikkelingen er gaande zijn, hoe die in de praktijk uitpakken en hoe patiënten en zorgprofessionals hiermee geholpen worden.
Presentator Nina van den Dungen interviewt de bedenkers van de nieuwste zorginnovaties en ze spreekt specialisten en verpleegkundigen wiens werk verlicht worden door deze veranderingen. Nina gaat samen met redacteur Sterre ten Houte de Lange op reportage naar de ziekenhuizen, UMC’s, zorginstellingen, laboratoria en testruimten waar deze nieuwe technieken worden ontworpen of voor het eerst worden ingezet in de patiëntenzorg.
Elke aflevering stellen we onszelf een aantal vragen: wat is het probleem waar de zorgprofessionals en patiënten tegenaan lopen? Welke oplossing is daarvoor bedacht? Is deze oplossing efficiënter, effectiever en goedkoper dan hoe het eerder ging? Hoe kijken de behandelend artsen naar deze ontwikkelingen? Lukt het om de innovaties te implementeren? Welke obstakels komen de wetenschappers en uitvinders tegen?
Over de makers
Nina van den Dungen is journalist en presentator bij BNR Nieuwsradio. Nina presenteert naast BNR Beter het programma Doorgelicht en is onder meer wekelijks te horen in de Ochtendspits.
Sterre ten Houte de Lange is zorgjournalist en redacteur bij BNR Nieuwsradio. Ze maakte eerder voor BNR de podcast Uitgedokterd: HIV - de Hemel kan wachten.
Netherlands